Дейл Шнук. Оқыту теориясы indd
ЖYЙЕЛЕР ЖЭНЕ ОЛАРДЫЦ КУРЫЛЫМЫ
жүктеу/скачать 18,62 Mb. Pdf көрінісі
|
Дейл Шунт
- Бұл бет үшін навигация:
- 2.1-сызба Нейронныц курылымы Нейронный курылымы
| ЖYЙЕЛЕР ЖЭНЕ ОЛАРДЫЦ КУРЫЛЫМЫ
Орталык жYЙке жYЙесi (ОЖЖ) - ми мен жулыннан туратын жэне ерш т мшез-ку- лыкты (мысалы, ойлау, эрекет ету) бакылайтын денедегi н еп зп курылым. Автономды жYЙке жYЙесi (АЖЖ) тамак корыту, тыныс алу, кан айналымы сиякты ерiктен тыс болатын эрекеттерге жауапты. Оларды бiр-бiрiне тэуелдi емес деуге болмайды. Айта- лык, адамдар ездерiнiн жYрек согысын бакылай алады, ягни олар ерiктен тыс эрекетп ерiктi тYрде бакылап отырады деген сез. Жулътнъщ узындыгы 18 дюйм (45 см), е н сук саусактай. Ол сопакша мидан басталып, бел омырткадан куйымшакка дейiн жалгасады. Баскаша айтканда - мидын 47 2 -Т А Р А У жалгасы. Онын Heri3ri кы зм ет - мига жэне мидан аппарат таратып, ми мен дененщ баска белштерш байланыстырып отыру. Онын орталыкка тебетш eткiзгiш жолдары аркылы козу мига жетюзшеда, ал орталыктан тебетш етю зпш жолдар аркылы козу мидан жулыннын теменгi белiмдерiне, одан дене мYшелерiне етедi. Жулын сон- дай-ак мидын катысуынсыз рефлекстш кызмет те аткарады (мысалы, тiзе рефлексi). Жулыннын апаттан закымдануы дененiн жансыздануына немесе сал болып калуга душар етуi мYмкiн (Jensen, 2005; Wolfe, 2010). 2.1-сызба Нейронныц курылымы Нейронный курылымы ОЖЖ миллиардтаган ми жэне жулын жасушаларынан турады. Нейрондарды жэне глиалды жасушаларды жасушанын екi манызды тYрiне жаткызуга болады. Нейрон ку- рылымынын сипаттамасы 2.1-сызбада берiлген. Нейрондар. Ми мен жулында 100 миллиардтай нейрон бар. Олар булшык еттер мен дене мYшелерi аркылы акпарат кабылдап, оны таратып отырады (Wolfe, 2010). Дене- дегi нейрондардын кебi ОЖЖ-да орналаскан. Олардын дененiн баска жасушаларына (мысалы, терк кан) уксамауынын негiзгi еш себебi бар. Бiрiншiден, жасушалардын кеп ш ш п калпына келедi. Бул организм ушш ете манызды. Мысалы, денемiздiн бiр жерiн кесiп алсак, закымданган жасушалардын орнына жана жасушалар пайда бола ды. Алайда нейрондар туралы олай дей алмаймыз. Кдктыгыс, ауру немесе апат кезш- де закымданган ми жэне жулын жасушалары ешкашан калпына келмейдг Нейрондар калпына келедi деген тш рлер де бар (Kempermann & Gage, 1999), бiрак олардын ка- лай жэне кашан орын алатынын элi ешшм накты тYсiндiрген емес. Нейрондар баска жасушаларга уксамайды, ейткеш олар бiр-бiрiмен электрлiк жэне химиялык синапстар аркылы байланысады. Сондыктан олардын курылымы да баска жасушалардай емес, езгеше. Бул женшде осы тарауда кейiнiрек энгiмелейтiн боламыз. жүктеу/скачать 18,62 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|