Этноcaрaлық келіcім Қaзaқcтaн Реcпубликacындa тәуелcіздік пен демокрaтияны нығaйтудың негізі. Қaзaқcтaн хaлқы Accaмблеяcының мәнін aшу


сұрақ: Қазақстанда ұжымдастырудың жүзеге асырылуы:барысы және салдарларына талдау жасаңыз.Қазақ шаруаларының жағдайын ашып көрсетіңіз



бет75/87
Дата21.12.2021
өлшемі178,55 Kb.
#104584
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   87
Байланысты:
Тарих Сессия 2020 дұрыс ответы

78 сұрақ:

Қазақстанда ұжымдастырудың жүзеге асырылуы:барысы және салдарларына талдау жасаңыз.Қазақ шаруаларының жағдайын ашып көрсетіңіз
Ұжымдастыру — 1928 жылдан 1937 жылға дейінгі кезеңде ұсақ жеке шаруашылықтарды ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруді жеңілдету және ауыл шаруашылығы өнімдерін өндіруді қамтамасыз ету үшін ірі қоғамдық шаруашылықтарға айналдыру мақсатында КСРО-да жүргізілген жеке шаруа қожалықтарын ұжымдық шаруашылықтарға біріктіру саясаты. Қалыптасқан ірі шаруашылықтар жұмыс күшінің ауысуын және өнімдерді аграрлық сектордан индустриялық секторға бөлуді жеңілдетуге мүмкіндік берді. Тарихи тұрғыдан алғанда, бұл дамыған елдермен салыстырғанда КСРО өнеркәсібінің өсуіндегі сапалы артта қалушылықты тоқтатты, ауыл халқына қатынасы бойынша Ресей дамыған елдерден едәуір төмен болған қала халқының өсуін ынталандырды. Алайда, ұжымдық шаруашылықты бекіту кезеңінде ол астық дайындау қиындықтарымен және кулактарды тәркілеу қорқынышымен, жеке шаруаларды колхоздарға кіруге мәжбүрлеумен қиындады, бұл азық-түлік тапшылығы мен аштықты тудырды

, азық-түлік өндірісінің уақытша құлдырауы, кейіннен ауылдағы саясаттың түзетілуіне себеп болды.

Ұжымдастыру туралы шешім 1927 жылы БКП(б) XV съезінде қабылданды. КСРО — да 1928-1937 жылдары жүргізілді; негізгі кезең 1929-1930 жылдары болды.

Ұжымдастырудың оң салдары

1928-1937-1939 жылдар аралығында астықты мемлекеттік сатып алу үш есе өсті (10,8 млн тоннадан 31,9-30,7 млн тоннаға дейін), КСРО ХКК және БКП(б) ОК 1933 жылғы 19 қаңтардағы "колхоздар мен жеке шаруашылықтардың мемлекетке міндетті түрде астық жеткізуі туралы" Қаулысына сәйкес, мемлекеттік дайындау шеңберінде жалпы алымның шамамен 30% - ы иеліктен шығарылды, қалған колхоздар еркін сата алды. "Жергілікті билік органдары мен дайындаушы органдарға қарсы жоспарларға жол беруге және колхоздар мен жеке шаруашылықтарға осы Заңда белгіленген гектарлық нормалардан асатын астық тапсыру бойынша міндеттемелер жүктеуге тыйым салынды. 1934 жылы карталар жойылып, 1933/34 жылы нан тұтыну бір адамға 1928: 233 кг деңгейіне оралды, ал 1926 жылдан 1939 жылға дейін ел халқы 23,6 миллион адамға өсті, олардың көпшілігі қалаларда өсті. Бұл кезеңде КСРО-ның қала халқы екі есе өсті: 26,3 миллионнан 56,1 миллион адамға дейін.

Теріс салдары

Сталин жүргізген ұжымдастыру саясатының нәтижесінде: 2 миллионнан астам шаруа жер аударылды, оның ішінде 1 800 000 тек 1930-1931 жылдары; 6 миллион аштықтан қайтыс болды, жүздеген мыңы — қуғынға ұшырады. Басқа деректерге сүйенсек, тек 1930-1933 жылдары репрессиядан, ашаршылықтан және ұжымдастырудан туындаған індеттерден 7,2 миллионнан 10,8 миллионға дейін адам қайтыс болған.
Бұл саясат халық арасында көптеген көтерілістерді тудырды . Тек 1930 жылдың наурызында ОГПУ-да 6500 жаппай сөз сөйлеу болды, оның 800-і қару-жарақпен басылды.Жалпы, 1930 жылы кеңестік ұжымдастыру саясатына қарсы 14 000 көтеріліске 2,5 миллионға жуық шаруа қатысты.

Ұжымдастырудың ең қорқынышты салдары 1931-1932 жылдары Қазақстанда ашаршылық болды, ол туралы олар жергілікті жерлердегі хаттардан білген. Сталинге ашаршылық туралы сол кезде РСФСР Халық Комиссарлар Кеңесі төрағасының орынбасары қызметін атқарған Павлодардан келген саяси жер аударылған Рысқұловтың өзі жазған. Республикадағы ауыр жағдай туралы Қазақстанның көрнекті қоғам қайраткерлері Голощекинге жазған: Ғ.Мүсірепов, М. Гатаулин, М. Давлетгалиев, Е. Алтынбеков, қ. Қуанышев, сонымен қатар Қазақстанның Халық Комиссарлары Кеңесі Төрағасының қолы қойылған ресми үкіметтік жазба белгілі. У. Исаева (1932 ж.Мамыр), онда ашаршылық және қазақтардың республикадан тыс жерлерге жаппай көшуі туралы көп немесе аз шынайы ақпарат берілген. Алайда, халықтың трагедиясына уақтылы реакция болған жоқ.


Демограф-тарихшылардың есептеулері бойынша аштықтан 2,3 млн.қазақ халқы (42%) қаза тапты және 1 млн. жуық адам Қазақстаннан тыс жерлерге, оның ішінде шет елдерге; Қытай, Ауғанстан, Иран, Моңғолия, Түркияға қоныс аударды.

Осы уақытта қазақтардың көшпелі өмір салтынан отырықшы өмірге көшуі негізінен аяқталды. Бірақ тоталитарлық жүйе қоғамды көптеген жылдар бойы артта қалдырды, жалпы адамзаттық өркениеттің жолына шығу мүмкіндігінен айырды.





Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   71   72   73   74   75   76   77   78   ...   87




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет