| Екі бөлшектің қосындысы деп, бұл бөлшектерді ортақ бөлімге келтіріп, олардың алымдарын қосып, бұдан шыққан қосындыны жаңа бөлшектің алымы етіп алғанда, ал оның бөліміне ортақ бөлімді жазғанда шығатын жаңа бөлшекті айтады.
Бұл анықтамада амалдың алгоритмі, яғни берілген бөлшектердің қосындысын табу үшін қолданылатын белгілі бір ереже бар.
Анығында, осы ережеге сүйеніп,
екенін табамыз.
Мысал.  .
2-анықтама. Бүтін сан мен бөлшектің қосындысы аралас сан деп аталады.
Қандай бүтін санды болса да, бөліміне 1-ді жазып, бөлшек түрінде кескіндеуге болатындығын біз жоғарыда көрген едік. Бұдан шығатын бөлшек бұрыс бөлшек болатындығы өзінен-өзі түсінікті.
Аралас санды да бұрыс бөлшекке айналдыруға болады; бұл үшін бүтін санды бөлшектің бөліміне көбейтіп, бұдан шыққан көбейтіндіге алымды қосып, шыққан бұл қосындыны ізделіп отырған бөлшектің алымы етіп алу керек, ал бөлімді сол қалпында қалдыру керек. Мысалы,  аралас санды бұрыс бөлшекке айналдыру керек болсын. Бұл – а бүтін бірлікте, сол бірліктің b рет алынған n –нен бір үлесін қоса есептегенде, неше n – нен бір үлес бар екенін табу деген сөз. Бүтін сандардың қайсысын болса да бөліміне кез келген санды алып, бөлшек түрінде кескіндеуге болатынын, бұл үшін бүтін санды осы бөлімге көбейтіп, бұдан шыққан көбейтіндіні алым етіп алып, ал бөлімге алынған бөлімді жазу керектігін біз жоғарыда көрдік.
Олай болса, бүтін сан  . Бұл – а бүтін санда бірліктің an рет алынған n–нен бір үлесі бар деген сөз. Ал b рет алынған n – нен бір үлесті қоса есептегенде, а бүтін санда бірліктің (an + b ) рет алынған n – нен бір үлесі бар. Сонымен,
болады.
Олай болса,
Достарыңызбен бөлісу: |
