Ж. И. Намазбаева Бас редактордың орынбасары

кесте. Мектепке дейінгі жаста толеранттылықты қалыптастырудың

жүктеу/скачать 4,65 Mb. бет 67/198 Дата 29.08.2023 өлшемі 4,65 Mb. #179993

2 кесте. Мектепке дейінгі жаста толеранттылықты қалыптастырудың алғышарттары мен шарттары Толеранттылық қалыптастыру алғышарттары Толеранттылықты қалыптастырудың психологиялық-педагогикалық шарттары әлемнің біртұтас бейнесін қалыптастыру; әлеуметтік байланыстарды кеңейту және тереңдету; адамгершілік түсініктерді қалыптастыру үшін және адамгершілік қасиеттерін тәрбиелеу үшін арналған сензитивті кезең; психикалық функциялардың қарқынды дамуы; жоғары танымдық белсенділік; гендерлік сәйкестендіру (идентификация); өзінің және басқа да адамдардың мінез-құлқына қатысты саналықты қалыптастыру. Баланың ересектермен және құрдастарымен қарым-қатынас тәжірибесін кеңейту; мектепке дейінгі мекемеде толеранттылық кеңістігін құру; толерантты тәрбие беру мақсаттары мен міндет-теріне сәйкес мектепке дейінгі мекеме мұғалімін дайындау; балалармен жұмыста коммуникативтік шеберлікті, қарым-қатынас дағдыларын және даулы жағдайларда конструктивті мінез-құлықты, эмпатияны дамытуға бағытталған педагогикалық технологияларды қолдану; ата-аналар мен педагогтардың толеранттық тәрбие-сіндегі ынтымақтастығы; гендерлік толеранттылықты қалыптастыру; позитивті этникалық сәйкестілік қалыптастыру; түрлі халықтардың мәдениетімен танысу (фольклор, ойындар және т. б.)) Бұл жас кезеңі жеке тұлғаның қалыптасуы үшін және толерантты сана мен мінез-құлықты қалыптастыру үшін өте маңызды. А.Н. Леонтьевтің айтуынша, мектепке дейінгі балалық шақ – "тұлғаның бастапқы нақты қалыптасуының" кезеңі. Дәл осы кезеңде толеранттылықтың өзіндік наным-сенімдерін, көзқарастарын, әдет-ғұрпын, басқа адамдардың мінез-құлқын саналы түрде қабылдау ретінде қалыптасуы орын алады. Кіші мектеп жасы дамудың жаңа әлеуметтік жағдайымен сипатталады – бала оқушы, жаңа жетекші іс-әрекет – оқу, одан әрі психикалық үдерістердің күрделенуімен сипатталады. Тиісінше, толеранттылықты қалыптастыру міндеттері күрделенеді, кеңейтіледі, осы үдерісте білім беру мекеме-лерінің рөлі артады. Кіші мектеп жасындағы балаларда тұлғалық толеранттылықты қалыптастыру үрдісінің негізгі сипаттамалары кестеде көрсетілген. Біздің ойымызша, бастауыш сынып оқушыларының толеранттылығын қалыптастырудың тиімділігі мен табыстылығын анықтайтын басты шарт білім беру мекемесінде толеранттылық атмосферасын құру болып табылады. Тек толерантты пайымдаулар, көзқарастар, қылықтар үлгілерін көрсете отырып, педагог балаларды толерантты мінез-құлық қағидалары мен қағидаларын ұстануға ынталандыратын болады. Тек психологиялық қауіпсіз білім беру ортасы жағдайында ғана оқушыларда толерантты ойлау мен мінез-құлықты қалыптастыруға болады. Келесі жас кезеңі – жасөспірімдік – тұлғаның қалыптасуындағы ең қарама-қайшы және күрделі кезең. Осыған байланысты біз осы кезеңде толеранттылықты қалыптастыруға ықпал ететін жас ерекшеліктерді, сондай-ақ әлеуметтік және психологиялық-педагогикалық жағдайлардың қолайсыз ауытқуы кезінде оған кедергі келтіруі мүмкін сипаттамаларды атап өту қажет деп санадық. 4 кестеде олар " + "және " – " белгілерімен тиісінше "алғышарттар" бағанында көрсетілген. жүктеу/скачать 4,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу: