Ж. И. Намазбаева Бас редактордың орынбасары

кесте. Ерте балалық шақта толеранттылықты қалыптастырудың алғышарттары мен шарттары

жүктеу/скачать 4,65 Mb. бет 66/198 Дата 29.08.2023 өлшемі 4,65 Mb. #179993

1 кесте. Ерте балалық шақта толеранттылықты қалыптастырудың алғышарттары мен шарттары Толеранттылық қалыптастыру алғышарттары Толеранттылық қалыптастырудың психологиялық-педагогикалық шарттары Маңызды ересек адамға эмоциялық байланыс-тылығы; ересек адаммен бірге қауіпсіз және эмоциялық жақындыққа деген жоғары қажеттілік; басқа адамның эталондық бейнесін қалыптас-тыру; қарым-қатынас элементтерін қалыптастыру Баланы жиі қолына алу, талабы бойынша тамақ-тандыру, көп күлу және қарым-қатынас; өзгелерге жанашырлықты өзінің қиындықтарына толертанттылықпен бірге қалыпткстыру; тыйым салуларды уақтылы енгізу; бөлісу дағдысын дамыту; сұлулыққа құндылық ретінде қатынасты қалыптастыру; бағалау мәдениетін тәрбиелеу, ол оның кез-келген көріністерінде алуан түрлілікті тануға және бағалауға мүмкіндік береді; қарым-қатынас шеңберін және қоршаған ортаны игеру шекарасын кеңейту. Біз С.К. Бондыреваның көзқарастарын бөлісеміз [10], оған сәйкес баланың психикалық дамуының бастапқы кезеңдерінде қандай бағытта жеке тұлға ретінде қалыптасатыны – толеранттылық немесе интолеранттылық ортасында маңызды болып табылады. Сонымен қатар, автор толеранттылық пен коммуникацияның өзара әсерін атап көрсетеді, олардың өзара шарттылығы: бір жағынан, тек толерантты қарым-қатынас өнімді болуы мүмкін, екінші жағынан-тек өзімен ұқсас қарым-қатынастың арқасында индивидта толеранттылық қалыптасады. С.К. Бондыреваға сәйкес, баланың психикалық дамуында толеранттылық пен интолеранттылық көріністері ерте жастан үйлесіп, кезектеседі: жылау – аштыққа, жайсыздыққа, бейтаныс адамға интолеранттықтың көрінісі; күлкі-өмірге, рахат алуға, жақын адамға толеранттылықтың көрінісі. "Ең бастысы – толеранттылық пен интолерантылық бағдарларын орналастыру және дамуды қоршаған ортамен теңдестірілген, үйлесімді қарым-қатынас жағына бағыттау" [11]. Келесі жас кезеңінде – мектепке дейінгі балалық шақ – толеранттылықты қалыптастыру процесі жалғасуда, бірақ басқа да негіздер бар және басқа да психикалық ерекшеліктерімен, дамудың өзге де әлеуметтік жағдайларымен анықталатын басқа да жағдайлар жасауды талап етеді (2 кесте). жүктеу/скачать 4,65 Mb. Достарыңызбен бөлісу: