Кұралы. Орал: М.Өтемісов атындағы БҚм у бак, ж эне баспа орталығы, 2007



Pdf көрінісі
бет56/87
Дата24.01.2023
өлшемі3,47 Mb.
#166222
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   87
Байланысты:
сімдіктер систематикасы О у ралы

Мимозалар түкымдасы - Mimosoceae
Ең карапайым түқымдас, 500 түрі белгілі. А ғаш тар, бүталар, шөптесін 
өсімдіктер. 
Тропиктер 
мен 
субтропиктерде 
кең 
таралған. 
Гүлдері 
-
актиноморфты. Гүлсерігі - 5 немесе төртеуден, тозаңкаптары көп, бос 
орналаскан, бойлары биік, сирек жағдайларда 10-15 болады. Гүлдері ұсак, 
шоқпарбас гүлшоғырына жинақталған. Ж апырактары күрделі, кезектесіп 
орналаскан. М имозалар аркылы бұрш актұкымдастарды 
раушангүлділермен
жақындастырады . Ф иллодиялардың түзілуі осы түкым дасқа қана тэн болып
58


келеді. Ф иллодия - жапырак сағағының жапырак таспасына айналуы. Ен кен 
тараған турі - ұялш ак мимоза.
Акация гуысы - Acacia 1200 
түрі белгілі. Тропиктермен субтропиктерде 
(Австралия, А фрика ж әне О ңтүстік Америкада) кен таралған. Австралиялык 
акацияларға 
филодия тэн. А фрикалык акацияларға 
шатырш а тәрізді 
гүлшоғырының жэне шайыр - гуммидің болуы тэн. Қоңыржай белдеуде 
акациялар кездеспейді.
Цезальпиниялар тукымдас ы - Caesalpiniaceae
Ботаник Цезальпиннің 
К-ұрметіне түкымдаска цезалпиялар деген атау 
берілген. 1000-дай турі белгілі. Тек кана тропиктер мен субтропиктерде өседі. 
Көпшілігі агаштар мен бұталар. шөптесін формалары сирек кездеседі. Күлтесі 
зигоморфты, аталығы - 10, бірікпеген. Туысы Цератония (рожковое дерево). 
Етті, шырынды тэтті бұршақтары - патша бұршактары деп аталады. Тэтті тағам 
немесе кәмпит турінде пайдаланылған. Тұкымдарының пішіні жэне салмағы да 
бірдей (0,2 гр), таразының гер тастары ретінде колданған. Бұл тукымдаска 
гледичия туысыда кіреді Ағаштар мен бүталар. тікенді. Бір түрі 
- каспий 
карамаласы Ш ығыс Кавказ маңында кездеседі. кең колданыска ие, бүршактары 
ірі.
Бұршак түкымдасы - Fabaceae
А гаш тар, бүталар, шөптесін формалар. Ж ер шарының барлык аймағында 
таралған (әсіресе. коңыржай белдеуде). Бұтапар мен шөптесін формалар -
коңыржай белдеуде, агаштар - тропиктерде кездеседі. Гүлдері зигоморфты. 
сыртқы 
пішіні 
көбелекке 
ұксас. 
Тостаган 
жапырақшалары 
-
5, 
күлтежапыракшалары - 5, онын бір ірісі желкен, 2 бүйір, бірікпегені -ес к е к , 2 
төменгі, бірігіп кеткен - кайықша. 
Аталыгы 
- 10 біріккен немесе (сирек 
жагдайда) бірікпеген күйде, көбінесе 9-ы бірігіп өсіп, ал біреуі дара 
орналасады. Аналык жатыны біреу, 2 жеміс жапыракшасынан түрады, жатыны 
жогары орналаскан. Ж емісі - бұршаккап. Ж апырактары күрделі (үшкұлакты. 
кауырсынды, бөбешік жапырактары болады). Гүлдері шашакгүл, сыгтырткыгүл. 
шоқпарбас гул шогырларына жинакталган. Көптеген бұршактүкымдастарына 
түйнекті бактериялармен селбесіп тіршілік ету тән, тамырларында түйнектер 
пайда болады, ал олар өз кезегінде топыракты 
N 2-neH 
байытады. Сондыктанда 
бүрш актүқымдастардың түкымьг. вегетативті мүшелері акуызга бай болып 
келеді. Бүршактүкымдастарынын арасында көптеген пайдалы өсімдіктер бар.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   52   53   54   55   56   57   58   59   ...   87




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет