Ылғалды бу аймағындағы тоңазытқыш машинаның айналмасы

Тоңазытқыш зат буландырғышта (I) суытылатын денеден жылу алып буға айналады (4-1 процесте). Тоңазытқыш затының буын бір сатылы сығымдағышта (II) сорып алады. Сығымдағышта бу күйіндегі тоңазытқыш заты Р₀- ден Р_к қысымға (1-2 процесте) дейін қысылады. Қысу үшін l_k жұмыс істелінеді. Сығымдағышта тоңазытқыш заттың температурасы Т₀-ден Т_к-ға дейін көтеріледі. Р_к қысымға дейін қысылған тоңазытқыш заты шықтандырғышқа (III) беріледі.

17- сурет. Ылғалды бу аймағындағы айналма және тоңазытқыш машинаның схемасы

Шықтандырғыштан қаныққан сұйық (3-ші нүкте) детандерда ұлғайып, қысымы Р_к -дан Р₀-ге дейін, ал температурасы Т_к -дан Т₀-ге дейін төмендейді. Детандерда ұлғайғанда тоңазытқыш зат l_д жұмыс жасайды. Температурасы Т₀=Т₄ тоңазытқыш зат буландырғышта тоңазытқыш затынан жылу алып қайнап қайтадан буға айналады, ал бу сығымдағышпен сорып алынады. Осылай тоңазытқыш зат айналмада жүреді.

4-1 (қайнау) және 2-3 (сұйылу) үрдістерінде тоңазытқыш заттың күйі өзгереді, бұл үрдістерде температура тұрақты. Сондықтан ылғалды бу аймағындағы айналма, Карноның кері айналмасына сай келеді. Бұл Карноның кері айналмасын ылғалды бу аймағында жүзеге асыруға болады деген сөз.

Буландырғышта 1 кг тоңазытқыш затқа берілетін жылу 1-4-а-б ауданымен немесе і₁ - і₄ меншікті массалық суық өндірімі деп аталады. Сығымдағышта жұмсалған жұмыс (l_k) T-S диаграммада 1-2-3-0-1 ауданымен немесе і₂-і₁ энтальпия айырымы мен анықталынады.

Шықтандырғышта суға берілген жылу мөлшері T-S диаграммасында б-2-3-а ауданымен немесе і₂-і₃ энтальпия айырымымен анықталынады.

Тоңазытқыш зат детандерда ұлғайғанда (3-4 үрдісі) жұмыс жасайды. T-S диаграммада бұл жұмыс 4-3-0-4 ауданымен немесе і₃-і₄ энтальпия айырымымен анықталады.

Айналманы жүзеге асыруға жұмсалған жұмыс l_a = l_k - l_d = (1-2-3-0-1) - (4-3-0-4) = 1-2-3-4 ауданымен анықталады.

Сонымен ылғалды бу аймағындағы айналманың негізгі сипаттамалары (18-сурет, lg P-і диаграмма):

18 сурет. Ылғалды бу аймағындағы айналмасының lg P-і диаграммасы

υ –тоңазытқыш заттың сығымдағышта сорып алардағы меншікті көлемі.

Сығымдағышта жұмсалған меншікті жұмыс:

Детандерда алынған меншікті жұмыс:

Айналманың тоңазыту коэффициенті