Мехатроника 1 Бөлім mechatronics

105
4.1 кестенің жалғасы
1
2
3
4
5
6
7
8
9
СВ
Сатып алатын 
заттардың ведомосы
—
0
0 —
0
0
0
СВ
Сатып алатын заттарды 
пайдаланудың 
ведомосы
—
0
0 —
0
0
0
ТВ
Түп нұсқа ведомосы
—
— — —
0
0
0
ТВ
Техникалық ұсыныс 
ведомосы
+
— — —
—
—
0
ЭВ
Эскиздік жоба 
ведомосы
—
+
— —
—
— —
ТВ
Техникалық жоба ведо-
мосы
—
—
+ —
—
— —
ТХ
Түсініктеме хат 
+3
+3 +3 —
—
— —
ТЖ
Техникалық жағдайлар 
—
—
0
0
0
0
0
СБ
Сынау бағдарламасы 
мен әдістемесі
—
0
0
0
0
0
—
КБ
Кестелер
0
0
0
0
0
0
0
Қ
Есептер
0
0
0
0
0
0
0
Қ
Басқа құжаттар
03
03 03 0
0
0
0
—
Пайдаланатын құжаттар —
— — 0
0
0
0
—
Жөндеу құжаттары
—
— — 0
0
0
0
КД
Техникалық деңгей мен 
заттың сапа картасы
0
0
0
0
0
0
0
Н
Нұсқау
—
— — 0
0
0
0
Ескертпелер: «+» – міндетті құжат; «0» – құжат бұйымның сипа-
тына, мақсатына немесе өндіріс шарттарына байланысты жасалады; 
«-» – құжат болмайды. Бірдей индекстері бар құжаттар біріктірілуі 
мүмкін.

106
 
 

Кесте 4.2 құрастырушылық құжаттардың өндеу кезеңдері
Өңдеу кезеңдері
Құжат 
әдебиеті Қосымша нұсқаулар
Сериялық және жаппай өндіріс үшін
ГОСТ 2.118-73 бойынша Техникалық 
ұсыныс әзірлеу
П
Литер әзірлеу кезінде 
қойылады
ГОСТ 2.119-73 бойынша эскиздік 
жобаны әзірлеу
Э
ГОСТ 2.120-73 бойынша техникалық 
жобаны әзірлеу
Т
—
Тәжірибелік үлгі (тәжірибелік партия) 
дайындау үшін құжаттама әзірлеу 73
—
Тәжірибелік үлгіні (тәжірибелік 
партияны) дайындау және алдын 
ала сынау нәтижелері бойынша 
нәтижелерді түзету)
О
Литер әзірлеу 
аяғында қойылады
Тәжірибелік үлгіні (тәжірибелік 
партияны) қайта дайындау және 
қабылдау сынақтарының нәтижелері 
бойынша құжаттаманы түзету)
О
1
Бұйымдардың орнату сериясын 
дайындау және сынау нәтижелері 
бойынша тәжірибелік үлгінің 
құжаттамасын түзету
А
Литер технологиялық 
процесті түзету және 
өңдеу (жарақтанды-
ру) аяқталғаннан 
кейін беріледі
Бірлі-жарым өндіріс үшін
ГОСТ 2.119-73 бойынша эскиздік 
жобаны әзірлеу
Э
Литер әзірлеу кезінде 
қойылады
ГОСТ 2.120-73 бойынша техникалық 
жобаны әзірлеу
Т
Бұйым жасауға арналған 
құжаттаманы әзірлеу
Е
Бұйымдардың орнату сериясын 
дайындау және сынау нәтижелері 
бойынша тәжірибелік үлгінің 
құжаттамасын түзету
Е|

107
Ескертулер: эскиздер түрінде орындалған конструкторлық құжат-
тарға литер берілмейді. Бұйымның КД толық жиынтығының литері 
деп жиынтыққа кіретін құжаттарда көрсетілген литерден төмен 
болып саналады. Бұйым құжаттарының толық жиынтығының литері 
оның ерекшелігінің негізгі жазуында көрсетілуі тиіс.
Техникалық ұсыныс (ТҰ) – бұл конструкторлық құжаттардың 
жиынтығы, онда техникалық тапсырма және бұйымның мүмкін бола-
тын шешімдерінің әртүрлі нұсқалары, әзірленетін және бар бұйымдардың 
конструкторлық және пайдалану ерекшеліктерін ескере отырып, шешім-
дерді салыстырмалы бағалау және патенттік зерттеулер болуы тиіс [13].
Техникалық ұсыныс техникалық тапсырмада көрсетілуі мүмкін 
емес бұйымға қойылатын қосымша немесе нақтыланған талаптарды 
(техникалық сипаттамаларды, сапа көрсеткіштерін және т.б.) анықтау 
мақсатында әзірленеді және оны алдын ала конструкторлық пысықтау 
және бұйымның әр түрлі нұсқаларын талдау негізінде жасау орынды.
ТҰ бұйымды жинақтаудың бірінші кезеңі болып табылады, соның 
нәтижесінде оның бөлшектерінің салыстырмалы орналасуын және 
бұйымның габариттерін анықтайды. Техникалық ұсыныс қаралғаннан 
және бекітілгеннен кейін нобайлық (техникалық) жобаны әзірлеу үшін 
негіз болып табылады.
Эскиздік жоба (ЭЖ) – бұл бұйымның құрылымы негізгі параметрлерін 
және габариттік өлшемдерін анықтайтын деректерді қамтитын конструк-
торлық құжаттардың жиынтығы.
Эскиздік жоба бұйымның жұмыс принципі мен құрылысы туралы 
жалпы түсінік беретін бұйымның принциптік (конструктивтік, схемалық 
және т.б.) шешімдерін белгілеу мақсатында әзірленеді.
Бұйымның сызбасы құрастырудың бірінші кезеңін одан әрі әзірлеуді 
білдіреді және 2-3 проекцияны, сондай-ақ қосымша түрлерді, тіліктер мен 
қималарды қамтуы тиіс.
Нобайлық жоба қаралғаннан және бекітілгеннен кейін техникалық 
жобаны немесе жұмыс конструкторлық құжаттамасын әзірлеу үшін негіз 
болады. 
Техникалық жоба (Т) – әзірленетін әзірлеу үшін бастапқы деректерді 
қамтитын конструкторлық құжаттардың жиынтығы.
Техникалық жоба туралы толық түсінік беретін түпкілікті техникалық 
шешімдерді анықтау мақсатында әзірленеді. 
Бұйым конструкциясы. Қажет болған жағдайда техникалық жоба 
бұйымның жекелеген құрамдас бөліктерінің нұсқаларын әзірлеуді көз-

108
 
 

деуі мүмкін. Бұл жағдайларда оңтайлы нұсқаны таңдау Бұйымның 
тәжірибелік үлгілерін сынау негізінде жүзеге асырылады.
Жалпы түрдегі сызбаны, техникалық жобаның ведомосын, түсіндірме 
жазбаны қамтитын техникалық жоба бұйымның конструкциясы, құрам-
дас бөліктерінің өзара іс-қимылы, пайдалану-техникалық сипаттамалары 
туралы толық және түпкілікті түсінік береді және оның жұмыс принципін 
түсіндіреді.
Жалпы түрдің сызбасында болуы тиіс:
а) бұйымның түрлері, қималары және қималары бейнеленген, 
бұйымның конструктивтік құрылымын түсіну, оның құрамдас 
бөліктерінің өзара әрекеттесуі және жұмыс істеу принципі үшін 
қажетті жазулар мен мәтіндік бөлігі жазылған;
б) жұмыс принципі түсіндіріледі, техникалық сипаттамалар келтірі-
леді, материал, бұйымның жұмыс принципі сипатталатын құрамдас 
бөліктерінің саны көрсетіледі, бұйымның жалпы түрінің бейнесі 
және құрамы түсіндіріледі;
в) қажетті өлшемдер және қажет болса, бұйымның схемасы (мысалы, 
кинематикалық), Техникалық сипаттама және техникалық талаптар 
келтірілген.
Схема-бұл бұйымның құрамдас бөліктері мен олардың арасындағы 
байланысты шартты суреттер немесе белгілер түрінде көрсетілген 
графикалық конструкторлық құжат.
Бұйымның құрамына кіретін элементтер мен байланыстардың түр-
леріне байланысты схемалар әріптермен белгіленетін мынадай түрлерге 
бөлінеді: электрлік – Е; гидравликалық – Г; пневматикалық – П; газды 
(пневматикалық) – X; кинематикалық – К; вакуумдық – В; оптикалық – 
О; энергетикалық – Э; бөлу – Б; құрамдастырылған – С.
Негізгі мақсатына байланысты схемалар цифрлармен белгіленетін 
мынадай типтерге бөлінеді: құрылымдық – 1; функционалдық – 2; 
қағидаттық – 3; қосылыстар – 4; қосылыстар – 5; жалпы – 6; орналасулар 
– 7; Біріккен – 0.
Схеманың атауы мен коды оның түрімен және типімен анықталады, 
мысалы, кинематикалық принциптік схема-КЗ, Гидропневматикалық 
функционалдық схема-Г1, электрлік принципті және қосылыстар-Е0.
Түсіндірме жазбаны (ТЖ) техникалық ұсынысты, эскиздік және 
техникалық жобаларды әзірлеу кезінде жасайды. Онда таңдап алынған 
техникалық құралдар мен стандартты емес жабдықтардың сипаттамасын 
келтіру керек, есептеу нәтижелерін кесте түрінде көрсеткен дұрыс.
Жалпы жағдайда техникалық жобаға түсіндірме жазба мына-
дай бөлімдерден тұруы тиіс: бұйымның мазмұны, Кіріспе, сипаттамасы,

109
негізгі шешімдер, техникоэкономикалық негіздеме және күрделі шығын-
дардың сметалық құны, материалдық-техникалық құралдар, энергия 
ресурстарымен қамтамасыз ету және автоматтандырумен және меха-
никаландырумен байланысты талаптарды орындау, ғылыми-зерттеу, 
тәжірибелік-конструкторлық және эксперименттік жұмыстар, жобаны 
дайындау және іске асыру жөніндегі нұсқаулар, қосымшалар.
Жобаның жұмыс құжаттамасына графикалық құжаттар (бөлшектер 
сызбалары және құрастыру сызбалары) және мәтіндік құжаттар (құра-
стыру бірліктеріне арналған ерекшеліктер) жатады. Бұдан басқа, 
габариттік, монтаждық және басқа да сызбалар, ерекшеліктер ведомо-
стары, сілтемелік құжаттар орындалуы мүмкін.
Құрастыру сызбасы оның габариті, конструкциясы, мақсаты, құрам-
дас бөліктердің байланысы және олардың жұмыс процесінде өзара 
іс-қимылы туралы толық түсінік беретін қажетті кескіндермен (түрлер, 
тіліктер, қималар және шығару элементтері) орындалуы тиіс; құрастыру 
бірліктерін жинау, бөлшектеу және бақылау; майлау әдістері, бұйымның 
техникалық деректері.
Құрастыру сызбасы:
а) құрастыру бірлігінің бейнесі;
б) құрастыру кезінде тексеретін шекті ауытқулар көрсетілген 
өлшемдер;
в) отырғызуды белгілеумен ұштасқан өлшемдер;
г) бұйымды сипаттайтын негізгі өлшемдер және оның негізгі құрамдас 
бөліктері (мысалы, рұқсат етілген ауытқулары бар осіаралық 
қашықтық);
д) бұйымға кіретін құрамдық бөліктер позицияларының нөмірлері;
е) бұйымның негізгі техникалық сипаттамалары;
ж) габариттік, орнату және қосу өлшемдері, сондай-ақ қажетті 
анықтамалық өлшемдері;
з) дайын бұйымға қойылатын техникалық талаптар.

жүктеу/скачать 11,25 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: