экономикалық
немесе
экономикалық емес
болса да.
Экономикалық емес
игіліктерге жалпы пайдаланатын игіліктер
жатады: ауа, су және т.б.
Экономикалық игіліктерге
белгіленген тұтыну қасиеттерін беру
мақсатымен алдын ала технологиялық өңдеу өткізеді, сонан соң олар жарамды болып саналады.
Игіліктердің құндылығын қалай өлшеуге болады деген сұрақты ең алғашқы болып экономика
теориясының маржиналистік мектебінің өкілдері қойды. Қөзқарастары бойынша олар 2 бағытқа
бөлінді –
кардинализм
және
ординализм.
Тарихи бірінші мектеп – кардинализмнің оқуы
бойынша – пайдалылықты кез-келген экономикалық шама тәрізді (сияқты) санды түрде
өлшеуге болады, ол үшін оның ғылыми болжамды өлшеу бірліктері (ютильдер) енгізілді.
Қазіргі заманға сай келетін бағыттың (ординализмнің) өкілдері пайдалылықтың абсолюттік
шамасын өлшеу мәселесінен салыстырмалы ұнатуларды табу мәселесіне көшті, яғни «адам
ойында тауарлар ең керекті, қажеттілерден ең аз тартымды, қажеттілігі аздау тауарларға дейін
қойылған тәртіп, сан». Тұтынудың ординалистік теория мектебі тұтыну қасиеттері бойынша
балама тауарлар жиынтығын таңдауда тұрпатты тұтыну мінез-құлық қағидаларын, ақиқаттарын
қысқа әрі дәл жеткізіп, қисынын келтірген.
Пайдалылықтың кардиналистік (сандық) теориясы бойынша (У.Джевонс, К.Менгер,
Л.Вальрас және т.б.) сатып алған нәрседен тұтынушы алған қанағаттың дәрежесін дәл
анықтауға болады. Экономикалық игіліктердің санын біртіндеп көбейте бере, тұтынушы жалпы
пайдалылықты көбейтуге ұмтылады.
Достарыңызбен бөлісу: |
