Өсімдік қорғаудағы биотехнология

энтомопатогендердің  негізінде  жасалатын  препараттардың  таралу 

спектрі  кеңеюде.  Саңырауқҧлақтардың  денесі  жіпшелерден  тҧратыны 

және  олардан  мицелилерінің  пайда  болатыны  белгілі.  Энтомопатогенді 

саңырауқҧлақтардың  маңызды  ерекшеліктері:  олардың  әртүрлі 

ферменттердің әсерінен зиянкестің денесіне тері жабыны арқылы өте 

алуы.  Сондықтан  да  саңырауқҧлақтар  жҧмыртқа  сатысында  ғана  емес 

сонымен  қатар  қуыршақ,  имаго  сатысында  да  жҧға  алады.  Ӛсімдікті 

биологиялық қорғау ҥшін- zygomycotiona  және deutermycotina бӛлімдері 

саңырауқҧлақтары  қызығушылық  тудыруда.  Қазір  оларды  біз 

биоценоздың  элементтері  ретінде  емес  биотехнологияның  нысаны 

ретінде 

Энтомопатогендер 

саңырауқҧлақтар 

жәндіктердің  ішінде  мицелия  тҥзіп,  гифтік денелерге  айналады. Гифтік 

денелер  олардың  ішінде  гемолимфаға  айналып  бҧзылған  ҧлпалардың 

орнын  басады.  Ӛлген  жәндіктің  денесінің  ҥстінде  тҧмсықты  мақпал 

конидиялар  тҥзіледі.  Конидиядан  басқа  қолайсыз  жағдайға  тӛзімді 

споралар  да  тҥзіледі.  Энтомопатогенді  саңырауқҧлақтардың  ішінде 

биопрепараттардың негізі conidiobolus obscura және С.tromboides болып 

табылады.Verticillium  тҧқымдасы  саңырауқҧлақтар  біржылдық,  тҥссіз, 

конидиялар  тҥзеді.  Ӛкілі  –  Verticillium  lecanii-  вертициллин 

препаратының  негізі.    Bеauveria  туыстығы-  мицелилері  айыр,  ақ. 

Конидиялары шар және жҧмыртқа тәрізді. Кең тарағаны ақ мускардина 

қоздырғышы–  B.bassiana.  Осы  саңырауқҧлақ  негізінде  ең  алғашқы  рет 

Кеңес Одағы кезінде боверин саңырауқҧлақ препараты алынған. 

 

Бақылау сұрақтары 

1.  Бактериялық биопрепараттарға сипаттама  

2.  Вирустық биопрепараттарға сипаттама  

3.  Саңырауқҧлақтық биопрепараттарға сипаттама 

4.  Бакуловирустар дегеніміз не? 

5.  Энтомопатогенді 

саңырауқҧлақтардың 

маңызды 

ерекшеліктері. 

32 

 

9- Дәріс 

Тақырыбы:  Биопрепараттар ӛндірісінің биотехнологиясы.  

 

Дәрісте қарастырылатын сұрақтар: 

Энтомопотогенді бактериялар селекциясының принциптері туралы.  

Штаммдарды сақтау 

Лиофильдеу 

Дәрістің мақсаты: Бактериялар селекциясының принциптерімен 

танысу. Штамдарды сақтауға алу  және сақтаудың әдістерін білу 

Негізгі әдебиеттер: 

М.В. Штерншис., О.Г.Томилова., И.В.Андреева. Биотехнология в защите 

растений, Новосибирск, 2001 

 

Биопрепараттар ӛндірісінде бастысы бастапқы штамм – продуцентті 

ипс-та  және  препаративті  формасын  ӛсіру  болып  табылады.  Ӛндірістің 

жалпы  проблемаларына  тоқталғанда-  бактериялық  энтомопатогенді 

препараттарды  ең  кӛп  таралған  бағыт  ретінде  қараймыз.  Ең  бірінші 

биотехнологияға  белсенді  бастапқы  штамдар  қажет,  бҧл  микроағзалар 

селекциясын талап етеді.  

Энтомопатогенді  бактериялардың  селекциясының  принциптері. 

Микроағзалар  мен  бактериялар  селекциясының  практикасында  екі 

негізгі бағыт белгілі: 

 Біріншіден, бҧл штамдарды табиғаттан бӛліп алу. 

 Екіншіден, 

экспериментті  жолмен  алу  (мутагенез,  гендік 

инженерия).  

Энтомопатогенді 

бактерия 

селекциясы 

бағытының 

артықшылықтары: 

белсенді 

табиғи 

штамдарды 

топырақтан, 

жәндіктерден,  жапырақ  беттерінен  іздеу  және  сҧрыптау  болып 

табылады.  

Сҧрыптаудың 

критерийлері: 

популяцияның 

бірыңғайлығы, 

споралар 

мен 

эндотоксиндерді 

ӛндірудің 

жоғары 

дәрежесі, 

вируленттілік  және  жәндіктерге  патогенділік.  Мҧндай  сҧрыптаудың 

нәтижесінде  алынған  штамм  эталонды  ӛсіндінің  продуцентінің 

сапасынан аса басым тҥсетін препараттар алуға арналады. Селекциядағы 

негізгі ӛзекті мәселелердің бірі  –штамдардың сақталуы. 

БТ  штамдарын  сақтау.  БТ  ӛсінділері  жаңа  суыған  агары  бар 

қоректік  ортада,  вазелин  майы  бар,  кептірілген  жағдайларда,  не  ӛлген 

жәндіктердің денесінде сақтайды. 

Лиофилизация  –  бҧл  ерекше  вакуумда  қатырылған  жағдайда 

кептіру.  Сҧрыпталған  штамдардан  бастапқы  ӛсіндіні  дайындайды. 

Бастапқы ӛсіндіні алу ҥшін штамды  қатты қоректік ортада кӛбейтеді. 

 

жүктеу/скачать 1,75 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: