Оқулық Алматы, 013 Əож 528 (075. 8) Кбж 26. 12 я73 и 59
§ 6.2 Теодолит аспабының геометриялық тəсімі жəне
жүктеу/скачать 2,19 Mb. Pdf көрінісі
|
tuiakbaev-injenerlik-geodezia
| § 6.2 Теодолит аспабының геометриялық тəсімі жəне
негізгі құрылысы Теодолит аспабы жазық жəне тік бұрыштарды өлшеуге арналған. 10529-97 ГОСТ бойынша теодолиттер дəлдігіне қарап оларды жоғарғы дəлдікті ТО5, Т1 (бұрышты өлшеудің орташа квадраттық қатесі 0,5 – 1 // ), дəл Т2, Т5 (бұрышты өлшеудің орта ша квадраттық қатесі 2 – 10 // ) жəне техникалық Т15, Т30 (бұрышты өлшеудің орташа квадраттық қатесі 15 – 30 // ) деп бөледі. Соңғы топтағы теодолиттер құрылыс-монтаждау жұмыстарында кеңі- нен қолданылады. Теодолиттердің маркасы олардың дəлдігін көрсетеді, мысалы, Т30 теодолитімен бұрышты өлшеудің орташа квадраттық қатесі ± 30 // . Теодолитті күту жəне жұмысқа дайындау .Теодолит аспа- бын пайдалануда, оны күтіп ұстау, ақау түсірмеу, дұрыс тасымал- дау, қорапқа салу, буып-түю өлшеу нəтижелеріне көп ықпалын тигізеді, сондықтан төмендегі жағдайлармен таныс болу керек: 1. Теодолитті буып-түйіп қорабына салумен тиянақты танысу; 2. Теодолиттің көтергіш бұрандалары ортаңғы жағдайына келіп тұрулары керек; 63 3. Аспап бөліктері, жетекші бұрандаларының айналуы бір- қалыпты жəне шайқалыссыз болуы керек; 4. Есеп алу цифрлары, заттардың дүрбіден көрінуі жəне дүрбі ішіндегі жіп торының кескіндері анық болулары керек; 5. Тасымалдағанда аспаптың қорап ішінде немесе үштағанға (штатив) дұрыс бекітілгенін қадағалап отыру керек; 6. Тасымалдау кезінде аспапты тік қалпында ұстау қажет. 2Т30, Т30М, 2Т30М теодолиттерінің құрлыстары . Бұл тео- долиттер мынадай негізгі бөліктерден тұрады: теодолит табаны – 1 (32-сурет) тұғырықпен – 2 жалғасқан, оның теодолитті қалыпты жағдайға келтіру үшін жасалған арнайы үш бұралмалы көтергіш аяқшалары – 3 бар. Жазық бұрыштарды өлшеуге арналған, лимб жəне алидада орналасқан дөңгелек қорап – 4. Лимбты бе- кіту жəне жайлап бұру (жетекші) бұрандалары – 5. Алидаданы бекіту жəне жайлап бұру бұрандалары – 6. Тік бұрышты өлшеуге арналған, лимб жəне алидада орналасқан тік дөңгелек қорап – 7. Көру дүрбісі – 8. Дүрбіні жайлап бұру жəне бе- кіту бұрандалары – 9. Есеп алу құрылғысының окуляры – 10. Есеп алу құрылғысына жарық беру айнасы – 11. Цилиндрлік деңгей – 12. 2Т30М теодолитінің ерекшеліктерінің бірі, лимбті бекіту жəне оның жетекші бұрандасы жоқ, оның орнына лимбті бекіту жəне босату шүріппесі – 13 орнатылған. Теодолитті жұмысқа қосу . Теодолитті жұмыс істеу қалыпты жағдайына келтіру үшін, оны бұрышы өлшенетін нүктенің (қосынның) үстіне дəл орнату жəне бабына келтіру керек. Бұрыш өлшеу нүктесінің үстіне үштаған орнатып, арнаулы бұранда арқылы теодолитті соған бекітеді. Теодолитке тіктеуіш ілініп, нүкте үстіне оның дəл келуін қадағалайды. Бұл жұмыстар шама- мен орындалғаннан кейін, аспапты қалыпты жағдайға деңгеймен тексере отырып келтіреді. Аталған жұмыстар төмендегі ретпен орындалады: жүктеу/скачать 2,19 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|