Реакцияның сезімталдығы: ашылу минимумы, шекті концентрация немесе шекті сұйылту және ерітіндіні шекті сұйылту кезіндегі ең аз көлемі деген ұғымдардың мәнісін көрсетіңіз.
Реакциялардың сезімталдылығы берілген әдіс бойынша мөлшерлік анықталған немесе табылатын заттардың аз мөлшерімен анықталады. Әдістің сезімталдығы реакцияның орындалуы жағдайларына тәуелді. Реакцияның сезімталдығы төмендегі өзара байланысқан шамалармен өрнектеледі:
- ашылу минимумы;
- минималды (шекті) концентрациядан;
- шекті сұйылу.
Ашылатын немесе анықталатын минимум – реакцияның орындалуының белгілі шарттары бойынша осы әдіспен мөлшерлік анықталынатын немесе ашылатын зерттелінетін ерітіндінің құрамындағы заттың ең аз мөлшері. Ашылатын минимум өте аз, ол 10-6г (микрограмды) құрайды. Мысалы, К+ үшін K2[PtCl6] түріндегі ашылатын минимум 0,01-0,03мл-де (бір тамшыда) 5 мкг құрайды.
Минималды (шекті) концентрация талданатын ерітіндідегі аз мөлшердегі (бір тамшыдағы) табылатын затты ашу үшін берілген ерітіндінің қандай да бір аз концентрациядағы мүмкіндігін көрсетеді. Мысалы, К+ үшін 10000мл ерітіндідегі Сmin 1 г құрайды. Шекті сұйылу берілген реакцияның (реактивтің) көмегімен ашылу кезіндегі табылатын заттың 1 г мөлшерін құрайтын сулы ерітіндідегі шекті санымен өрнектелінеді. Шекті концентрацияға кері шаманы шекті сұйылу құрайды. Ашылатын минимум қаншалықты аз болса, аналитикалық реакция соғұрлым сезімтал болады, қаншалықты минималды концентрация аз болса, соғұрлым шекті сұйылу жоғары болады. Бұл шамалардың бір-бірімен өзара байланысы мына теңдеумен өрнектеледі:
Vmin = m∙Wшегі /106; (1)
Wпред = 1/Cmin = Vmin ∙106/m; (2)
Cmin= 1/Wшегі = 1 : Vmin∙106/m; (3
m= Vmin∙106 /Wпред = C min∙ Vmin∙106
мұндағы: m – ашылатын минимум, мкг; Cmin – минималды (шекті) концентрация ,Wшегі - шекті сұйылу Vmin - ашылатын ионды табу үшін қажетті ерітіндінің минималды көлемі, мл.Сонымен реакцияның сезімталдығы реакция жүретін уақытпен анықталынады. Егер уақыт аз болса, соғұрлым реакция сезімтал болады.
