Ирония «Сумұрынға» тартса

Қазақ прозасының шоқтығын көтерген "Ботакөз", әр дәуірдің суретін елестетін "Адасқандар", "Темір тас", "Балуан Шолақ", "Сырдария", "Мөлдір махаббат" романдары реалистік әдебиеттегі эпикалық үлкен жанрдың қалыптасуы мен дамуына қосылған, сюжеттік желісі мен композициялық бітімі жағынан өзгеше сипатта көрінетін шығармалар. Үлкен оқиғаға тікелей араласып жүрген бас геройдың төңірегінен көрінетін жанама кейіпкерлердің іс-әрекеті көлденең сюжетте өріс алған. Балуан Шолақ – мазмұны мен көркемдік түрі диалектикалық бірлікте шыққан шығарма. Халық өмірінен алынды деген уақытта оның қазақ елінің тіршілігінде болған осындай көптеген оқиғалардың ең мәнді жағын, ең сипатты көріністерін ерекше ұқыптылықпен жинақтай, қортындылай жырлағанын, яғни типтік кейіпкерді типтік жағдайларда суреттей алады. Қазақ халқының өмірінде болғандығы тарихи шындық. Мұндай трагедия елде жиі кездескен типтік құбылыстар екендігі аян. Міне, осыны совет ақыны заман шындығына сай өткен өмірге бүгінгі күннің талабы деңгейінен қарап, баға беріп, реалистік негізі мықты, шын мәніндегі көркем шығарма тудырды.

Мәселенің ендігі үлкені және шешуші саласы – ақын шеберлігінде. Сәбит нақты көркем образдар жасауды мақсат етті. Ол үшін қазақ тілінің лексикалық байлығын толық пайдалану мен қазақ поэзиясында ғасырлар бойы қалыптасып келген дәстүрлерді барынша толық және шебер қолдану қажет.

Қорыта айтканда, ұлы дарынның өнегелі де жемісті өнерпаздық жолына қыскаша шолу жасағанда, Сәбит Мұканов - қазақ кеңес әдебиетінің негізін қаласқан, оның өркендеуі үшін орасан еңбек сіңірген аса көрнекті сөз шебері, ел еңбекшілерінің бүгінгі өмірінен, ой-арманынан нәр тауып, шабыттана жырлаған азамат акын, дәуір шындығын эпикалық биік денгейге көтере суреттеген халыктық жазушы, сахна өнерінің өркендеуіне үлес косқан драматург. Қазақтың әдеби сыны мен әдебиеттану ғылымын өрге сүйрегеи жауынгер сыншы, парасатты ғұлама. Қазак әдебиетінің мактанышы Сәбит Мұқанов өзінің өнегелі де өміршең шығармаларымен қазақтың жаңа ұрпағына рухани азық беріп, ұрпақтан-ұрпаққа жасай беретін ұлы классик.