Күкірт оның қосылыстары,қасиеттері,алынуы және қолданылуы

Күкіртсутекті өндірісте сутек пен күкірттің тікелей әрекеттесуі нәтижесінде алады:

Н₂+S→ Н₂S

Зертханада күкіртсутекті негізінен темір (ІІ) сульфиді мен сұйытылған күкірт немесе тұз қышқылдарының әрекеттесуінен алады:

FeS+H₂SO₄→H₂S+FeSO₄

Күкіртсутек күшті тотықсыздандырғыштардың қатарына жатады. Ол ауада немесе оттекте жанып тотығады:

2Н₂S+3О₂→2SO₂+2H₂O

Оттек жеткіліксіз жағдайда күкіртсутек бос күйіндегі күкіртке дейін тотығады:

2Н₂S+О₂→2S+2H₂O

Күкіртсутек тотқытырғыш қышқылдарды, тұздарды тотықсыздандырады:

2Н₂S+2HNO₃→2S+2NO₂+2H₂O

3H₂S+K₂Cr₂O₇+4 H₂SO₄→3S+Cr₂(SO₄)₃+K₂SO₄+7H₂O

Күкіртсутектің судағы ерітіндісін күкіртсутекті су немесе күкіртсутек қышқылы дейді. Күкіртсутек қышқылы - әлсіз, екі негізді қышқыл қышқыл, біртіндеп диссоциацияланады:

H₂S↔H⁺+HS^-↔2H⁺+S^2-

Күкіртсутек қышқылы басқа қышқылдар сияқты тұздармен, негіздік оксидтермен, негіздермен, металдармен әрекеттеседі. Күкіртсутек қышқылы екі негізді болғандықтан екі қатар: орта (сульфидтер) және қышқыл (гидросульфидтер) тұздар түзеді. Гидросульфидтердің барлығы суда жақсы ериді. Орта тұздардан сілтілік, сілтілік-жер металдардың және аммонийдың сульфидтері суда жақсы ериді. Басқа металдардың сульфидтері суда ерімейді және көпшілігінің өздеріне тән түстері болады. Осы сульфидтердің әр түрлі ерігіштіктері мен әр түрлі түстерін пайдаланып күкіртсутектің көмегімен металдардың катиондарын сапалық жолмен анықтайды.

Күкірттің гомотізбек түзгіштік қабілеті толып жатқан персульфидтерде (полисульфидтерде) М₂S_n көрінеді. Персульфидтерді алу үшін сульфидтың концентрлі ерітіндісін күкіртпен реакцияластырады:

Na₂S+(n-1)S→Na₂S_n

Персульфид радикалы ирек тізбек түзеді.

Күкіртті сутектің өзінің толып жатқан персульфидтері алынған, жалпы формуласы Н₂S_n (ондағы n=2-23) оларды көп күкіртті сутек немесе сульфандар деп атайды. Бұл май сияқты, сары түсті сұйықтықтар.

Персульфидтерде пероксидтер сияқты, жағдайына қарай тотықтырғыш

Na₂S₂+SnS→SnS₂+Na₂S

немесе тотықсыздандырғыш

4FeS₂+11O₂→Fe₂O₃+8SO₂

кейде әрі тотықтырғыш, әрі тотықсыздандырғыш болып реакцияласады.

Na₂S₂→ Na₂S+S