Егіс дақылдарын биологиялық топтастыру
Ауылшаруашылық дақылдарының биологиялық топталуы олардың өмір сүру ұзақтығы мен факторларына байланысты жіктелуін қамтиды.
Өмір сүру ұзақтығы бойынша:
1) біржылдық өсімдіктер – көбею органдарын құрайтын дақылдар-бір вегетациялық кезеңдегі негізгі өнім – дәнді, дәнді – бұршақты және т. б.;
2) екі жылдық өсімдіктер – өмірдің екінші жылында көбею органдарын құрайтын дақылдар-қызылша, сәбіз және басқа да тамыр дақылдары, қырыққабат, зире және т. б.;
3) көпжылдық өсімдіктер – ката себусіз өсетін және 2-3 жыл немесе одан да көп уақыт бойы негізгі өнім беретін дақылдар азықтық шөптерді береді
Күндізгі жарықтың ұзындығына қатысты:
1) қысқа күндік өсімдіктер (8-10 – 12 сағат) - жүгері, соя және т. б.;
2) ұзақ күндік өсімдіктер (14-16 сағат немесе одан да көп) – 1-ші топтағы барлық нан және т. б.;
3) фотопериодтық бейтарап өсімдіктер – қарақұмық, бұршақ, нохат және т. б.
Тозаңдану тәсілі бойынша бөлінеді:
1) өздігінен тозаңданатындар – қатаң өздігінен тозаңдатқыштар (арпа) және факультті өздігінен тозаңдатқыштар (люпин);
2) айқас тозаңдану – тозаңдандырғыштар-желдің (қара бидай, жүгері) және жәндіктердің (қарақұмық, беде) көмегімен тозаңданады.
Вегетациялық кезеңнің ұзақтығына сәйкес жылдық өсімдіктер дақылдарға бөлінеді:
1) қысқа вегетациялық кезеңі бар (ерте пісетін), ол шамамен 60-80 күнді құрайды – арпа, бұршақ, қарақұмық және т. б.;
2) орташа вегетациялық кезеңмен (орташа пісетін) – 80-110 күн – сұлы, жаздық бидай, тар жапырақты люпин, зығыр, қыша және т. б.;
3) ұзақ вегетациялық кезеңімен (кеш пісетін) – 120-140 күн – қант және азықтық қызылша, жүгері және т. б.
Вегетациялық кезеңнің ұзақтығына сәйкес жаңа классификацияға бойынша сорт-тар (картоп, арпа) келесі түрлерге бөлінеді:
1) өте ерте; 2) өте ертеден ерте дейін ; 3) ерте пісетін; 4) орташа ерте; 5) орташа пісетін; 6) орташа кеш; 7) кеш пісетін.
Достарыңызбен бөлісу: |
