«І бөлім
Төрде бос орынтақ. Жауғабай кіреді. Ол орынтақты көріп тамашалап
көріп жүр.
Жауғабай.Пай-пай-пай! Иесі жоқ кездің өзінде айбынды екен-ау бұл тақ
дегенің! Тақ қой бұл, иә, тақ! Баяғыда атқа мінген қазақтың арқасы қозып,
әруақтанып кетеді деуші еді. Бүгінде креслоға отырған қазақ қоқырайып шыға
келеді.
Алдына кірген адамға емес, аспанға қарайды. Басынан көкірегі биіктеп
кетеді. Биіктемей қайтсін. Не кием, не ішем демейді. Біздің де аштан өлетін
халымыз жоқ, бірақ қанша тамағың тоқ, киімің көк болса да оның қызығы
мансаптың қызуындай қайдан болсын. Орынтаққа қолы жеткеннің ақ дегені
алғыс, қара дегін қарғыс...».
Пьесаның қазақ қоғамына жат, бірақ жаңа заманның өз талаптарының
ішіндегі бастысына айналып бара жатқан «мансап» пен «тақыт», «бастық»
деген ұғымдарды комедия жанрында күлдіре отырып күңірентетін күші бар
екенін мұғалім талдап түсіндіріп береді.
Сонымен бірге пьесадағы авторлық қолданыстарға тілдік талдау
жүргізіледі.
Драматургтің «тақ» пен «орындық» деген сөздерді біріктіріп, оқушыларға
«орынтақ» деген сөзге талдау жасату арқылы ерекше қолданыс екендігіне
көздерін жеткізу керек.
|
