Ұялшақ мимоза
жүктеу/скачать 255,46 Kb.
|
ботаника сөзі
|
Мимоза (Mіmosa) – Бұршақ тұқымдасына жататын жапырақ тастайтын мәңгі жасыл бұталар. Ағаш, шырмауық, көп жылдық шөп түрінде кездесетін түрлері де бар. Негізінен тропиктік, субтропиктік аймақтарда өседі. Дүние жүзінде 400 – 500-дей түрі белгілі. Қазақстанда 1 түрі: ұялшақ мимоза – қолдан өсіріледі. Оның биіктігі 0,5 – 1 метрдей. Жапырағы күрделі құрылысты, оған қол тиіп кетсе, шыбын - шіркей қонса және қараңғы түскенде жиырылып, бір-біріне қабысып қалады. Өсімдіктің аты осыған байланысты қойылған. Гүлі ұсақ, қызғылт түсті, олар масақ гүлшоғырына топталған. Ақпан – наурыз айларында гүлдейді. Жемісі – бұршақ. Мимозаны әсемдік үшін өсіреді, қабығынан бояу алынады. Ұялшақ мимоза (лат. Mimosa pudica) – бұршақ тұқымдасына жататын бір не көп жылдық қолдан өсіріледі мимоза түрі. Ұялшақ мимоза – көпжылдық шөптесін өсімдік, бұршақ тұқымдасының Mimosa тұқымдасына жататын өсімдік түрі, Оңтүстік Американың тропиктік аймақтарынан шыққан және бүкіл әлемде сәндік өсімдік ретінде өсіріледі. Тітіркендірген кезде ұялшақ мимоза алдымен тітіркенген жапырақтарын, одан кейін оған жақын орналасқан, ең ақырында қашық орналасқан жапырақтарын да жиып алады. Мимозадағы қозудың қозғалу жылдамдығы 5 см/сек-қа жетеді. Қозудың көптеген клеткалар арқылы таралуы олардың өзара байланысты екендігін білдіреді, осының нәтижесінде өсімдік біртұтас организм ретінде тіршілік етеді. Сәндік қасиеттерін сақтау үшін оны көбінесе біржылдық дақыл ретінде өсіреді. Жапырақтарға жиі қол тигізбеу керек. Мимоза ұялшақ (Mimosa pudica) – биіктігі 30-60 см, сирек 1,5 м-ге дейін жететін көпжылдық шөптесін өсімдік, бұршақ тұқымдасының мимоза тұқымдасына жататын өсімдік түрі. Ең танымал түрі. Жібек альбизиясы( лат. Albizia julibrissin ) – бұршақ тұқымдасының (Fabaceae) Albizia тұқымдасына жататын ағаш түрі. Бақшалар мен саябақтарда сәндік өсімдік ретінде пайдаланылады. Ғылыми атаудың бірінші бөлігі - Альбизия - бұл зауытты 1745 жылы Еуропаға әкелген флоренциялық Филиппо дель Альбизцидің атынан шыққан. Жапырақтары жұптаспаған, қос ұшты, ажурлы, әрқайсысында 15-30 жұп жапырақшадан тұратын, екінші реттік жапырақшада орналасқан 9-15 лобтан тұрады; Жапырақтары жоғарыда қою жасыл, төменде ақшыл. Парақтың ұзындығы 20 сантиметрге жетеді. Ыстық ауа-райында және түнде жапырақшалар ортаның бойымен бүктеліп, бүкіл күрделі жапырақ салбырап қалады. Альбизия жапырақтарын қыста төгеді. Мамыр-тамыз айларында гүлдейді[8][9]. Гүлдері сарғыш-ақ түсті, шеткі стерильді - стаминатты, орталық қос жынысты, 5 сәулелік симметрияға ие, коримбозды паникулаларда жиналған. Аталықтары ұзын, қызғылт немесе ақ түсті. Альбизияның жемістері жалпақ, көп тұқымды бұршақ, жас кезінде жасыл, есейгенде сабан сары немесе қоңыр, ұзындығы 10–20 см [7] [5]. Тұқымдары ұзын сопақша, жалпақ, күңгірт, қоңыр немесе қоңыр, ұзындығы 6-7 мм [5 жүктеу/скачать 255,46 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|