Мақсаты: Гемоглобиннің ағзада ыдырау нәтижесінде түзілетін пигменттерді білу және оларды қанда анықтаудың диагностикалық маңызы туралы білім қалыптастыру.
Билирубин – өт пигменті, гемоглобин ыдырау өнімі – бауырда, көкбауырда түзіледі. Қан сарысуында жалпы билирубиннің, тікелей және тікелей емес БР-нің мөлшерін анықтау диагностикалық маңызы зор.
Жалпы БР және тікелей БР мөлшерін анықтау үшін келесі реактивтер қажет:
Принципі: Диазотталған сульфанил қышқылы (Эрлих реактиві) тікелей билирубинмен қызғылт-күлгін түсті (розово-фиолетового цвета) азобилирубин түзеді. Қан сарысуына кофеин реактивін қосқанда тікелей емес БР альбуминнен айырылады, Эрлих реактив қосқан соң жалпы БР мөлшерін анықтайды. Зерттелетін ерітіндінің түс қарқындылығы сынамадағы жалпы билирубин концентрациясына тура пропорционалды болады. Жалпы БР мен тікелей БР айырмасынан тікелей емес БР-ді табады.
Анықтау әдісі:жұмысты кестеде берілген сызбанұсқа бойынша жүзеге асырылады:
Сынамадағы ерітінділердің оптикалық тығыздығын дистилденген су (контроль) бойынша өлшейді. Өлшеуді фотоколориметр арқылы толқын ұзындығы 540-560 нм (ашық-жасыл фильтр) болатын, ені 5 мм кюветада жүргізеді.
Тікелей БР диазореактивті қосқан соң 5 минуттан кейін фотометрлейді. Жалпы БР мөлшерін анықтау үшін қоспаны түс қалыптасу үшін 20 минутқа қалдырады, кейін оптикалық тығыздығын анықтайды.
Нәтижелерді есептеудікалибрлеу қисығы бойынша жүзеге асырылады.
Қалыпты жағдайда: Жалпы БР = 8-20 мкмоль/л Тікелей БР = 0,86-4,3 мкмоль/л Тікелей емес БР = 1,75-17,1 мкмоль/л
Бос билирубинді залалсыздандыру орны мен жолы, байланысқан билирубиннің химиялық табиғаты, оның қасиеттері.
Өт, нәжіс және зәр пигменттерінің түзілуі.
Сарғыштану, түрлері, пайда болу себептері.
Дайындалуға ұсынылатын электронды ресурстар: Тақырып бойынша видео-дәріс ПОӘК-не жүктелген.
Плешкова С.М. және басқалары «Биохимияны студенттердің өздігінен оқып-білуіне арналған оқу құралы» 2.Бөлім.. «Заттар алмасуы және оның реттелуі»;– Алматы, 2009 - https://drive.google.com/file/d/1E4a1Ys8kEfq8RtWW2SPK-4QId1XLU_rT/view?usp=sharing
ЖАТТЫҒУЛАР
Науқаста сарғыштану байқалады. Билирубиннің мөлшері қанша болғанда сарғыштану байқалады?
Науқаста өт жолдарының обтурациясы. Қан сарысуында билирубиннің қандай түрі анықталады? Нәжіс және несеп түсі қандай болады? Жауабыңызды түсіндіріңіз.
Науқаста бауыр паренхималары зақымданған. Бұл жағдайларда қан сарысуында, зәрде, нәжісте қандай өзгерістер байқалады? Жауабыңызды түсіндіріңіз.
Гемолитикалық сарғыштанудың негізгі себептерін атаңыз. Қанда қандай БР-нің мөлшері артқан? Бұл жағдайларда зәрде, нәжісте қандай өзгерістер байқалады? Жауабыңызды түсіндіріңіз.
