Мақсаты: сапалы талдау жүргізу және чипсилердің калориясын бағалау. Жабдық: чипсилердің әртүрлі түрлері, сүзгі қағазы, калий перманганатының ерітіндісі, дистилденген су, пробиркалар, спирт, сүзгі қағазы, йод, графит таяқшасы, күміс нитраты, азот қышқылы, термометр.
Чипсы (ағылш. chips — жоңқа) — жұқалап жапырақтап турап қайнатылған және ыстық ауамен кептірілген немесе картоп езбесінен жұқа қабатты етіп кептірілген дайын қытырлақ картоп. Бұлар алғашқыда Англияда шығарылған. Ұлыбританияда чипсылар қуырылған балыққа гарнир ретінде беріледі
чипсыды алғаш ойлап тапқан адам – америкалық қымбат мейрамханалардың бірінде бас аспазшы болған Джорд Крам деген азамат. Тіпті чипсыдың нақты қай жылы, қай күні пайда болғаны да белгілі: 1853 жылдың 24 тамызы..
Қытырлақ картоптың құрамы қандай?
Қытырлақ картоптың құрамы қандай?
Бір пакет чипсыдың энергетикалық құндылығы шамамен – 550 ккал болса, бұған ол құрамындағы майдың есебінен қол жеткізеді. Чипсыдың құрамында дәрумендер мен минералдар мүлдем болмайды. Чипсы қатты шөлдетіп, ісіндіреді және қалыпты рационалды калорияңызды жояды
Зиянды тағам қоспасының кодтары:Тиым салынғандар: Е-103, Е105,Е111,Е121, Е123, Е125, Е126,Е130, Е152.Қауіптілер: Е102, Е110, Е120, Е124, Е127.
Үлкен чипсыді сүзгі қағазына салып, оны қағаздың бүктемесіне сынама үлгісін ұсақтап, екіге бүктеңіз. Сүзгі қағазынан чипсыдің бөліктерін алып тастаңыз және қағазды жарыққа қараңыз. Өнімде май неғұрлым көп болса, жарық өткізетін дақтың мөлшері соғұрлым үлкен болады.Зерттелетін чипсы үлгілеріндегі өсімдік майының сапасын анықтау:
Зерттелетін чипсы үлгілерінің майлы дақтарына бірнеше тамшы бром суын немесе калий перманганатының ерітіндісін (KMnO4) қою керек.
Үлгілердегі ерітінділер әртүрлі дәрежеде түссізденді.
Қорытынды: калий перманганатының ерітіндісінің түсінің өзгеруі өнімде осы чипсылерде қуырылған өсімдік майының сапасының көрсеткіші болып табылатын шексіз карбон қышқылдарының болуын көрсетеді. Ерітіндінің түсі неғұрлым жақсы болса, майдың сапасы соғұрлым жоғары болады.
Крахмалдың сапалы анықтамасы:
1.Пробиркаға 1-2 мл су сығындысын құйып, 2-3 тамшы 3% йод спиртінің ерітіндісін қосыңыз. Салыстыру үшін йод ерітіндісін құрғақ чипсыге тамызыңыз. Реакцияны сулы ерітіндіде және қатты фазада жүргізген кезде байқалған әсерлердің айырмашылығын атап өтіңіз. Егер чиптер күлгін түске боялған болса, бұл олардың құрамында крахмал бар екенін көрсетеді.
Өнімнің калория мөлшерін анықтау
Өнімнің калория мөлшерін анықтау
1.Өлшеу цилиндрін пайдаланып, 10 мл суды өлшеп, оны кең пробиркаға құйыңыз. Судың бастапқы температурасын өлшеңіз, содан кейін штативтегі су пробиркасын бұрышпен қысыңыз. Үлкен чипсыды өлшеп, су түтігінің астында ұстап, оны отқа қойыңыз. (Егер Чипсы сөніп қалса, оны қайтадан жағыңыз.) Тәжірибеден кейін судың температурасын өлшеп, өнімнің калориясын формула бойынша есептеңіз:
Q = (с (су) • m (су) + С (шыны) • m (шыны)) • (t2-t1),
мұндағы Q-Сіз орнатқан массаның чипсыдің калория мөлшері; С-заттардың меншікті жылу сыйымдылығы(су және шыны); t1және t2 — денелердің бастапқы және соңғы температурасы, С(су) = 4200 Дж/(кг-0С); С(шыны) = 840 Дж/(кг • °С).
2.Берілген Чипсы үлгілерінің сапасы және олардың калориялары мен адам ағзасына пайдасы туралы қорытынды жасаңыз.
