Сабақтың тақырыбы: Дене сымбатының бұзылуы мен жалпақтабандылықтың алдын алу. Гиподинамияның салдары. Қаңқа мен бұлшықеттің қалыптасуына жаттықтырудың әсері.
Мұғалім: Жапаева Ару Булатовна
Сабақтың тақырыбы: Дене сымбатының бұзылуы мен жалпақтабандылықтың алдын алу. Гиподинамияның салдары. Қаңқа мен бұлшықеттің қалыптасуына жаттықтырудың әсері.
Денеде орналасуына қарай бұлшық еттер қалай бөлінеді?
Ең ұзын бұлшық ет?
Адам қаңқасында қанша бұлшық ет бар?
Бұлшық ет қандай ұлпадан түзіледі?
Қажу неден пайда болады?
Өзекті мәселе 1. Тірек – қимыл жүйесінің белсенді. бөлігі бұлшық ет дұрыс дамымаса, көкет жыртылса организмде қандай мәселелер туындайды? 2. Бұлшық еттің дұрыс дамымауына қандай жағдайлар әсер етуі мүмкін? Қоршаған ортаның әсері бар ма?
Сабақтың тақырыбы: Дене сымбатының бұзылуы мен жалпақтабандылықтың алдын алу. Гиподинамияның салдары. Қаңқа мен бұлшықеттің қалыптасуына жаттықтырудың әсері.
Жалпақтабандылық- адам табанындағы ойыстың түгелдей немесе жартылай тегістеліп, жалпайып кетуі.
Омыртқа жотасының қисаюы Сколиоз - омыртқаның бір бүйірге қарай қисаюы (туа және жүре пайда болады) Лордоз - омыртқа бағанасының алға қарай майысып, қисаюымен сипатталады Бүкірлік, кифоз — омыртқа бағанасының (әдетте кеуде бөлімінің) дөңестеніп қисаюы.
Гиподинамия (грек, hypo - төмен, астында, қалыптан төмен; dynamis — күш) — қимыл-қозғалыс белсенділігінің шектелуі нәтижесінде адамдар мен жануарлар организмдері тірек-қимыл аппараты бұлшықеттерінің, қан айналым және тыныс алу, ас қорыту және т.б. мүшелердің етті қабықтары мен қабаттары жиырылу күшінің төмендеуі.
Гиподинамия (грек, hypo - төмен, астында, қалыптан төмен; dynamis — күш) — қимыл-қозғалыс белсенділігінің шектелуі нәтижесінде адамдар мен жануарлар организмдері тірек-қимыл аппараты бұлшықеттерінің, қан айналым және тыныс алу, ас қорыту және т.б. мүшелердің етті қабықтары мен қабаттары жиырылу күшінің төмендеуі.
Гиподинамияның пайда болу
Гиподинамияның пайда болу
себептері
— Кәсiби ерекшелiктерге байланысты бұлшық ет жұмысын шектеу; — Рационалды емес күн тәртiбi; — Ұзақ уақыт бойы организмнің дұрыс функционалдық жұмысын орындамауына байланысты (жарақат, ауру) төсек режимі.
— Әлсіреу; — Жүрек соғысының және пульстің тез соғуы; — Қан қысымының жоғары болуы; — Қажығыштығу, тiптi ептеген жүктемелерде; — Эмоционалдық тұрақсыздық, күйгелектік.
Ағзаға әсері
Ағзаға әсері
— Тонустың және бұлшық еттердiң күш беретiн көрсеткiшiнiң төмендетуi; — Сүйек ұлпасынның құрамында және минералды зат алмасуды кальцидiң мөлшер деңгейінiң төмендеуi; — Май iркiлген кейiнге қалдыруларын жоғарылату және артық салмақтың пайда болуы; — Капилляр жүйесiнiң жұмысын бұзады, яғни жұмыс iстейтiн капиллярларды саны, күре тамыр және тамыр бөлiмшелерi қысқарады.
Сыбаттың бұзылуының алдын алу
Дұрыс бірқалыпты отыруға дағдылану Емдік массаждар қабылдау Салмақты омыртқа жотасына бірдей түсіру Ауыр жүкті бір қолмен көтермеу Түзу жүру Иықтың бір деңгейде болуы Тазалықты сақтау Дұрыс тамақтану Шынығу Көңілді жүру Сәнді киіну
Зертханалық жұмыс № 9. Организмнің дамуы мен өсу деңгейін анықтаудың антропометриялық әдісі.
Адам күніне орта есеппен 13 рет күледі және күлгенде 17 бұлшық ет қимылға келеді
Біз ренжігенде 40-тан астам бұлшық ет қимылға келеді.
Ең кішкентай бұлшық ет- құлақтың түпкі жағындағы орналасқан көлемі “1” санының мөлшеріндей үзеңгі бұлшық еті
Ең ұзын бұлшық ет-тігінші бұлшық еті.
Ең жылдам саусақ, көз, бет бұлшық еттері, секундына 20 рет жиырылдады.
Балалар тізе сүйегінсіз туылады.
Адамның басы шамамен 3,6 кг болады.
Адам денесіндегі ең күшті бұлшықет-тіл.
Адамның тоқпан жілігі бетоннан да мықты болады.
Тест: Омыртқа саулығын анықтаңыз.
1.Түнде ұйықтағанда арқаны қыйсайтып жатасыз ба? а) Ия, б) Жоқ
2.Мойынды қыймылдатқанда мойын омырқалары кітірлейді ме? а) Ия, б) Жоқ
3. Сізде артық салмақ бар ма? а) Ия, б) Жоқ
4. Ұзақ уақыт тікесінен тұру қиынға соғады ма? а) Ия, б) Жоқ
5.Сен кешке қарағанда таңертең денеңді тік ұстайсың ба? а) Ия, б) Жоқ
6. Жамбас жүйкесі талаурап немесе белді жиі шаншу мазалайда ма? а) Ия, б) Жоқ
7. Жазу немесе асхана үстелінде бүкірейіп отырасыз ба? а) Ия, б) Жоқ
8. Өте жұмсақ төсекте ұйықтайсыз ба? а) Ия, б) Жоқ
9. Дененің әрбір бөліктерінде қабыну жағдай жиі болып тұра ма? а) Ия, б) Жоқ
10. Орныңыздан тұрған кезде бірден қозғала алмай қалған кездер болды ма? а) Ия, б) Жоқ
Егер 10 сауалдың екеуіне ғана «ия» деп жауап берген болсаңыз: арқа мен омыртқаларыңызда ешқандай дерттің белгісі жоқ деген сөз
Егер 10 сауалдың екеуіне ғана «ия» деп жауап берген болсаңыз: арқа мен омыртқаларыңызда ешқандай дерттің белгісі жоқ деген сөз
Егер 3-5 рет «ия» болса, бұлшықеттердегі ішкі жасушалардың зат алмасу қызметінде бұзылыс орын алған. Омыртқалардағы дерттің дені В6, В5, В2дәрумендерін толық алмағандықтан пайда болады
Егер «ия» жауабы 6 немесе оданда көп болса, жүйкеде кінәрат бар немесе омыртқа зақым келген. Бұл да дәрумендер қорының аздығынан. Е,С дәрумені арқылы қабынудың алдын алуға болады
Рефлексия
Мен бүгін көп нәрсені үйрендім..................
Мен үшін........................................................
Қиын болды...................................................
Мен тапсырманы...........................................
Мен түсіндім.................................................
Мен енді.........................................................
Мен осы тақырыпты.....................................
Мен үйрендім................................................