Пәні
|
Қазақстан тарихы
|
Сыныбы: 10 -сынып
|
Сабақтың тақырыбы
|
§3 Қазақстан аумағындағы мезолит пен неолит
|
Мақсаты
|
Дәуірлердің қамтитын хронологиялық шеңберін, Қазақстан аумағынан табылған дәуір тұрақтарының атаулары, ерекшеліктері, еңбек құралдары, еңбек құралдарын жасау тәсілдері мен діні туралы білімді пысықтау.
|
Күтілетін нәтиже
|
Теориялық білімін кез-келген жерде пайдалана алады.
Сыни бағытта ойлана алады.
Қосымша құжаттармен өз бетімен жұмыс жасап талдай алады.
АКТ-мен жұмыс жасай алады.
Топтық жұмыстарға белсене араласады.
Бірлесіп оқу жүзеге асады
|
Сілтеме
|
Х.Ермұханова «Қазақстан тарихы» Шың-кітап 2009 жыл
Х.Ермұханова «Қазақстан тарихы бойынша нақты деректер» 2007жыл
«Қазақстан тарихы» 2-томы Көне заманнан бүгінге дейін
|
Дереккөздер
|
Ғаламтор материалдары
|
Идея
|
«Білімдінің күні жарық»
|
Кейінгі оқу
|
§3 Қазақстан аумағындағы мезолит пен неолит
Тақырыптық тест құрып келу
|
Топқа бөлу
|
1-3 сандарына дейін санау арқылы топтарға бөлу
Топ ережесін сақтау
Бағалау критерийлері
|
Ынтымақтастық атмосферасын қалыптастыру
2 минут
|
«Тілек хат»
Мақсаты:
Сынып оқушыларының арасында сыйластық және адамгершілік қарым-қатынасты нығайту.
Шарты: Сыныптағы оқушылар бүгінгі күнге жақсылық тілеп, ертеңгі күннен күтетін арман-тілектерін ақ параққа жазып, сынып үстелінің үстіне қояды. Тілек хаттар араластырылып, оқушылар қайтадан алып, сыныптастарынан келген тілек хатты оқиды.
|
Сабақтың барысы
|
Тапсырма
|
Мұғалімнің
іс-әрекеті
|
Оқушының іс-әрекеті
|
Үй тапсырмасын сұрау
10 минут
|
«Оқығаныңды бөліс...»
1.Ерте палеолите Қазақстанның климаты қандай еді?
2.Жер бетін мұз басу нешінші мыңжылдықтарда болды?
3.Палеолит дәуіріндегі ең көп таралған жануарлар?
4.Өсімдіктер мен жануарлардың жоғалып құрып кетуі қай палеолитте болды?
5.Мезолитте ауа-райы қалай қалыптасты?
6. Осы заманғы бейнедегі табиға орта қай дәуірде қалыптасты?
7.Алғашқы еңбек-құралдарды атап бер?
8.Бифас қандай құрал?
9 Құрамалы құралдар дегенді қалай түсінесің?
10.Мезолит дәуірінің қандай ерекшеліктері болды?
11.Микролит қандай құрал?
«Терминдер сөйлейді»
Анимизм
Тотемизм
Магия
Пиктография
|
Үй тапсырмасы бойынша сұрақтар қойып, тақырыпты оқушылардың өздеріне тұжырымдатады.
Термин сөздердің мағынасын сұрайды.
|
Қойылған сұраққа жауап береді.
Топ мүшелері сабаққа белсене араласады.
Топ мүшелерінің пікірінің құндылығын бағалайды. Ой бөліседі.
Бірлесіп жұмыс жасайды.
|
«Мағынаны таны»
10 минут
|
Ой шақыру
«Мезолит, неолит» ұғымы нені білдіреді?
Жаңа сабақтың тақырыбы мен мақсатымен таныстырады
Мезолит Б.з б 12-5 мж арасын қамтиды.
Орта тас ғасыры
Қазақстан аумағында 20-дан астам мезолиттік тұрақтар табылған
Өнер табысы
Садақ, бумеранг,балық аулау құралдары, қайық
Бумеранг-100метрге дейін ұшатын орақ тәріздес ағаш қару.
Шебер садақшы минутына 20 оқ атқан. Микролит (ұсақ тас) –ұзындығы 1-2 см ұсақ жаңқа тастан жасалған құрал
Тас қырғыш, тескіш, пышақ, кескіш, ине болды. Инені үшкір сүйектен жасады. Жіп орнына жануарлардың сіңірлері пайдаланылды.
Аңшылардың қоныстанған жерлері;
1.Ертіс
2.Есіл
3.Тобыл.
4.Торғай
5.Жайық өзендері
Баспана түр:
1.Ағаштан айқастырып құрылған, үсті аң терісімен жабылған жеңіл қос.
2.Есіл өзенінің аңғарынан көлемі 40-60 шаршы метр баспана табылды.
Мезолит дәуірінің ерекшеліктері:
-Жануарлар қолға үйретілді
-Дәнді дақылдар өсірілді.
Терімшіліктен егіншілік шықты.
Аң аулаудан мал өсіру қалыптасты.
Қоғамдық өзгерістер:
1-топ.
Қариялар-берекені сақтаушы, әдет-ғұрыпты іске асырушы, ақылшы.
2-топ.
Ересектер-тамақ табушы, баспана салушы, қауым мүшелерін жаудан қорғаушы.
3-топ.
Балалар-қауым жиналысында сайлауға қатыса алмады.
Бағыштау (Инициация) балалар тобынан ересектер тобына өту ғұрыптары.
|
Электронды оқулықтан тыңдалады. Мұғалім қосымша мәлімет береді.
Картадан дәуірлер кезінде аңшылардың қоныстанған жерлерін көрсетіледі.
|
Мұғалімді мұқият тыңдап, тақырып бойынша дәуір ерекшеліктерін пән дәптеріне жазып отырады. Ойларын жинақтайды.
|
|
Неолит- б.з.б. 5-3 мың жылдықтарды қамтиды.
Қазақстаннан 500-ден аса тұрақ.
Дәуірдің басты ерекшелігі-
Өнімді еңбектің пайда болуы.
Жерді өңдеудің қарапайым түрі шықты
Мал шаруашылығы қалыптасты
Қыш ыдыс жасау , тігін тігу,кен өндірупайда болды
Аналық ру орнады.
Тасты кесу, жону, Жылтырата тегістеу тәсілі пайда болды
Тас сыналар жасалды.
Шығыс Қазақстаннан-Усть-Нарым
Орталық Қазақстаннан- Қарағанды, Зеленая Балка
Солтүстік Қазақстаннан- Пеньки
Жезқазған өңірінен 150-ге жуық тұрақ, кен және жерлеу орындары табылған. Мәйіттің басын солтүстік-батысқа қаратып, шалқасынан жерлеген. Қазақстан жерінде неолиттік тұрақтардың ең көнесі-б.з.б 5 мың жылдыққа жатады.
|
|
Тақырыпқа қатысты негізгі ойларды тыңдайды.
|
Топтық жұмыстар
15 минут
|
1-топ «Палеолит»
2-топ «Мезолит»
3-топ «Неолит»
4-топ «Энеолит»
|
Дәуірлер бойынша білім деңгейлері байқалады.
|
Ең алдымен тақырыппен танысып, топ ішінде бір-біріне түсіндіреді. Постер дайындайды, қорғайды
|
Сабақты қорыту
5 минут
|
Топтастыру стратегиясы
Мезолит пен Неолит
|
Бағалау
3 минут
|
Бағалау парақшаларымен жұмыс
Формативті бағалау, мадақтау, смайлик
|
Рефлексия
|
«Менің сабақтан алған әсерім.....»
|
