Қазіргі қоғамды түсінудегі әлеуметтанудың рөлі. Әлеуметтану-латынның «societas»
жүктеу/скачать 15,42 Kb.
|
Әлеуметтанудың рөлі
|
Қазіргі қоғамды түсінудегі әлеуметтанудың рөлі. Әлеуметтану-латынның «societas» қоғам және гректің «logos»сөз,ілім сөзінен шыққан.Яғни қоғам туралы ғылым дегенді білдіреді.Әлеуметтану терминін 19ғасырдың 30 жылдарында Огюст Конт деген ғалым ғылымға алғаш рет енгізген болатын.Әлеуметтану ол әлеуметтік топтарды өзара әрекеттесудің және қоғамды жүйелі түрде зерттейтін ғылым. Әлеуметтану салыстырмалы түрде жас ғылым. Сонымен, әлеуметтану – бұл қоғам туралы ғылым.Бірақ қоғамды зерттейтін басқа да ғылымдар бар – философия, экономика, тарих, әлеуметтік психология, т.б. Олардың барлығы қоғамды өз тұрғысынан қарастырады, өз қырын, зерттеу саласын табады. Әлеуметтанудың барлық басқа гуманитарлық және әлеуметтік-экономикалық ғылымдардан айырмашылығын қарастырыңыз. Біріншіден, әлеуметтанушылар қоғамды жеке индивидтердің қосындысы ретінде ғана емес, жүйе ретінде, яғни бір-бірімен өзара әрекеттестікте болатын өзара байланысты өзара тәуелді элементтердің ажырамас жиынтығы ретінде қарастырады. Мұндай элементтер ретінде жеке адамдар да, әлеуметтік қауымдастықтар да, әлеуметтік институттар да әрекет ете алады.Екіншіден, әлеуметтану ешқандай өзара әрекеттесуді зерттемейді, тек әлеуметтік – яғни адамдардың бірлескен іс-әрекетінің нәтижесінде пайда болатын, нәтижесінде олардың бір-біріне ықпалы көрініс табатындарды зерттейді.Үшіншіден, әлеуметтанудың ерекшелігі – оны адам өмірінің нақты жеке және қайталанбас оқиғалары емес, қоғамдағы адам мінез-құлқының тұрақты және қайталанатын үлгілері қызықтыруында. Осыған ұқсас жағдайларда адамдардың мінез-құлқы қайталанатын болады (мысалы, мұғалім мен оқушылардың сыныптағы мінез-құлқы). Әлеуметтану қоғамды динамикада, дамуда, бірақ бәрінен бұрын (мысалы, тарих ғылымынан айырмашылығы) қазіргі қоғамның қызмет ету тенденцияларын зерттеу орталығында зерттейді.Әлеуметтану пәнін анықтаудағы қиындықтарды атап өту керек, бұл әлеуметтану пәнінің уақыт өте өзгеріп отыруымен байланысты. «Әлеуметтану пәнінің мәнін жақсырақ түсіну үшін қоғамды құрылым ретінде көрсету маңызды, яғни. Бір-бірімен кездейсоқ әрекеттесетін индивидтердің қарапайым жинақталуы ретінде емес, тұтастай алғанда, қатаң белгіленген шекараларда бір-бірімен әрекеттесетін белгілі бір жолмен реттелген реттелген бөліктерден тұрады. Бұл бөліктерге жеке адамдар болып табылатын қарапайым элементтерді де, осы элементтердің жиынтығын немесе әлеуметтік қауымдастықтарды да қамтуы мүмкін.Әлеуметтану біздің өмірімізге көптеген практикалық әсер етеді. Әлеуметтанулық ойлау мен зерттеулердің практикалық саясат пен әлеуметтік реформаға қосқан үлесі бірнеше жолмен келеді.Ең тура жол – әлеуметтік жағдайды нақтырақ немесе дәлірек түсінуді қамтамасыз ету. Мұны нақты білім деңгейінде немесе теориялық негіздеу арқылы бір нәрсенің неліктен болатынын жақсырақ түсіну арқылы жасауға болады. Мысалы, зерттеу халықтың әлдеқайда көп бөлігі әдеттегіден гөрі кедейлікте өмір сүретінін көрсетуі мүмкін. Өмір сүру деңгейін жақсартуға бағытталған кез келген әрекет қате емес, дәл ақпаратқа негізделсе, табысқа жету мүмкіндігі жоғары болады. Кедейліктің неліктен кең таралғаны туралы көбірек білсек, соғұрлым оған қарсы тиімді шаралар қабылданады. Сонымен қатар, О.Н. Яницы, қазіргі экономикалық жағдайларда әлеуметтану қоғамда болып жатқан барлық процестерді сыни тұрғыдан бағалауы керек.Әлеуметтанудың практикалық саясатқа үлес қосуының жолы – қоғамдағы әртүрлі топтарға мәдени сезімталдықты арттыруға көмектесу. Әлеуметтанулық зерттеулер әлеуметтік әлемге әртүрлі мәдени көзқарастар ретінде қарауға мүмкіндік береді және бұл әртүрлі топтардың бір-біріне деген теріс пікірін жоюға көмектеседі. Мәдени құндылықтардағы айырмашылықтар туралы терең түсініксіз адамды ағартушы саясаткер деп санауға болмайды. Өзі бағдарланған адамдардың өмір салтын білуге негізделмеген практикалық саясаттың табысқа жету мүмкіндігі аз.Социологиялық зерттеулердің саяси бастамалардың нәтижелерін бағалауда практикалық маңызы бар. Практикалық қайта құру бағдарламасы оны жасаушылар алға қойған мақсаттарға жете алмауы немесе жағымсыз сипаттағы күтпеген салдарлар қатарын тудыруы мүмкін. Ең бастысы, әлеуметтану әлеуметтік топтарға өздеріне неғұрлым жарқын көзқарас бере алады, олардың өзін-өзі түсінуін арттырады. Адамдар өз қызметінің жағдайлары, қоғамның қалай жұмыс істейтіні туралы неғұрлым көп білсе, соғұрлым олардың өз өмірінің жағдайларына әсер ету мүмкіндігі артады. Әлеуметтанудың практикалық рөлін саясаткерлерге немесе билік топтарына негізделген шешімдер қабылдауға көмектесу ретінде ғана көрсету дұрыс емес. Билік позициясындағылардан әрқашан аз қамтылғандардың мүдделерін күту мүмкін емес. Өзін-өзі танитын топтар мемлекеттік қызметкерлердің және басқа да ықпалды тұлғалардың іс-әрекеттеріне тиімді әрекет ете алады, сонымен қатар өздерінің саяси бастамаларын да алға тарта алады. Өзіне-өзі көмек көрсету топтары мен әлеуметтік қозғалыстар практикалық реформаларды тікелей іздейтін әлеуметтік бірлестіктердің мысалы болып табылады.лі топтарға мәдени сезімталдықты арттыруға көмектесу. Қорытындылайтын болсақ әлеуметтану барынша қоғамға қажет ғылымдардың бірі.Әлеуметтану қоғамды түсінуге оның дамуына өз үлесін қоса алатын негізгі ғылымдардың бірі.Әлеуметтанудың қоғамдық дамуға ықпалы кең . Қазіргі жағдайда әлеуметтану ғылымының рөлі мен маңызы артып келеді. Қоғамды реформалау жағдайында тұтас организм ретіндегі қоғамның дамуы мен қызмет атқаруының үрдістері үшін керек. Пайдаланған әдебиеттер: Лекция 1.Әлеуметтану ғылым ретінде. жүктеу/скачать 15,42 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|