ҚР БҒМ Ұлттық білім беру сапасын бағалау орталығы Халықаралық оқушылардың білім жетістіктерін бағалау жөніндегі қауымдастық (IEA) арқылы жүзеге асырылатын TIMSS (Trends in International Mathematics and Science Study) математикалық және ғылымижаратылыс білім беру сапасын салыстырмалы зерттеуін жүргізеді.
IEA (International Association for the Evaluation of Educational Achievement) – бұл білім беру сапасына салыстырмалы халықаралық зерттеу жүргізу үшін 1959 жылдан бері көптеген ғылыми-зерттеу орталықтары мен кәсіби ұйымдардың күштерін біріктіретін тәуелсіз халықаралық ұйым.
TIMSS зерттеуі әлемдегі математика мен жаратылыстанудан сабақ беру және оқыту үрдістерін дамыту мақсатында жүргізіледі және қатысушы елдердің білім беру жүйесіндегі ерекшеліктерді біріктіруге бағытталған.
TIMSS 2011 – бұл зерттеудің бесінші циклы. Алғашқы рет бұл зерттеу 1995 жылы өткізілді, ал тұрақты төртжылдық циклдың жүргізілуі 4 және 8 сынып оқушыларының жетістіктеріне мониторинг жасауға және бастауыш мектептен негізгі мектепке көшу барысындағы математикалық және ғылымижарытылысық білім беруде болатын өзгерістерге (яғни, бір циклға қатысқан 4-сынып оқушылары төрт жылдан кейін 8-сыныпта оқиды) мониторинг жасауға мүмкіндік береді.
Зерттеу бағдарламасына сәйкес 4 және 8 сынып оқушыларының математика мен жаратылыстанудан дайындықтары тексеріледі. Сондай-ақ, Қазақстандағы жалпы білім беру сапасына әсер ететін факторларды анықтауға, әр түрлі елдердегі оқушыларға жалпы білім беруге қойылатын талаптарымен бірге біздің елде жасалатын білім беру стандарттарының мазмұнын салыстыруға мүмкіндік беретін оқушыларға, олардың мұғалімдеріне және мектеп әкімшілігіне сауалнама жүргізіледі.
TIMSS 2011 жылғы зерттеуге әлемнің 60-тан астам елі қатысады. Зерттеудің 2007 жылғы зерттеуге Қазақстанның тек 4-сынып оқушылары ғана қатысты, ал бұл маңызды халықаралық жобаның 2011 жылғы циклына елдің 4 және 8 сынып оқушылары қатысатын болады.
TIMSS 2011 жылғы зерттеуге әлемнің 60-тан астам елі қатысады. Зерттеудің 2007 жылғы зерттеуге Қазақстанның тек 4-сынып оқушылары ғана қатысты, ал бұл маңызды халықаралық жобаның 2011 жылғы циклына елдің 4 және 8 сынып оқушылары қатысатын болады.
Канадалық статистика орталығы апробациялық зерттеуді жүргізу үшін кездейсоқ іріктеу әдісімен барлық 16 облыстан 33 мектеп іріктеп алды. Әр облыста өз облысында зерттеудің ұйымдастырылуы мен өткізілуіне жауапты Облыстық координатор тағайындалады. Әр мектепте өз мектебінде зерттеудің ұйымдастырылуы мен өткізілуіне жауапты Мектеп координаторы тағайындалады. Әр мектептен зерттеуге қатысу үшін кем дегенде бір 4-сынып және/немесе бір 8-сынып іріктеліп алынады. Ұлттық орталық, Мектеп координаторы берген ақпараттың негізінде, барлық оқушылары TIMSS 2011 апробациялық зерттеуіне қатысатын сыныптарды іріктеп алады.
Ұлттық орталық Облыстық координаторға зерттеудің өткізілуіне қажетті материалдардың жеткізілуін қамтамасыз етеді.
Іріктелген сыныптың әрбір оқушысы өзіне арналған тест тапсырмалары бар дәптері мен сауалнамасын алады. Іріктелген сыныптарға математика мен жаратылыстанудан сабақ беретін мұғалімдер оларға арналған сауалнамаларды толтыруы керек. Сонымен қатар, іріктелген мектеп директорлары мектеп әкімшілігіне арналған арнайы сауалнаманы толтырады.
Зерттеудің мақсаты қандай да бір жолмен жеке қатысушының (оқушылардың, мұғалімдердің немесе мектеп директорларының) іс-әрекетіне баға беру емес екенін айта кету керек. Жеке қатысушылар туралы ақпараттар зерттеу есебінде жарияланбайды. Зерттеу барысында алынған барлық деректер қатысушы елдердің білім беру жүйесін жеке респонденттерді көрсетпей жалпы салыстыру жасауға мүмкіндік береді.
TIMSS зерттеуінің ерекшелігі оқушылардың нәтижелеріне әсер ететін факторларды анықтау болып табылады. Сондықтан оқушылардан, мұғалімдерден, мектеп директорларынан сауалнама жасау арқылы алынған деректер елдегі шынайы жағдайды көрсеткені өте маңызды. Бұны қамтамасыз ету үшін осы нұсқауда берілген үрдістер қатаң сақталуы керек.
Апробациялық зерттеудің өткізілу барысы мен сапасын бақылауды қамтамасыз ету мақсатында әр іріктеліп алынған мектепте Ұлттық орталықтың бақылаушысы қатысатын болады. Бақылаушылардың тестілеуді өткізу үрдістеріне қатысуға құқықтары жоқ. Олардың міндеттеріне осы нұсқауда және тестілеуді жүргізу жөніндегі нұсқауда берілген стандартталған үрдістердің сақталуын бақылау кіреді. Осыған байланысты Облыстық координаторға тестілеудің өткізілу уақытын хабарлау өте маңызды.
Мектепте зерттеуді ұйымдастыру және өткізу үшін Мектеп координаторына арналған нұсқау және тестілеуді өткізу нұсқауы дайындалды. Мектеп координаторына арналған нұсқау Облыстық координатор арқылы мектепке жіберіледі; бұл нұсқаудың электрондық нұсқасы http://www.ncoko.kz сайтына орналастырылған.
Тест өткізуге арналған нұсқау бастауыш мектеп түлектері іріктеліп алынған мектептер үшін де, 8 сынып оқушылары іріктеліп алынған мектептер үшін де бір нұсқада жасалған.
Әр оқушының тестілеуге қатысуын Оқушылар тізімінде белгілеу керек;
Тестілеуді қатаң түрде осы Нұсқауда берілген ережелерге сәйкес
өткізу керек;
Тест өткізуші Нұсқауды тестілеуді өткізбес бұрын оқып шығу керек;
Тест өткізушінің міндеттері
Тест өткізушінің негізгі міндеті берілген мектеп оқушыларына тестілеу мен сауалнамалауды ұйымдастыру және өткізу болып табылады. Оқушыларды тестілеу қатысушы елдердің барлығында бірдей өткені өте маңызды. Тестілеуді өткізу процедураларын стандарттау әр түрлі елдердің нәтижелерін салыстыруға қажетті бірдей жағдай жасауға мүмкіндік береді. Сондықтан да әр тест өткізуші тестілеу процедурасын, сондай-ақ осы Нұсқауда берілген ұсыныстарды сақтауы тиіс. Төмендегілерге ерекше назар аудару керек:
Қандай да бір мәселелер туған жағдайда Мектеп координаторының
көмегіне жүгінгеніңіз жөн.
Тестілеуге арналған уақыт бөлінісін дұрыс сақтау керек және тестілеуді
