Балықтардың тыныс алу жүйесі, кан айналымы



жүктеу/скачать 0,64 Mb.
Дата28.02.2023
өлшемі0,64 Mb.
#170558
Байланысты:
Мухаметжан Жалгас общ био слайд
7 сынып ұбтға дайындық (1), Масғұт Абай Құнанбаев

Балықтардың тыныс алу жүйесі, кан айналымы

Орындаган: Мұхаметжан Жалғас.

Кабылдаган: Жумадина Ш.М

Дөңгелек ауыздылардың тыныс алу жұтқыншақтан бөлініп қалыптасқан, шығу тегі энтодермальдік, желбезек қапшықтары. Миноганың желбезек қапшықтары жеті жұп, әрқайсысында екі тесік бар: сыртқы – суды сыртқа бөлетін және ішкі тыныс алу түтігіне ашылады, әрі жабыла алады. Тыныс алу түтігі жұтқыншақтың ұзынынан екіге бөлінуінен пайда болған: төменгісі тынысалу, жоғарғысы асқорыту. Түтік тұйық аяқталады, ал ауыз қуысынан ерекше қлапанмен бөлінген. Миноганың дернәсілі-құмқозғышта тынысалу түтігі болмайды, желбезек тесіктері жұтқыншаққа тікелей ашылады. 

Дөңгелек ауыздылардың тыныс алу жұтқыншақтан бөлініп қалыптасқан, шығу тегі энтодермальдік, желбезек қапшықтары. Миноганың желбезек қапшықтары жеті жұп, әрқайсысында екі тесік бар: сыртқы – суды сыртқа бөлетін және ішкі тыныс алу түтігіне ашылады, әрі жабыла алады. Тыныс алу түтігі жұтқыншақтың ұзынынан екіге бөлінуінен пайда болған: төменгісі тынысалу, жоғарғысы асқорыту. Түтік тұйық аяқталады, ал ауыз қуысынан ерекше қлапанмен бөлінген. Миноганың дернәсілі-құмқозғышта тынысалу түтігі болмайды, желбезек тесіктері жұтқыншаққа тікелей ашылады. 

Ересек балықтардың негізгі тыныс алу органы, шығу тегі эктодермальдік желбезектер.

  • Ересек балықтардың негізгі тыныс алу органы, шығу тегі эктодермальдік желбезектер.
  • Шеміршекті балықтарда бес жұп желбезек саңылауы және соған сәйкес желбезек жоғалары болады. Желбезек қақпағы жоқ, тек бүтін бастылардың (химералар) желбезек саңылауларын желбезек қақпағы сияқты тер қатпаршағы жапқан.
  • Шеміршекті балықтардың тыныс алу органына шашыратқышты жатқызуға болады. Шашыратқыш тек шеміршекті және бекірелерде болады. Ең күрделі шашыратқыш скаттарда болады. Шашыртақыштың алдыңғы қабырғасында клапандар, ал артқысында –көру органын қанмен қамтамасыз ететін жалған желбеэек болады. Нағыз сүйекті балықтарда төрт желбезек доғасы және соған сәйкес төрт толық желбезек болады. Әрбір желбезек екі жарты желбезектен құралған. Желбезек жапырақшалары тікелей желбезек доғасына келіп бекиді, бұл желбезектің тыныс алуын күшейтеді.

Балықтардың қан айналым жүйесі

  • Жүйе балықтағы айналым бұл басқа омыртқалыларға ұқсас тұйық қанайналым жүйесі. Алайда, қан балықтардың жүрегінде бір айналым жасайды, осы себепті ол қарапайым тұйық қанайналым жүйесі немесе «бір айналымды айналым» деп аталады.
  • Адамдар мен құрлықтағы омыртқалылар екі айналымды болады. Организмнен оралатын қанды «оттегісіз» қабылдауға жүректің оң жағы жауап береді. Бұл қан оң жақ жүрекшеге, содан кейін оң жақ қарыншаға еніп, өкпеге оттегімен қанықтырылады.

Балықта жүректің тек бір атриумы мен бір қарыншасы болады, сондықтан денеден оралған дезоксигенизацияланған қан балықтың желбезегіне айдалатын атриум мен қарыншаға түседі, онда оттегімен қанықтырылады.
Яғни, оттегімен қаныққан балық балықтың денесі арқылы айналады және, ақырында, «тотықсызданған» жүрекке қайтады.
Балықтарда қанайналым жүйесінің үш түрлі типін кездестіруге болады, олар басқа омыртқалылардан көп жағынан ерекшеленеді. Бұл үш түр:
- Тыныстық судағы тыныс алудың типтік қан айналымы жүйесі.
- ауамен тыныс алатын телеосттардың қанайналым жүйесі.
  • өкпе балықтарының қанайналым жүйесі.

    • Жүйелердің үш түрі де «қарапайым тұйықталған» қанайналым жүйелері және келесі сипаттамалармен бөліседі. Жүрек тізбектелген төрт үздіксіз камерадан тұрады. Бұл камералар телостост балықтарындағы серпімді шамды қоспағанда, жиырылғыш келеді. Жүректің бұл түрі ол арқылы бір жақты қан ағымын сақтайды.

Оттегі қан балық денесі арқылы өз жолын жалғастырады және жотасының астам негізгі қолқа, жіберілді. Капиллярлардың көптеген өшіру Бұл артериясы филиалы. біз білеміз, өйткені олардың қан қан оттегімен жабер кері бастап, керісінше, алмасу басталады.

  • Оттегі қан балық денесі арқылы өз жолын жалғастырады және жотасының астам негізгі қолқа, жіберілді. Капиллярлардың көптеген өшіру Бұл артериясы филиалы. біз білеміз, өйткені олардың қан қан оттегімен жабер кері бастап, керісінше, алмасу басталады.
  • нәтижесі балық денесінің қан ауыстыру болып табылады. әдетте көп қараңғы болып венадан, қан бай қызыл, өзгерістер көрінеді артерияларының қан.

НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ

  • НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА РАХМЕТ

жүктеу/скачать 0,64 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:



©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз
    Басты бет