Бірыңғай мүшелердің жалғаулық шылаулар арқылы байланысуы



Дата14.05.2020
өлшемі14,57 Kb.
#68059
Байланысты:
Бірыңғай сөйлем мүшелері (2)
Бірыңғай сөйлем мүшелері (2), технология жаңалықтары, сапалық және қатыстық, сапалық және қатыстық, қазақстанның белгілі ғалымдар

Сөйлемніңбірыңғаймүшелері (Однородные члены предложения)
 
Сөйлемніңбірыңғаймүшелерініңсинтаксистікқызметі мен сұрақтарыортақболып, бірғанасөйлеммүшесіменбайланысады. Бірыңғаймүшелербір-бірімен интонация немесежалғаулықшылауларарқылыбайланысады. (Однородные члены предложения выполняют общую синтаксическую функцию, связаны только с одним членом предложения. Однородные члены соединяются между собой с помощью интонации и союзов).
Бірыңғай мүшелердің жалғаулық шылаулар арқылы байланысуы
(Связь однородных членов с помощью союзов)
1. ыңғайластық (соединительные) шылаулар: да,де,та,те,әрі,және,мен,пен,бент.б.
Мысалы: Марат пен Азаматемтиханғакешігіпкелді.
2.қарсылықты (противительные) шылаулар: бірақ, алайда, әйткенмент.б.
Мысалы:Біз жұмысты тез аяқтадық, бірақ оны бағалаған ешкім жоқ.
3. талғаулы (разъяснительные) шылаулар: я, не, немесе, әлдет.б.
Мысалы: Жүзжылда не хан өледі, не есекөледі.
4.кезектес (последовательные) шылаулар: бірде, біресе, кейдет.б.
Мысалы: Арманбіресеұшаққа, біресесағатынақарайды.
 
Барлық сөйлем мүшелері бірыңғай мүшелер бола алады
(Однородными могут быть все члены предложения)
1.Бірыңғай бастауыш (однородные подлежащие) : Ұстаздар мен шәкірттерпікірлесті.
2.Бірыңғай баяндауыш (однородные сказуемые): Ауатұп-тұнық, тап-таза, жібектей
жұмсақ. (Ғ.Мүсірепов).
3. Бірыңғай анықтауыш (однородные определения): Боранбай ақсақалды, қойкөзді,
толықкелгенадам.
4.Бірыңғай толықтауыш (однородные дополнения): Ол – Шығанақ пен Олжабекке өз
қасынан орынберді. (Ғ.Мұстафин).
5.Бірыңғай пысықтауыш (однородные объстоятельства): Мектеп сахнасында біз шырқап,
толғап, баяу ырғақ пен өнерімізді көрсеттік.

Тест

Бірыңғаймүшелер

І нұсқа

1.Бірыңғай мүшеніанықтаңыз.

Күзаспаныкүңгірт,бұлыңғыр.

А)Бастауыш

Б)Пысықтауыш

В)Баяндауыш

Г)Толықтауыш

Д)Анықтауыш

2.Бірыңғай мүшелердібайланыстыратыныңғайластықжалғаулықшылауларқайсы?

А) та,не,немесе

Б)және,мен,әрі

В)бен,я,яки

Г)мен,бірақ,алайда

Д)ме,ма,ше



3.Бірыңғай мүшелердіңарасынақандайтынысбелгісіқойылады?

А)сызықша

Б)үтір

В)нүкте


Г)қоснүкте

Д)нүктеліүтір



4.Жалпылауыш сөз бірыңғай мүшелердің алдынан келсе,одан кейін... қойылады.

А)қоснүкте

Б)үтір

В)сызықша



Г)нүктеліүтір

Д)нүкте


5.Бірыңғай мүшелердің анықтамасын табыңыз.

А) Дыбысталуы бірдей сөйлем мүшелері

Б)Тұлғасы әртүрлі сөйлем мүшелері

В)Синтаксистік қызметі бірдей,өзара тұлғалас сөйлем мүшелері



Г)Әртүрлісұраққажауапберетінсөйлеммүшелері

Д)Әрсөзтабынажататынсөйлеммүшелері

Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет