Біздің Адай бұл жерге Арғымақ аттар таңдаулы Тәңірім деген жел сөзбен Бәйбіше болды қайғылы

жүктеу/скачать 28,5 Kb. бет 1/2 Дата 13.05.2022 өлшемі 28,5 Kb. #143024

Жұт жылы 1910 жылы Маңғыстау түбегінде өте қатты қыс болып,елдің барлық малын қырғынға ұшыратқан.Малмен күнелткен көшпелі елге өте ауыр қиындық түскен. Бұл өлең соған арнап шығарылған. Біздің Адай бұл жерге Арғымақ аттар таңдаулы Тәңірім деген жел сөзбен Бәйбіше болды қайғылы. Хисап етсем келгелі Мырзалардан бұл кетті Шығарайын шерімді. "Ит" деген жылдың қысымен 200-ге жуық жыл өткен. Тәрбие менен салтанат "Ит" деген жылдың қасында Базардан асыл алдырып Жаралғаннан әуелі Бір алла қатты налытты Үйірінен біраз ел Сахарада ескен жұртымның Ілгері екен 1реттен Кербезсінген паңдарды-ай, Шартарапқа бөлінді Көрмеген заман ұшырап Миллион байтақ ел етіп Маңғыстаудың адайын Күндері қарап орысқа Талайы тозды көже үшін Есепсіз Алла дүреткен. Ашаршылық бостырып Пункттен көже берілді, Қалалы жерге қаңғырып Пайда тапқан баяндап Айла таппай сандалды-ай, Оқиға болып осындай Обал болған жерлер бар Маңғыстау мына түбектен Жая менен жалды кескендер Несібе жұрттан төгілді, Есіркеп,Қоштай,Бақажан Әр жұрттың әлсіз нашары Пункттен өлшеп көже ішіп Біздің Адай халқынан Сол мырзалар секілді Ішіне келіп күнелткен. Жүрегі жүрді жалғанбай, Жауласып келген талай жұрт Бұл қазақтың ұлында Таймайтын Мұңал ер өткен Патшаға жетіп бұл хабар Сескенетіп даңқынан. Бір тәңірінің құлында Егескен жауын күл еткен Жәрдем берді талғанға. Бұл күндері болғанда Олардан озған ешкім жоқ, Дұшпанын шаншып ұн еткен Әуелден адам баласы Дарияларым суалды Қаумалаған қашаннан Сасқан күні Ұран шақырып Келгеннен соң жарылып Кемерін соғып шарпыған Құрал етіп үстін көп, Ішінен Бекет пірі өткен. Баянсыз мына жалғанға Біреуден біреу айырылды Он қанат орда тіктірген Тәңірім берген жел сезді Қапы шегіп кімде-кім "Ит" деген жылдың зарпынан, Еңсеме мейман түссін деп, Нақыштаймын өрнекпен Болынған екен арманда. Қайғы басып қамықты Ауданды қазан астырған "Ит" деген жылдың қысында Бұл қоныстың ақыры Бектерім талай хансыған, Тай еті сиып піссін деп, Байларым болды қайғылы Ауыр қайғы болар деп Мырзаларым да тарықты Ерліктен іс еткен Күмістен мұра соқтырып Асанқайғы жеті жыл Шаршы төрде лаңсыған, Адай үлгі пішсін деп, Сары алтынмен өңдеткен Жер жүзіп жүрген барларға. Ақырын Алла бермесе Есіркеп, Қоштай, Бақажан Айырып зарпы әркімді Желмаямен Жер қарап Болмай қалды күні артық Дабысы шығып атанып Жер аударып сенделткен Қатын бала қамы үшін Қиарын еккен жалшыдан. Мұқтаждан дұға бата алып Асылмен бойын қаптаған Көңілі болған шартарап. Көрмеген зат болды, Пақырларды қақпаған Арғымақ мінген ұрынтып Тасқорған деген жерлерде Бұлағай заман тап болды, Қайырын іркіп қатарып. Адымын алшақ аттаған Ноғайлының билері Алашқа аты жайылған Қаныққан Алаш даңқына Бай баласы балпаңның Кеңес құрған алқалап Ғанилар малдан сап болды, Жәрдемі тиіп халқына, Басынан кетті салқылық. Маслихатын етуге Төменгі адай жұртына Жаяулар міңген ат алып Дұға мен тілек қашты ма Бұл қоныстан кетуге Кетпестей таңба дақ болды, Дүниенің көрген көптерін Кәпірден қайыр сұранды . Уәдесін берік байласқан Біреуден біреу айырылып Мұңайды сүйтіп Сектерім Астана жұртым алқынып Батырлары бар екен Жақынына жат болды, Бұл күнде жарлық таллып. Мырзаларым жан күткен Жау жарағын сайласқан. Бұл заман азбай не қылсын Сафиулла адамнан Ақкүміс, алтын соқтырған Шешендері де бар екен Бір теңгенің дауына Тарағалы бері қарай Үй мұрасын сатынып Бұлбұл құстай сайрасқан, Құранды құшқан ант болды, Кімде-кімнің басынан Жиын менен той қалды. Қайырсыз деп бұл мекен Сорпаны төгіп,ақты ішпей Дәреже тайған шаталып Сауын айтқан шақырып Қазыналы бай да асқан, Тамағы шәй мен қант болды, Хасірет қайғы,тапалық Болымды толы халқыма Асанқайғы,Қазтуған Шәйдан басқа ішпеді Тәжірие болсын деп, Өкініш, арман, қапылық. Тәуекел етіп жөн тартып Пәддәғуат кінәні істеді, Мысал еттім бұрынғы Қалың дәулет қабындап Маңдайы кеткен таймастан, Тәккәппарлар көбейіп Жақсыларға апарып, Қашаннан біткен жапырып Бұл жерлерден байқасам Алланың берген нәсібін Қалу бала қашаннан Арғымақ мінген қатырып Нешелер пәнн ел кеткен. Көтере алмай іскені. Патшалардан тақ қалған Мырзаларым бұл күнде Әзіреттің Алатауынан Орынсыз өртеп нықтап Батырлардан оқ қалған Ішерге көже таппаған. Біздің Адай ауған соң Момынды залым тістеді. Мырзалардан бақ қалған Бір қатары жер асып Маңғыстауды келіп белгі еткен Мұсылман оқу азайып Ғалымдардан хат қалған Майрамалы Тәженнен Бірнеше жыл мекендеп Қоралап берген баладан Шешеннен тіл мен жақ қалған Асырап жүр тамақ мақтадан. Талабын тәңірім ерлеткеп Орыстың толды школы. Неше батыр өткен жоқ 1910 жылдың қысында Қоныстан қуып дұшпанды Осындайдан босынып Жауһарым жауға оқтанған Ортасында қауыстың Бұл Адайдан ерде өткен. Рыс пен Нәсіп тартылып Неше байлар өткен жоқ Күншығыстан бір боран Нешелер қабылан ерімен Не өзендер құрғады Басыңа дәулет топталған, Сегіз күн соқты ақырып. Хансыған төре бегімен Суалды көзі тартылып Неше ғалым өткен жоқ, Қара жерден малды айдап Асанқайғы,Қазтуған Адай деген ел едік Құдайдан қорқып сақтанған, Теңізге тықты батырып. Соларды басқан жерінен, Алты алаштың баласы Қазаққа тақтоқ өткен жоқ, Аспанда Ай-Күн тұлданып Дүниеге келген соң Батырлықпен байлыққа Абыл мен Нұрым, Ақтаннан Жұлдыздар ақты атылып. Нешелер халық бұзылған Бәс етпеген шарқұрып, Көкіректе сөзі жатталған, Алланың нұры тамбады, Рет-рет легімен Егескен күнде дұшпанды Болмағанмен солардай Топырақ жауды сапырып. Әріден ауыз салайын Табанға салып тарпыдық. Азырақ жауап әшкерттім Ғаламат болып Қыр мен Су Айтпайын қысқа беріден, Ырыздық пенен ен дәулет Ғажіздің халқын тапқаннан Бүліне жазды қапылып. Пиғылы азып адасқан Күннен күнге артылып Дұрыс болмас аллаға, Қаhар етсе бір алла Алланың тура жөңінен Елеуретіп байраққа Жоқшылықа күйініп Қауызына сиар тарының Әлек болған талай жүріп Осаған жүйрік шаптырып, Барлыққа массып, мақтанған Жұмыла ғалам мақұлық. Пәддұғат істің көбінен Қазына жасау үбінен Осылай дейді Ғалымдар Үш түбекті Маңғыстау Көреміз бұзық ниеттен Қатарлап жинаған жүгінен Келемшариф ақпардан Құлазыңды мал қалмай. Болды ма деп қауып етіп, Бәйбішелер айырылды Налымаң жұртым жетісер Мал кеткен соң біздің ел Көп жиналған әлеумет Қазы,қарта,жал,жая Патша құдай бір дария Нашарлық басты ел қалмай, Ортаңызға зауық етіп Қолдағы сарымай,сүрінен Кеңшілік етсе ақтарған. Сипалып жұттан таусылды Көтерейін көңілді. Ащы қымыз, ақ шұбат Дулығалы нар қалмай. Ақырта құйған күбіден. Шайқап басқан жорғамен Ордасын мейман қаумалап жүктеу/скачать 28,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу: