Қыс к -1 Жауын – шашынды бақылау

Мақсаты:

- Қыстың басында қар жерге түсісімен су болып еріп, шалшықтар пайда болатынын түсіндіріп бақылату;

- Балалардың қыс туралы түсініктерін қалыптастыру, қыс мезгілінің келгенін түсіндіру.

Жалт – жалт етеді,

ұстасаң еріп кетеді

(қар).
Еңбек: Топ ауласын жинау, тербиешіге көмек көрсету.

Мақсаты:

• 
  Балаларды еңбекке, қамқорлыққа баулу.
  

Мақсаты:

Мақсаты:

Қыста ғана болады,

Ұстасаң қолың тоңады.

(Қар).

Мақсаты:

• 
  Балаларды еңбекке, қамқорлыққа баулу.
  

Мақсаты:

Мақсаты:

Таңмен көзін ашады,

Әлемге нұрын шашады

(Күн)

Еңбек: Топ ауласын жинау, тербиешіге көмек көрсету.

Мақсаты:

• 
  Балаларды еңбекке, қамқорлыққа баулу.
  

Мақсаты:

Мақсаты

Жапты біздің көшені.

Ақ жамылды бақшалар,

Біздер еккен кешегі.

Мақсаты:

• 
  Балаларға қардың ағаштарға тигізетін пайдасын түсіндіру (ағаштарды аязға ұрындырмау, көктемде қосымша су қоры болады).
  

Мақсаты:

• 
  Балаларды абайлап жүруге, қырағылыққа тәрбиелеу.
  

- Қыс айларын сипаттау

(желтоқсанда көп жел тұрып, күн бұлтты болады, қаңтар - ең суық аязды ай, ақпанда – боран көп болады).
Ақ қыс келді боранды,

Аяз айтты зо әнді.

Айналаның бәрі де,

Ақ көрпемен оранды.

Мақсаты:

Мақсаты:

- Табиғаттағы маусымдық өзгерістермен таныстыруды жалғастыру

(күн көзі шығып тұрғанмен күн суық, аяз бетіңді шымшиды).
Шеберін – ай аяздың

Әйнектерді қағаз қып,

Әшекейлеп қойыпты,

Бірнеше ою ойыпты.

Мақсаты:

Мақсаты:

- Қар суық, ақ, жылтыр, жарқырайды. Балалардың ойлау, көру қабілеттерін дамыту, байқампаздыққа баулу.

Домалатса өсемін,

Күнге қойса,

Еріп кетемін.

(Қар)
Еңбек: Күрекпен жолды ашу, тазарту, Мақсаты:

- Балаларды еңбекке, жұмыс құралдарын дұрыс қолдана білуге үйрету.

Мақсаты:

• 
  Балаларды жылдамдыққа, бауырмалдыққа баулу.
  

- Ұлпа қарлардың пішіндеріне көңіл аудару, алақанға түскен қардың күйіне көңіл аудару.

Ақтарып ақ қарды.

Аралап қайтайық,

Ақ күміс бақтарды.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларды жылдамдыққа, шапшаңдыққа тәрбиелеу.
  

- Ақпанда қатты жел соғып боран болатынын айту. Жел ағаш бұтақтарын тербетіп қар жинайды, шатырды тарсылдатады. Жел басылысымен тыныш болады.

Аяз айтты зор әнді.

Айналаның бәрі де,

Ақ көрпемен оранды.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларды жылдамдыққа, шапшаңдыққа тәрбиелеу.
  

- Аяздың әйнектерге ою, сурет салатынын түсіндіру. (Аяз өрнегін ауа қысымымен және желдің көмегімен салады ).

Қыста біреу әйнекке

Өрнек салып жүреді.

(Аяз)

Мақсаты:

Мақсаты:

- Аязды күні қардың неліктен сықырлауын түсіндіру (аязды күні күн ашық болады, ауа суық болғаннан кейін жердегі қар құрғақ болады).

Жалт – жалт етеді

Ұстасаң еріп кетеді.

(Қар)

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балалардың қыс туралы түсініктерін бекіту, әңгімелеп беруге үйрету. Қыстың басқа жыл мезгілдерінен айырмашылық ерекшеліктерін айту.
  

Қыста күн қысқарып түн ұзарады, күн суытады, қар жауып боран тұрады адамдар жылы киінеді, өзендер мен көлдерді мұз басып, өсімдіктерді қалың қар жабады.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларды бір – бірінің ізімен жүруге үйрету, ұжымдық сезімдерін ояту.
  

• 
  Балаларға ағаштардың жапырақтарының сарғайып түсуін, олардың қысқа дайындалуын түсіндіру.
  

Алтын сары, қызыл, көк...

Алуан – алуан жапырақ.

Күзгі бақта күлімдеп,

Көз тартады жапырлап.
Еңбек: Топ ауласындағы жапырақтарды жинау.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балалардың ойынға деген қызығушылығын арттыру, достыққа тәрбиелеу.
  

• 
  Жаңбыр жауған кездегі құбылыстарды, өзгерістерді түсіндіру (жаңбырдың тамшылауын, шалшықтардың пайда болуын, адамдардың қолшатыр ұстауы).
  

Күзім – ау, күзім - ау,

Мінезің бұзық - ау.

Жаңбырың сіркіреп,

Келгенің қызық – ау.
Еңбек: Топ ауласын шалшықтардан арылту, су жылғаларын жасау.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балалардың ойынға деген қызығушылығын арттыру, жылдамдыққа, ептілікке тәрбиелеу.
  

• 
  Балалардың ойлау қабілетін, тіл байлықтарын жан жақты дамыту.
  

Шоғы толған гүлдей жайнап,

Жарқырады жарқын жүз.

Сайраңдады күліп – ойнап,

Келді, міне, алтын күз.
Еңбек: Топ ауласын жапырақтардан, қураған шөптерден арылту, тәрбиешіге көмектесу.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларды аңғарымпаздыққа, жылдамдыққа, бірлесіп ойнауға тәрбиелеу.
  

• 
  Балалардың табиғат құбылыстары жайлы түсініктерін жетілдіру тілдерін дамыту (Күннің суытуын, ауа - райының бұлтты болуы, жаңбырдың жаууы).
  

Қызыл, сары кемелер,

Су бетінде қалқиды.

Соқса егер салқын жел,

Ырғалады, толқиды.

(Жапырақ)

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларды жылдамдыққа, шапшаңдыққа тәрбиелеу.
  

• 
  Балалардың құстар туралы түсініктерін тиянақтау, ой - өрісін, танымын молайту.
  

Көгершін – ау көгершін,

Жер жасарып көгерсін.

Жем шашайын уыстап,

Маған жақын келерсің.
Еңбек: Құстарға жем шашу.

Мақсаты:

• 
  Құстарға деген қамқорлығымен сүйіспеншілігін арттыру.
  

Мақсаты:

• 
  Балаларды аңғарымпаздыққа, шапшаңдыққа баулу.
  

• 
  Күз жайлы балалардың түсініктерін нақтылау, ойлау дамыту. Күздің ерекшеліктерін атау. (Күзде күн суытып көп жауын – шашын болады, ағаштар мен жапырақ - өсімдіктер сарғаяды, құстар жылы жаққа ұшады, адамдар егін жинайды)
  

Қазан болды молшылық,

Дәулет қорын қалады.

Заңғар көкке жол созып,

Құстар қайтып барады.
Еңбек: Ауладағы жапырақтарды жинау.

Мақсаты:

• 
  Балалардың еңбекке деген сүйіспеншілігін арттыру.
  

Мақсаты:

• 
  Балаларды аңғарымпаздыққа, жылдамдыққа баулу.
  

• 
  Балаларға ауа – райының өзгерістерін сипаттау. (Күзде күн суытып көп жауын – шашын болады, жер беті қырауланып, жиі тұман түседі).
  

Сұр бұлт түсі суық

қаптайды аспан,

Күз болып,

дымқыл тұман жерді басқан.

Еңбек: Күз көрінісін суретке салу.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларды бір – бірінің ізімен жүруге үйрету, ұжымдық сезімдерін ояту.
  

• 
  Балаларға маусымдық өзгерістер жайлы айтып беру. (Күзде күн суытып көп жауын – шашын болады, ағаштар мен жапырақ - өсімдіктер сарғаяды, құстар жылы жаққа ұшады, адамдар егін жинайды).
  

Сұрғылт көкек біртіндеп,

Сұрқай бұлттар жетеді.

Суық түсіп бір түнде,

Қазан ұшып кетеді.

Еңбек: Гербарий жасауға әртүрлі жапырақтар жинау.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балалардың құстар жайлы түсініктерін нақтылау, олардың қимыл – қозғалысына, даусына түсіне назар аудару. Күзде құстардың жылы жаққа ұшып кететіні туралы түсінік беру.
  

Қалықтаған аспанда,

Тырау – тырау тырналар.

Алыстаған достарға,

Жеткіз біден бір хабар.

Еңбек: Құстарға жем шашу.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларға әр құбылыстың мәнін түсіндіру, табиғатты сүйуге, қорғауға тәрбиелеу.
  

Құстар қайтты күз болып,

Сұр бұлт жапты аспанды.

Жапырақ түсіп, гүл солып,

Қыс ызғары басталды.

Еңбек: Топ ауласын жапырақтардан тазалауға тәрбиешіге көмектесу.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балалардың тілін, ойын, аңғарымпаздығын дамыту (күзді күні күн суытады, адамдар жылы киінеді, жан – жануарлар қорек жинап қысқа дайындалады, ағаш - өсімдіктердің жапырақтары сарғайып қурайды)
  

Жасыл шөп, бәйшешек жоқ бұрынғыдай,

Жастар күлмес, жүгірмес бала шулай.

Қайыршы шал – кемпірдей түсі кетіп,

Жапырағынан айрылған ағаш, қурай.
Еңбек: Топ ауласын жапырақтардан, қоқыстан тазалау.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларға күн жерге жылуын беретіні жайлы түсінік беру, ойлау қабілеттерін дамыту, таппықырлыққа баулу (күн көзі болмағанда не болатынын сұрау).
  

Жұмбақ

Ішінен жібек шашылды.

(Күн)
Еңбек: Балаларға күн бейнесін салдыру.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Желді күнгі ауа – райын бақылап, анықтауға үйрету (Көктемде жылы жел тұрып қар суды ерітеді, жер кебеді, ағаш - өсімдіктер құлпырады)
  

Көктем сұлу келді,

Жадыратып жер - көкті.

Кілемдерін іледі,

Қырат – қырға өрнекті.
Еңбек: Топ ауласын қардан, қоқыстан тазалау.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларды аңғарымпаздыққа,, жылдамдыққа баулу.
  

• 
  Балалардың тілін, ойын, аңғарымпаздығын дамыту (көктемде күн жылынады, қар ериді, көк шығады)
  

Наурыз келді – жыл келді,

Тірілтуге гүлдерді.

Наурыз келді, нұр келді,

Түгел аймақ түленді.
Еңбек: Топ ауласын, ағаш түптерін тазалау.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларға ауа – райындағы өзгерістерді бақылай білуге үйрету (Көктемде көбінесе аспан ашық көгілдір, кейде жел қуған ақ бұлттар болады)
  

Жұмбақ

Бүкіл дүниені жауып тұр.

(Аспан)
Еңбек: Топ ауласын қардан, қоқыстан тазалау.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балалардың ой - өрісін, байқағыш қабілетін дамыту, табиғатқа деген сүйіспеншілігін арттыру, маусымдық өзгерістермен таныстыру (жер жұмсарады, ағаштардың тамыры көбірек су сіңіріп, бұтақтары бүрші жара бастайды)
  

Ағаш ексе балалар

Оранар жасыл қалалар

Еңбек сүйгіш ұлан деп

Мақтайды ата – аналар
Еңбек: Топ ауласын бұтақтардан тазалау.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларға ауладағы ағаш - өсімдіктердің атын атап, олардың бүршік атып көгеріп шығуын айтып түсіндіру.
  

Көкек ай, көкек айы,

Көкпеңбек боп келеді тағы.

Ағаштар да бүршік жарып,

Айналасын қуантады.
Еңбек: Топ ауласындағы топырақты қопсыту.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Қағаз ұшақтар, құстар жасап желдің күші мен қимылын бақылауды үйрету (Жел соқса қағаз ұшақтар мен құстар ұшады).
  

Жұмбақ

Гуілдеп есік қағады.

(Жел)

Еңбек: Қағаздан ұшақ пен құс жасауү

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балалардың дүние танымын, тіл байлығын дамыту.
  

Табиғат дегеніміз не?

Табиғат дегеніміз – жер, тау, ағаш – орман, өсімдік пен жан – жануарлардан тұратын қоршаған орта.

«Адамның табиғатсыз күні жоқ,

Мұны айтуға табиғаттың тілі жоқ»
Еңбек: Топ ауласын жинау.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларға ауаның дымқыл екенін айтып, шалшықтарды көрсету, жаңбыр жауса жер көгеретінін айту.
  

Тырс – тырс!

Жаңбыр кеп жауады,

Тамшылар тамады.

Тырс – тырс!

Терезе қағады,

Жылғалар ағады.
Еңбек: Топ ауласын тазалау, су жылғаларын жасау.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларды аңғарымпаздыққа, жылдамдыққа, бірлесіп ойнауға тәрбиелеу.
  

• 
  Балаларға көктемде құстардың ұшып келіп ұя сала бастауын айту, құстарға қамқорлдық жасауды үйрету.
  

Аппақ керуен тәрізді,

Торғын көкте жоғары.

Келеді сағап жыл құсы,

Көктемнің тұңғыш қонағы.

Еңбек: Құстарға жем шашу.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларға күннің ұзарып түннің қысқаруын айту, күн жерге жылуын беретіні жайлы түсінік беру.
  

Жұмбақ

Өзіне жаратпайды қарағанды.

(Күн)
Еңбек: Балаларға бормен күн бейнесін салдыру.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларға ауладағы гүлдердің өсуін, гүлденуін, олардың адамдарға қажеттілігін айтып түсіндіру (гүлдердің қоршаған ортаға әсемдік беретінін, ауаға хош иіс беретінін, адамдардың көңіл – күйін арттыратынын ).
  

Гүлдер – гүлдер, көп гүлдер,

Қызыл гүлдер, көк гүлдер.

Таңмен бірге оянып,

Көрік бердің далаға.
Еңбек: Топ ауласындағы гүлдердің көшеттерін тазалау, суару.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларды қоршаған ортадағы жәндіктер тіршілігімен таныстыру. Олардың пайдасы мен зияндылығын айту (Пайдасы - өсімдік қалдықтарын қарашірікке айналдырады, гүлдер мен ағаштарды тозаңдандырады, аралар – бал береді, зияны – шағады, гүл жапырақтарын жеп қояды ).
  

Жұмбақ

Қонғанда ұстап үлгердім.

(Көбелек)
Еңбек: Топ ауласындағы топырақты қопсыту.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларға жазда күн ыстық, ағаштар мен өсімдіктерді қалың жапырақ басқан, жылы жаңбыр жауып жұпар ауа болатынын айту.
  

Жаз деген кәдімгі,

Көктемнің жалғасы.

Пісетін балбырап:

Өрігі, мейізі, алмасы...

Еңбек: Құмды қопсыту, жайып – үю.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларға жазда күн ыстық, күннің көзінде бас киімсіз жүруге болмайтынын айтып түсінік беру (бас киімсіз болса – күн өтеді, бас аурады).
  

Мөлдір суға жүземіз,

Шомыламыз, ойнаймыз.

Жарысамыз, күлеміз,

Жаздың күнін тойлаймыз.

Еңбек: Балаларға бормен күн бейнесін салдыру.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларға тастардың әр пішінде болатынын, күн кзіндегілері ыстық, көлеңкедегілері салқын болатынын айтып көрсету (пішіндері – тегіс, бұдыр, қырлы, дөңгелек, сопақ).
  

Жазды ыстық сүемін,

Сайраңдап жүремін.

Суына шомылам,

Күніне күйемін.
Еңбек: Топ ауласындағы тастарды жинау.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларға жазда көлік көп жүретінін, олардан сақ болуын ескеру, көлік түрлерін айту (автобус, жүк және жеңіл машина, трактор, кран, тікұшақ, ұшақ, поездъ, кеме).
  

Жұмбақ

Ала тайым шауып жүр.

(Автобус)
Еңбек: Болмен жерге көліктің суретін салу.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Табиғаттағы маусымдық өзгерістермен әрі қарай таныстыру, балалардың ой - өрістерін байқағыш қабілетін дамыту (ағаштардың жапырағы қалың, тұқымдары мен жемістері пісіп жетілген, ыстықта көлеңке болады, ауаны тазартады)
  

Жұмбақ

Көктемде киіне бастайды.

(Ағаш)
Еңбек: Топ ауласындағы ағаштарды суару.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларға құстармен таныстыруды жалғастыру, оларға қамқорлдық жасауды үйрету (Қарлығаш, торғай, шымшық, қарға, сауысқан, көгершін).
  

Құстарға біз барамыз,

Бірге әнге саламыз.

Қуанамыз, күлеміз,

Асыр салып ойнаймыз.

Еңбек: Құстарға жем шашу.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларды қоршаған ортадағы жәндіктермен таныстыруды жалғастыру. (Көбелек, құрт, ара маса, шыбын, кене, қоңыз, құмырысқа, өрмекші).
  

Мен тимеймін, жасқанба,

Дос болайық көбелек.

Жайнап тұрған бақшамда, Гүлерімді көре кет.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Топ алаңындағы құмның күйін тексеру (құмның өте ыстық, лайлы болмауын, жәндіктердің жоқтығы).
  

Ұзақ кезіп даламда.

Тас балықтар ыстық күн,

Тек шілде де болады.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларға жаза жылы жаңбыр жауатынын, содан соң кемпірқосақ шығатынын айтып түсіндіру.
  

Жұмбақ

Келсем «неге келді? - дер».

(Жаңбыр)
Еңбек: Топ ауласын жинау.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларды жылдамдыққа, шапшаңдыққа баулу.
  

• 
  Балаларға жазда күн ыстық, ағаштар мен өсімдіктерді қалың жапырақ басқан, жылы жаңбыр жауып жұпар ауа болатынын айту.
  

Жұмсақ шөбі малға жай,

Бәйшешегі балға бай.

Жұпар желі жанға жай,

Жайлау үсті төлге бай.

Еңбек: Құмды қопсыту, жайып – үю.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балаларға жауынды күні күн күркіреп найзағай болатынын түсіндіру (күн күркіресе ауа тазарады, өсімдіктер тез өседі).
  

Жер жаңбырмен сусындап, Кемпірқосақ өрілер.

Тамызда аспан албырап, Сансыз жұлдыз жамырар.

Еңбек: Құмды қопсыту, топ ауласын жинау.

Мақсаты:

Мақсаты:

• 
  Балалардың дүние танымын, тіл байлығын дамыту. Судың адамға қажеттілігін айтып түсіндіру.
  

Судың қандай пайдасы бар?

Жазда судың пайдасы зор, ол шөліңді басады, ысысаң шомыласың, ағаш -өсімдіктер тез өседі және қурамайды.

Еңбек: Ағаштар мен гүлдерді суару Мақсаты:

- Балалардың еңбекке деген құрметін нығайту, бағалай білу.

Мақсаты: