Дәріс №3 та: -аминокислоты, пептиды, белки

жүктеу/скачать 1,43 Mb. бет 1/4 Дата 11.06.2020 өлшемі 1,43 Mb. #73020

Бұл бет үшін навигация:

• Аминқышқылдары
• Жіктелуі
• Моноаминомонокарбон
• Диаминодикарбон
• 1. Алмастырылатын
• Алынуы
• 3. Альдегидтерге аммиакпен және көгерткіш қышқылмен әсер ету (Зелинский).

-АМИНҚЫШҚЫЛДАРЫ, ПЕПТИДТЕР, АҚУЫЗДАР Жоспар: Аминқышқылдары. Жіктелуі. Құрылысы. Номенклатурасы. Алу жолдары. Карбоксил, амин топтардың химиялық реакциялары. Ерекше реакциялары. Белоктар гидролизденгенде амин қышқылдарын түзетін жоғары молекулалы органикалық қосылыстар, биополимерлер. Белоктар мен пептидтер тек α-амин қышқылдарының қалдықтарынан тұрады. Аминқышқылдары – гетерофункционалды органикалық қосылыстар, құрамында карбоксил – СООН және амин – NH2 тобы бар көмірсутек туындылары. α-Аминқышқылдарда бұл екі топ α-көміртегінде орналасқан. Жалпы формуласы: α негіздік топ H2N – CH – COOH қышқылдық топ | R Жіктелуі: α-Аминқышқылдары радикалының түріне қарай алифатты, ароматты және гетероциклді болып бөлінеді. Құрамындағы карбоксил және амин тобының санына қарай: а) Моноаминомонокарбон қышқылдары немесе нейтралды. б) Моноаминодикарбон қышқылы немесе қышқылды. в) Диаминомонокарбон қышқылы немесе негіздік. г) Диаминодикарбон қышқылы немесе нейтралды. 3. Құрамында қосымша функционалдық тобы болса, мысалы гидроксил тобы – ОН болса, гидроксиаминқышқылдары деп, ал сульфгидрил тобы – SH болса, күкіртті амин қышқылдары деп атайды. Ал = NH тобы болса, иминқышқылдары деп аталады. Аминқышқылдарын алмастырылатын және алмастырылмайтын деп екі топқа бөледі. 1. Алмастырылатын – бұл организмде синтезделетін α- аминоқышқылдары. 2. Алмастырылмайтын – бұл адам, жануар организмінде синтезделмейтін α-аминоқышқылдары. Бірақ оларды организмге тамақтың құрамында міндетті түрде енгізу қажет, себебі бұл аминқышқылдары тағам белогының құрамында болмаса, организм патологиялық өзгерістерге ұшырайды. Алмастырылмайтын α- аминқышқылдары – 8, бұларға тармақталған тізбекті α-аминқышқылдары: валин, лейцин, изолейцин жатады және метионин, треонин, лизин, триптофан, фенилаланин жатады. Екі амин қышқылы шартты түрде алмастырылатын амин қышқылына жатады: аргинин, гистидин, өйткені олар организмде синтезделеді, бірақ жеткіліксіз мөлшерде. Табиғи белоктардың құрамында α-аминқышқылдарының тек L – қатары кездеседі. COOH COOH H NH2 H2N H CH3 CH3 D (-) аланин L (+) аланин Номенклатурасы. Амин қышқылдарды амино топтың орындарын грек алфавиттің әріптерімен белгілеп, әдетте өздеріне сәйкес келетін карбон қышқылының туындылары ретінде алады. Оларды жүйелік (халықаралық) және тарихи атауымен де атауға болады. NH2 – CH2 – COOH аминосірке қышқылы, аминоэтан қышқылы, глицин CH3 – CH – COOH α-аминопропион қышқылы, | 2-аминопропан қышқылы, аланин NH2 β NH2 – CH2 – CH2 – COOH β-аминопропион қышқылы, 3-аминопропан қышқылы CH3 – CH(CH3) – CH(NH2) – COOH α-аминоизовалериан қышқылы, 2-амино-3-метилпентан қышқылы, валин Алынуы: Ферменттер, қышқыл немесе сілтінің қатысында белоктардың гидролизі арқылы алу. Галогенкарбон қышқылынан аммиакпен әрекеттестіру арқылы алу (аммонолиз реакциясы). 3 NH3 Н2О, НСI ClCH2 – COOH NH2 – CH2 – COONH4 NH2 – CH2 – COОН -NH4Cl -NH4СI 3. Альдегидтерге аммиакпен және көгерткіш қышқылмен әсер ету (Зелинский). O //NH3, AN σ+ σ- HCN, AE 3HOH CH3 – C CH3 – CH = NH CH3 – CH – C ≡ N CH3 – CH – COOH \ имин | -NH3 | Н NH2 NH2 жүктеу/скачать 1,43 Mb. Достарыңызбен бөлісу: