Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
С. Торайғыров атындағы Павлодар мемлекеттік университеті
Психология және педагогика кафедрасы
(кафедра атауы)
050114-Тарих мамандық студенттеріне арналған
«Мұғалімдерді шағын жинақталған мектептердегі жұмысқа психологиялық-педагогикалық даярлау »
Дәріс сабақтар бойынша
ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАРЫ МЕН НҰСҚАУЛЫҚТАРЫ
Павлодар
Cеминар сабақтардың мазмұны және тізімі
1,2 Дәріс - Қазақстандағы ауыл мектептерінің қазіргі заманға сай жағдайы мен проблемалары
Дәріс жоспары:
Қазақстандағы ауыл мектептерінің қазіргі заманға сай жағдайы мен проблемалары
Статистакалық мәліметтер.
Қазақстандағы ауыл мектептерінің қазіргі заманға сай жағдайы мен проблемалары.
Шағын жинақталған ауыл мектептері мен қала мектеептерінің ерекшеліктері.
Шағын жинақталған мектеб – оқу-тәрбиелеу, сонымен қатар көбінесе ауылдың немесе қандайда бір басқа шағын елді мекенінің мәдени орталығы. Бұл мектептер көбінесе бір үлкен от басы болып табылады және осы мектептердегі балалар мен үлкендер арасындағы қарым қатынастар әр түрлі формаларда ұйымдастырылады, масыла ШЖМ әр түрлі қызығушылықтар боцынша ұжымдар бар болады. ШЖМ ауылдың және әр отбасының өмірлерімен тығыз байланысты боладыб оның басты мақсасты балалардың адамгершілік саналарын тәрбиелейді, оларды ауылдың адамгершілік және материалдық құндылықтарға қостырады. ШЖМ балалар мектептерге қала мектептеріне қарағанда жиірек келеді мысалы кешке олар мектептерде спортпен шұғылданады, әр түрлі үйірмелерде мектеп және ауыл мейрамдарына дайындалады.
3,4 Дәріс - Қазақстандағы ауыл мектептерінің қазіргі заманға сай жағдайы мен проблемалары
Дәріс жоспары:
Ауыл мектептерінің қазіргі кездегі даму деңгейлері.
Шағын жинақталған мектеп ұғымы.
ШЖМ және ауыл мектепетерде сапалы білім беру мүмкіншіліктері.
ШЖМ жұмыс кезінде мұғалімдер әр балалардың тұлғалық ерекшеліктерін терең танытады сондықтан олардың әр біреуіне мұғалімдер жекеленген ерекше тапсырмаларды қарастыруға мүмкіншіліктер туғызады. Бұндай мектептерде қала мектептерге қарағанда оқушының тұлғасына назар көбірек аударыладыю Мұғалімдер оқушыларға тек сөзбен ғана емес расында екінші ана болады. Ал мектеп басқармасы әр оқушының мектеп өміріне қатысуын өзігінен бақылауға мұншалары бар, сондықтан шжм-де әр оқушының индивидуалды қабілеттері мен дарындылықтарын анықтап дамытуға көптеген мүмкіншіліктер бар. ШЖМ тағы бір ерекшелігі ол мектептің өмірмен тығыз байлынысы. Өйткені ШЖМ балаларға ауыл шаруашылық ұйымдарға басқа да ауыл немесе облыстық орталықтағы ұжымдарға және мәдени орталықтарға экскурсияларды ұйымдастыруға болады, осындай экскурссия кезінде оқушылар өндірістік еңбегімен танысады.
5,6 Дәріс -- Шағын жинақталған мектептердің жұмысын ұйымдастыру
Дәріс жоспары:
Шағын жинақталған мектептердің сипаттамасы ерекшеліктері.
Шағын жинақталған мектептердің жұмыстарының тиімділігін анықтайтын шарттар.
Көптеген жағымды жақтармен қоса ШЖМ-де көптеген жағымсыз жақтар да барю Олардың бастысы мұғалімдермедің профильді емес пәндерді оқытуға даярланбауы. Мұғалім өмірлерінің жағымсыз әлеуметтік-материалдық және мәдениеттік жағдайлар – тағы да бір жағымсыз жақтары болып саналады.
ШЖМ ең басты ерекшелігі ол сыныптардың мүлдем болмауы. Сыныптарда балалар саны аз болғандықтан немесе мүлдем болмағандықтан мұғалімдер әр түрлі пәндерден сабақтарды жүргізуге мәжбүр болады. Мысалы шетел тілі мұғаліміне өз профильді сабақтармен коса орыс және қазақ тілдерін жүргізу керек немесе физика мен қоса математиканың. Бірақ ең басты
7,8 Дәріс -- Шағын жинақталған мектептердің жұмысын ұйымдастыру
Дәріс жоспары:
Шағын жинақталған мектептердің жұмысын ұйымдастыратын нормативті-құқықтық құжаттар.
Типтік оқу бағдарламасы
Ауыл мектебі – концепцциясы
Шағын жинақталған мектептердің даму конциепциясы 2011-2020ж
ШЖМ ұжымында директордың оқу жұмысынан немесе тәрбие жұмысынан орынбасары кітапханашы болмайды олардың кәсіби функциялары мұғалімдер арасында бөлінеді. Осындай жағдайда жұмыстың сапасы өте төмен болады, өйткені шжм жұмысындағы құжаттар саны кала мектебінен аз болмайды.
ШЖМ –нің оқу тәрбиелеу үдерісінің жабдықталынуы да төмен болады. Өйткені экономиика жағынан ШЖМ баланы оқыту құны жай мектептерден екі есе асады.
ШЖМ басты мақсаты ауыл жұртының мәдениетін көтеру, жұрттың сауаттылығын арттыру және ауыл жастарын дербес өмірге дайындау болып саналады
ШЖМ басқармасының және ұжымының басты талаптары - оқушыларға қойылатын тааптарға сәйкес толық орта білімін беру
9,10 Дәріс - Шағын жинақталған мектептердің материалдық-техникалық жабдықталынуы
Дәріс жоспары:
Инновация ұғымы
Инновациялық оқу құралдары.
Шағын жинақталған мектептер мен ауыл мектептерін техникалық жабдықтау ерекшеліктері.
ШЖМ оқу жұмысының тиймділігінің маңызды шарты оқушылардың монолог сөздерін тірек конспектерді сызбаларды және модельдерді қолдану арқылы дамыту болып табылады.
ШЖМ жұмыс нәтижелерін және оқыту-тәрбиелеу деңгейлеін арттырудың маңызды шарты – бірнеше ауылдардың ШЖМ оқу-тәрбиелеу және әдістемелік жұмыстарын біріктіру болып табылады. Бірнеше ШЖМ бірігіп жұмыс істеуі біріншіден мұғалімдер және оқушылар ұжымдарында бөлектілікті, жекелектілікті (изолированность) жоюға көмектеседі. Осындай ШЖМ—дің бірлесіп жұмыс жасау нәтижесі ретінде оқушылар мен мұғалімдердің бірігіп демалыстарды, мерекелерді өткізу болып табылады.
11,12 Дәріс - Шағын жинақталған мектептердің материалдық-техникалық жабдықталынуы
Дәріс жоспары:
Профильді оқыту
Шағын жинақталған мектептерде профильді оқытуды ұйымдастыру.
Қазіргі кездегі профильді оқытуды ұйымдастырудың басты проблемалары мен оларды шешу жолдары
ШЖМ оқу жұмысының тиймділігін ашық сабақтарды, мерекелерді әр түрлі кештерді олимпиадаларды ұйымдыстыру болып табалады. Осындай кештердің басты ерекшелігі оларға маңызды түрде оқушылар мен мұғалімдер бірге ата аналардың жақындардың әсіресе ауыл басшылығының қатысуы болып табылады. Осы шарт орындалған кезде балалар өздерінің қажеттілігін маңыздылығын сезеді.
Балалардың жұмыстары маңызды түрде дұрыстап ұйымдастырылу керек – бекітілген күн тәртәбі болу керек ол дегеніміз күннің бірінші жартысы оқу жұмысына берілсе екінші жартысы сабақтан тыс жұмыстарға ұжымдарға берілу тиіс.
13,14 Дәріс - Шағын жинақталған мектептерде мұғалімдердің ролі
Дәріс жоспары:
Шағын жинақталған мектептегі сабақтың құрамы.
Сабақтың әр кезеңдегі мұғалімнің ролі.
Шағын жинақталған мектептердің оқу үдерісіндегі қолданылатын оқу әдістерге қойылатын талаптар.
15,16 Дәріс - Шағын жинақталған мектептерде мұғалімнің сабаққа дайындығының ерекшеліктері
Дәріс жоспары:
Шағын жинақталған мектептердегі өздік жұмыстар сабақтардағы көрнектілік.
Оқушылардың өзіндік жұмыстарындағы қалыптасатын қасиеттер. Олардың мәні.
17,18 Дәріс - Шағын жинақталған мектептерде жұмыс істейтін мұғалімдердің біліктілігін арттыру
Дәріс жоспары:
Мұғалімдердің біліктілігін арттыру институттары.
Шағын жинақталған мектептер орталықтарын ұйымдастыру.
Шағын жинақталған мектептердің мұғалімдеріне тәжірибелік алмасу семинарлар мен тренингтер ұйымдастыру.
19,20Дәріс - Шағын жинақталған мектептерде жұмыс істейтін мұғалімдердің біліктілігін арттыру
Дәріс жоспары:
Шағын жинақталған мектептердің мұғалімдеріне қашықтықта біліктілікті арттыру мен
Шағын жинақталған мектептердің мұғалімдеріне қашықтықта Университеттер мен қала мектептер негізінде оқытуды ұйымдастыру жолдары мен ерекшеліктері.
21,22 Дәріс - Шағын жинақталған мектептерде тәрбиелеу үдерісті ұйымдастыру ерекшеліктері
Дәріс жоспары:
Шағын жинақталған мектептегі тәрбиелеу үдерісі.
Шағын жинақталған мектептің тәрбиелеу үдерісінің үш ағыны.
Жекебағытталған тәрбиелеу үдерісті ұйымдастыру.
Тәрбиелеу жұмысын жоспарлау
23,24 Дәріс - Сынып жетекшісінің функциялары мен негізгі жұмыс бағыттары
Дәріс жоспары:
Сынып жетекшісі.
Сынып жетекшісінің отбасымен жұмысы.
Сынынп жетекшісі жұмысының негізгі бағыттары.
Сынып жетекшісініе қойылатын негізгі талаптар.
Сынып жетекшісінің міндеттері.
Сынып жетекшісінің кәсіби моделі.
25,26 Дәріс - Жас аралас, пән аралас сабақтар - ерекшеліктері, жағымды, жағымсыз жақтары
Дәріс жоспары:
Жас аралас сабақтарды ұйымдастыру жлдары, олардың ерекшеліктері.
Жас аралас сабақтардың жағымды, жағымсыз жақтары
Пән аралас сабақтарды ұйымдастыру жлдары, олардың ерекшеліктері.
Жас аралас сабақтардың жағымды, жағымсыз жақтары
Пәнаралық сабақтар – бұл шағын жинақталған сыныптармен жұмыс кезінде пайда болатын жағымсыз жақтарды, қиыншылықтарды еңсеруге көмектесетін оқу үдерістің маңызды нысаны. Осындай сабақтарда балалар бір бірімен және оқытушылармен тығыз байланыста жұмыс істейді. Көбінесе осы сабақтарға басқа пәндерді оқытатын мұғалімдер қатыса алады. Мұғалім өз мүмкіншіліктеріне және сынып ммектеп жағдайына қарап әр түрлі оқу құралдардыы жаңа технологияларды қолдана алады. Осының бәрі оқушыларға өз білімдерін тереңдетуге өздерін сынышпшыл бақылауға критично көиектеседі.
Жасаралық сабақтар – осындай сабақтарда бастауыш сыныптар және орта немесе жоғарғы сыныптар оқушылары бірігіп жұмыс жасайды. Бұл сабақтар оқушыларға өз ой өрістерін кеңейтуге, танымдық процесстерін дамытуға көмектеседі. Орта және жоғарры сынып оқушылары кішкентай балаларға оқу жұмыстарында көмектесіп біріншіден адмгершілік сезімдерін тәрбиелейді, екіншіден өткен тақырыптарды одан әрі жақсырақ оқып білуге, игерген білімдерге тоқтамай одан әрі талпынуға көмектеседі.
27,28 Дәріс - Шағын жинақталған мектептердің болашағы: ШЖМ немесе қашықтықта оқыту
Дәріс жоспары:
Шағын жинақталған мектептердің жағымды жакқтары.
Балаларды қашықтықта оқытудың жағымды жақтары.
Шағын жинақталған мектептердің жағымсыз жакқтары.
29, 30 Дәріс - Шағын жинақталған мектептердің болашағы: ШЖМ немесе қашықтықта оқыту
Дәріс жоспары:
Балаларды қашықтықта оқытудың жағымсыз жақтары.
Шағын жинақталған мектептердің оқушыларына және мұғалімдеріне арналған порталдарды ұйымдастыру.
Инновациялық түрде оқытуда интернет мүмкіншіліктері
Әдебиеттер тізімі
Негізгі:
Қожахметова К.Ж. «Сынып жетекшісі». – А: Әлем 2000 ж.
Қожахметова К.Ж. «Тәрбие ісі жөніндегі орынбасары». – А: Әлем 2000 ж.
Атемова Қ.Т . Отбасында баланың іс-әрекетін ұйымдастыру жолдары. А., 2002ж, 59-бет
Педагогика. Дәріс курсы/ Құраст. Хмель Н.Д., Жампейсова Қ.к.т.б. – Алматы: Нұралы әлем, 2003.
Қалыбекова Ә.А.,Ысқақов Ж.Ы., Әлсатов Т.М. Мұғалімнің педагогикалық сөздігі. Алматы, 2003
Қосымша:
Албытов Н.Жумағалиева Ә. Маман даярлау жүйесін жетілдіру.//Бастауыш мектеп. -6-7, 2000 ж.
Ю.Әбілқасымова А.В. Студенттердің танымдық ізденімпаздықтарын қалыптастыру. – Алматы, 1994
Бекжанова С. Оқыту нәтижесін тексеру мен бағалауда тестің ролі; //Қазақстан жоғары мектебі. – 4, 1998, 142-147 б.