Ғылыми кітапхана Ақпараттық-библиографиялық бөлім

Көмекші құралды дайындау барысында М.Өтемісов атындағы БҚМУ Ғылыми кітапханасының кітап қоры, газет-журнал мақалаларының картотекасы мен электронды каталогы пайдаланылды.

Библиографиялық көмекші көрсеткіш тарихшыларға, әдебиет мамандарына, студенттерге, сондай-ақ Шәкәрім Құдайбердіұлы туралы толығырақ танысқысы келетін көпшілік оқырмандарға арналады.


Редакторы: Таушева Г.З.

Құрастырушы: Ермекқалиева Н.А.

«Өнегелі өмір»

/Ұлы жазушының өмірі мен шығармашылығы/
Шәкәрім Құдайбердіұлы (1858-1931) — XIX ғасырдың екінші жартысы мен XX ғасырдың бас кезінде өмір сүріп, қоғамдық, әлеуметтік, рухани, мәдени, әдеби өмірге белсене араласып, адамгершілік, ағартушылық идеяларды уағыздаған қазақтың ұлы ақыны. Ол — сондай-ақ, прозашы, аудармашы, тарихшы және философ, ойшыл, композитор. Кейбір деректерде оның есімін "Шаһкәрім" деп те көрсетеді. Ол 24 шілдеде дүниеге келген. Туған жері — қазіргі Шығыс Қазақстан облысының Абай ауданындағы Қарауыл ауылы, Шыңғыстау бөктері. Шәкәрімнің әкесі Құдайберді Құнанбайдың үлкен бәйбішесі Күнкеден туған, Абаймен әкесі бір, шешесі бөлек. Шәкәрім сонда Абайға немере іні болып келеді.

Әкесінен жеті жасында жетім қалған Шәкәрімді атасы Құнанбай өз тәрбиесіне алады. Көңіліне қаяу түсірмей, бетінен қақпай, еркелетіп өсіреді. Ол жөнінде ақынның өзі: "Қажы марқұм мені "жетім" деп аяп, қысып оқыта алмай, жетімді сылтау етіп, ойыма не келсе, соны істеп, ғылымсыз өстім" деп өкіне еске алады. Алайда ақылды бала өсе келе тез ес жиып, білім-ғылымның қадір-қасиетін кештеу болса да жете түсініп, өз бетімен оқып, үйреніп, рухани қазыналарға үңіледі. Орыс, араб, парсы, түрік тілдерін жетік меңгеріп, Батыс, Шығыс әдебиетін зерек білді. Жеті жасынан бастап өлең жазып, өмірінің ақырына дейін ағартушылық бағыт ұстады. Абайдың жаңашылдық дәстүрін дамытып, Абайдан кейінгі екінші реалист ақын атанды. Ақын нақты өмір суреттерін, туған табиғаттың әсемдігін тебірене жырлады, XIX ғасырдың аяғы мен XX ғасырдың басында қазақ өмірінде болған оқиғаларға, құбылыстарға қызу үн қосты. "Кел, жастар, біз бір түрлі жол табалық" (1877), "Жастар туралы", "Кәрілік туралы" (1979), "Өмір", "Сәнқойлар", "Ызақорлар", "Құмарлық", "Қалжыңбас", "Тойымсыз нәпсі" сияқты өлең-жырларын жазды. Абайдың кеңесі бойынша "Қалқаман—Мамыр" дастанын жазды (1988). "Еңлік-Кебек", "Қодардың өлімі", "Крез патша" дастандарының авторы.

1905 жылы қажылық сапар шегеді. Меккеге барған бұл сапарын пайдаланып, Стамбұл, Париж кітапханаларынан туған халқының тарихына байланысты кітаптарды оқиды. Осылай жинаған материалдар негізінде "Түрік, қырғыз, қазақ һәм хандар шежіресі" кітабын (1911), "Мұсылмандық шарты" еңбегін жазды (1911). Өзін ғұмыр бойы Толстойдың шәкіртімін деп санады, онымен хат жазысып тұрды. Американ жазушысы Гарриет Бичер-Стоудың (1811-1996) "Том ағайдың балағаны" романын, Л. Н. Толстойдың "Асрахадон патша". "Үш сауал", т.б. әңгімелерін, А.С. Пушкиннің "Боран", "Дубровский" повестерін қазақ тіліне аударды. Физулидің "Ләйлі—Мәжнүн" дастанын нәзира үлгісімен жырлады (1907).

Өз елінің сөз мұрасына қоса, басқа жұрттың да асылдарына ден қояды; жаратылысты, адам қоғамын Абайша тануға, болмыстағы шындықтарды Абайша бағалауға тырысып, үлкен мектептен өтеді. Абайдың ақыл-кеңесімен өлеңдер шығара бастайды. Қазан төңкерісіне дейін-ақ ол қазақ зиялыларымен, орыс интеллигенциясымен жақын танысып, пікірлес болады, олармен бірге қоғамдық маңызы бар істерге араласады.

де баршылық. Осындай жан-жақтылық оның прозасына да тән. Оның тарихи, ғылыми, философиялық шығармалары қазақ прозасының дамуына өзіндік ықпалын тигізді. Сондай-ақ, ол қазақ әдебиетінің басқа халықтар әдебиетімен байланысты дамуына зор үлес қосты. Араб, парсы, түрік, орыс тілдерін жетік білгендіктен, ол осы халықтардың ғасырлар бойы қалыптасқан қазыналарына еркін бойлап, солардың озық үлгілерін қазақшаға аударып, халқының игілігіне айналдырды.

1905 жылы Шәкәрім қажылық сапар шекті. Меккеге барған бұл сапарын пайдаланып, ақын өзінің байырғы

арманын жүзеге асырды. Стамбұл, Париж кітапханаларынан туған халқының тарихына байланысты кітаптарды оқыды. Осылай жинаған материалдар негізінде "Түрік, қырғыз, қазақ һәм хандар шежіресі" (1911) кітабын, қисындарын халық мүддесіне үйлестіре түсіндіру мақсатымен "Мұсылмандық шарты" деген еңбек жазды (1911). Бұл тұста ақынның діншілдігі ғана емес, үлкен ойшыл философ екені айқын танылады. Ол жаратушы Алланы ақылға салып түсінуге ұмтылады. Дін бұзушыларды қатты сынға алады ("Көнбеймін дінді теріс бұрғаныңа". "Сопының бара койман құрбанына"). Абай сияқты Шәкәрім ескіліктің қайшылықтарын жек көрді, сол кездегі казақ қоғамындағы әлеуметтік жарық шақты тани білді. Шәкәрім патриархалдық пен кертартпалыққа қарсы күресте мәдениет пен ғылымның жетістіктеріне сүйенді, халықттар достығы мен туыстығын қуаттады ("Мен ұлтшыл емеспін, Жақыным мынау демеспін").

Орыс, Батыс әдебиетінің тамаша үлгілерін қазақ оқырмандарына таныстырды. Лев Толстойдын шығармаларын аса жоғары бағалап ("Ақиқат сырымды айтсам. Толстойдың, мың сопыны алмаймын тырнағына"), өз халқын дүние жүзінің озат мәдениетін игеруге шақырды. Идеялық мақсат-мұраттары жағынан Шәкәрім үнемі демократтық, халықтық. гуманистік-ағартушылық 6ағытта болды. Бұл орайда ал 2 ғасырдың басындағы озат ойлы қазақ зиялыларымен үндес болды. Алашорда қайраткерлерінің еңбегін бағалай білді. Абайдың реалистік дәстүрін жалғастырып, эпикалық жанрдың дамуына үлкен үлес қосты. Шығармаларында демократтық, халықтық және гуманистік көзқарастарды насихаттады. Таза да жарқын махаббатты жырлай отырып, бас бостандығы идеясын алға тартты, оның асыл мұраттары үшін күреске шақырды. Ақын кеңестік тоталитарлық жүйенің құрбаны болды. Көтеріліске шыққан халық пен жергілікті билік өкілдерін татуластыруға сөйтіп, қан төгісті болдырмауға тырысқан ол жазалаушылар атқан оққа ұшып, денесі айдаладағы құдыққа тасталды. Ол «халық жауы» ретінде айыпталып, шығармаларын оқуға тыйым салынды.

Бірақ өмірден көргені мол, қабілет-қарымы тегеурінді ақыл-ой иесінің жиған-тергенін халқына түгел беруіне отаршылдықтың озбыр саясаты мүмкіндік бермеді. Заманға жағынған, күндік тірлігінің құлы болған, ойы таяз белсенділер түртпектеп мазасын алғандықтан, Шәкәрім 72 жасқа қараған шағында "Елу бес жыл жинаған қазынамды, оңашада қорытам ойға салып" деп, табиғат тыныштығы аясында өмір сүруге бел байлап, Шыңғыс тауына кетеді. Алайда онда да тыныштық болмайды. Жан баласына жазығы болмай, уда жалғыз жүрген жетпіс үштегі қарт ақынды Қызылдың жендеттері атып өлтіріп, денесін құдыққа тастайды.

Бірақ оны халқы ешқашанда ұмытқан жоқ. Тек 1988 жылы ғана ақын есімі ақталды. Ел тәуелсіздігін алысымен, халқы оның жарқын есімімен қайта табысты.

Семей қаласында ақынға арналған орталықтан көше аты берілген, «Семей» мемлекеттік университеті Шәкәрім атында.

«Шәкәрім - қазақ әдебиетінің классигі»

/Шәкәрім шығармаларының тізімі/
Кудайбердиев Ш. Поэты Казахстана. Л., 1978.
Кудайбердиев Ш. Три истины.-А.:Казахстан,1991.-80 с. /на каз. и русс.яз./
Кудайбердиев Ш. Поэма о любви: Стихи и поэмы/ Сост.М.Магауин.-Алма-Ата: Жалын, 1988.-256 с.
Кудайбердиулы Ш. Тьму раздвинул.: Сочинения.-А.:

Дарын, 2001.-116 с.

/Құраст. Нысанбаев Ә.,Кенжетай Д.- Астана:Аударма.-

(Мәдени мұра).4 том: Ислам философиясы.-2005.-534б.

Кудайбердиев Ш. Три истины .-А. :Казахстан, 1991.-77с.

шежіресі.-2-е изд., доп .-Астана:Алтын кітап .-

(Библиотека казахской этнографии). Т.28.-2007.-270б.
Құдайбердиев Ш. Өлеңдер мен поэмалары / Құр.Х.Шүйіншәлиев.-А.:Рауан, 1990.-208 б.
Құдайбердіұлы Ш. Шығармалары: өлеңдер, дастардар, прозалар / Құр. М.Жармухамедов. С.Дауитов, А.Кудайбердиев.-А.:Жазушы, 1988.-560 б.
Құдайбердіұлы Ш. Түрік, қырғыз-қазақ, хәм хандар

шежіресі.-Алматы:Казахстан,1991.-80с.

Құдайбердіұлы Ш. Жол табалық ақылмен: Шығармаларының бір томдық жинағы/ Құр. К.Серікбаева.-А.:Халықаралық Абай клубы, 2006.-724 б.
Шәкәрім. Иманым.-А.:Арыс, 2000.-321 б.
Шәкәрім. Қазақ айнасы:Өлеңдер мен поэмалар.-А.:Атамұра, 2003.-296 б.
Шәкәрім Құдайбердіұлы. Жолсыз жаза:Өлеңдер мен поэмалар.-А., 1988.-256 б.

Шәкәрімтану мәселелері: Сериялық ғылыми жинақ.-

А.:Раритет. Т.1.-2007.-448б.

Шәкәрімтану мәселелері: Сериялық ғылыми жинақ.-А.:Раритет.-(Атамекен). Т.2.-2007.-376б.

Ахметов, З. Шәкәрім - қазақ әдебиетінің классигі.//Абай.-2007.-№4.-б.7.

Әбдіғазиұлы, Б. Ақын аудармаларының асыл қыры.//Әлем әдебиеті.-2008.-№4.-б.3.

//Әдебиет айдыны.-2008.-№39.-б.5.

//Казахстанская правда.-2007.-30мая.-с.12.

көркемдiгi.//Қазакстан жоғары мектебi .-2002.-№3.-172-175б.

Абай.-2001.-№3.-65-66б.

Дербісәлин, Ә. Шәкәрімнің поэмалары. //Абай.-2007.-№2.- б. 5.

Дербісәлі Ә.Шәкәрім және ислам мәдениеті. //Жас қазақ.-2008.-22 тамыз.-б.7.

Досай, К. Абай мен Шәкәрімнің суфизмге қатысы.//Абай .-2007.-№ 2. - б. 21.

Ердембеков, Б. Еңлік пен Кебек хикаясы хақында.

//Қазақ әдебиеті.-2008 .-18 шілде.- б.14.

Кемелбаева, А. «Анадан алғаш туғанымда»:Шәкәрім Құдайбердиев туралы//Жас қазақ.-2008.-№36.-б.7.

Күмісбаев Ү. Шәкәрім және шығыс әдебиеті. //Егемен Қазақстан.-2008.-27 ақпан.-б.8.

Күмісбаев, Ү. Шәкәрім және шығыс әдебиеті. //Түркістан.-2007.-19 шілде - б.7.

Күмісбаев, О. Шәкәрім мен Хафиз жүрегіндегі үндестік.//Егемен Қазақстан.-2008.-10 қыркүйек-б.4.

10-11 кл. русских школ. Сост.Сатпаева Ш.К. -2-е изд.-А.:Рауан,1996.-256 с

Қадырұлы, Б. Шәкерімнің үш анығы немесе таным таразысындағы ақиқат. //Абай.-2007.-№ 2. - б. 36.

дiни тәрбие жөнiндегi көзқарастарындағы үндестiктер.

//Ұлт тағылымы.-2002.-№2.-20-25б.
Қамарбекова Ө. Сөз -кұдайдан шыққан бу:Шәкәрiм мен парсы поэзиясы. //Жұлдыз.-2004.-№9.-176б.
Қамбарбекова, Ә. "Бәйшешек бақшасы": Ш.Құдайбердиев туралы. //Әдебиет айдыны.-2008.-10 сәуір.-б.8.

Қарабеков Б.Шәкерiм қажының Қызылқұмға келуi:Поэма.//Абай.-2001.-№3.-83-90б.

Қожамқұлова, Ж. "Шәкәрім ілімі - жан, ар, рух тазалығы". //Биология және салауаттылық негізі.-2007.-№6 .-б. 61.
Құдайбердіұлы Шәкәрім// Елтұтқа.-Астана, 2001.-244 б.
Құрманғазы және ғасырлар тоғысындағы дәстүрлi музыка//Курмангазы и традиционная музыка на рубеже тысячелетий: Материалы международной конференций, посвященной 175-летию Курмангазы.Алматы,9-11 ноября 1998г.-А.:Дайк-Пресс,1998.-236 с.

Қыдырбайқызы, Д. Біз осы Шәкәрімді білеміз бе?//

Қазақстан мұғалімі.-2008 .-2 тамыз.-б.9.
Мажитов, М. Әділеттілікті ту тұтқан тұлға:

Ш. Құдайбердиев - 150 жыл.//Ел.-2008.-12 тамыз.-б.5.

Молдабаева Г. "Как пламень жертвенный":Историко-литературная композиция. //История Казахстана в школе

и вузах .-2002.-№5.-C.13-21.
Мұқанова, Ш. Мәңгілік махаббат дастаны. //Шағын мектеп.-2007.-№8.-б.34.
Мүкібекұлы, А. Астанада Шәкәрім тойының алғашқы

шаралары басталды. //Қазақ әдебиеті.-2008 .-18 шілде.-б.2.

Мырзахметұлы, М. Алыптар армандаған ар ғылымы:

Шәкәрім -150. //Әдебиет айдыны.-2008.-№38.-б.4.

//Абай.-2001.-№3.-61-64б.

Несіпбай, А. Қылқалам ұшындағы данышпан бейнесі: Шәкәрім - 150//Егемен Қазақстан.-2008.-10 қыркүйек-б.5.
Оқас, Ж. Шығыстың шыңға біткен шынары:

Ш. Құдайбердиевке 150 жыл.//Қазақ тілі мен әдебиеті қазақ, орыс сыныптарында.-2008.-№2.-б.27.

Омаров, А. Шалқар ойлы Шәкәрім.//Алтын орда.-2008 .-31 шілде-6 тамыз.-б.26.

Омаров, А. Шәкәрім және Мұхтар:Ш. Құдайбердиевке арналған бет. //Егемен Қазақстан.-2008.-22 наурыз.-б.9.

Омаров, А. Шәкәрім мұрасы: жаңсақтық пен олқылық орын алмаса дейміз //Егемен Қазақстан.-2007.-18 тамыз. - б.5.

Сейсенұлы, Д. Ақынның шығармашылық әлемі:ф.ғ.д.,

профессор Балтабай Әбдіғазыұлымен сұхбат.//Егемен Қазақстан.-2008.-10 қыркүйек-б.1.
Сейсенұлы, Д. Қажы әндері:Шәкәрім - 150 жыл.//Егемен Қазақстан.-2008.-26 тамыз.-б.7.
Сейсенұлы, Д. Шәкәрім сөзі - халықтың асыл қазынасы.

//Егемен Қазақстан.-2007.-23 қазан.-б.5.

Шәкәрім - 150.//Егемен Қазақстан.-2008.-10 қыркүйек-б.8.

дөңгелек үстел талқысы.//Қазақ әдебиеті .-2008 .-1 тамыз.-б.10.

Сыдықов Е. Алашорда ақсақалы:Ш.Құдайбердиев туралы. //Егемен Қазақстан.-2007.-28 қараша- б.10.
Сыдықов, Е. Ақын тойына - толымды тарту. //Егемен Қазақстан.-2008.-10 кыркүйек-б.6.
Талап пен ақыл. Өлең: Ш.Құдайбердіұлының туғанына - 150 жыл. Мұқабада.//Тәрбие құралы.-2008.-№3.-б.
Тебегенов, Т. Шәкәрімтану жемістері//Әдебиет айдыны.-2008 .-22 мамыр.-б.4.
Тұматаева А. Шәкәрiм және саяси-құқықтық ой-пiкiрдi қайраткерлерi. //Қазақ тiлi мен әдебиетi .-2000.-№12.-27-29б.

Узбекулы С. Идеал Шакарима Кудайбердиева. //Фемида.-

2002.-№1.-C.61-64.-Библиогр.:С.64(4 источн.).
Узбекұлы, С. Шәкәрім діннің құқықтық мәселелері туралы.//Егемен Қазақстан.-2008.-28 мамыр.-б.9.

Ысқақұлы, Д. Физули қазақ тілінде. //Әдебиет айдыны.-2008 .-22 мамыр.-б.4.

Шамұратов, М. "Даналықтың төркіні бір":ақын Шәкәрім

мен суретші Сәкен дүниелерінің үндестігі хақында.

//Алтын орда.-2007.-19-25 шілде. - б. 23.

Шаповал Ю. Образование - путь ценностей и смыслов (концепция Шакарима Кудайбердиева). //Саясат.-2005.-№4.-С.22.
Шәкәрімнің үн қатуы:арнайы бет. //Егемен Қазақстан.-2008.-27 тамыз.-б.8-9.
Шәкәрімтану мәселелері:сериялық ғылыми 5 томдық жинақ туралы. //Қазақ әдебиеті. Кітап әлемі.-2008.-25 қаңтар.

Шойынбет, Ж. Абай мен Шәкәрім қағидалары неге

бұрмаланады?// Қазақ.-2008.-7 наурыз.-б.8.

Шәкәрім//Қазақстан жазушылары XX ғасыр. Анықтамалық.-Алматы: "Ана тілі" баспасы ЖШС. 2004.-338 6.

Шәкерім Құдайбердіұлы //Қазақстан. Ұлттық

энциклопедия. Т.9.- Алматы: «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы, 2007.-472 б.

Шәкәрім Құдайбердіұлы //Тарихи тұлғалар.-А.:Алматыкітап, 2006.-177 б.
Шәкәрім Құдайбердіұлы // Көркемсуретті Қазақстан тарихы:Ежелгі дәуірден біздің уақытымызға дейін 4 томдық/Құраст.:О.Жанайдаров .-Алматы.:Каз.энцикл. 3-том.-2007.-320б.
Шәкәрім Құдайбердіұлы // Қазақ жерiнiң зиялы азаматттары-Почитаемые люди земли Казахской. Құр. Уралбаев Ж.А. -5-шi кiтап ҚР бойынша .-А. :Дәуiр, 2002 .-496б.-(ғұмырнамалық жинақтар сериясы).
Шәкәрім Құдайбердіұлы// Қазақ әдебиеті:Оқулық.- Құр. Мақпырұлы С. Астана:Фолиант. 1 - бөлім.-2007.-192б.

Поэзиялық және публицистикалық шығармалары, музыкалық мұрасы. Шәкерім - өнерде
Ахметжанов А. Шәкерім әндері нотаға қалай түсті // Абай.-1994.-№9.-б.47-57
Әлімбаев М. Мәнді нақыл - әрлі ақыл (Шәкерім поэзиясының нақыштылығы жөнінде)//Абай.-1993.-№3.-б.24-26
Әлімбаев М. Шәкерім поэзиясының шалқарында (эссе) //Абай.-1995.-№1-2.-б.149-156
Әсімжанов Ә. «Ел қайда?» әні жөнінде// Абай.-1994.-№9.-б.49
Базарбаев Т. Сахараның ұлы сазгері// Абай.-1994.- № 9.-б.43-45

Базарбаев Теміржан - Құдайбердіұлы Шәкерім. Бұл ән бұрынғы әннен өзгерек.// Абай.-1998.-№2.-б.8

Құдайбердиев Шакарим. Енлик и Кебек. /Перевод с казахского:Султанбеков Мурат// Абай.- 1998.-№ 2.-б. 1-7

Құдайбердіұлы Шәкерім. Қазақтың түп атасы [Өлеңдер] // Абай.- 1992.-№ 1.-б. 30-36

Құдайбердіұлы Шәкерім. [Публицистикалық шығармалары]: Білімдіден бестүрлі сөздің шешімін сұраймын. Өтініш. Би һәм билік туралы. Қазақша ай аты жоқ. Ашық хат. Семей облысына қараған барша қазақ ағайындарға ашық хат. Сын әлі сынауды сынау. Сөз таласы. Қазақтың ескі жолының бірі - енші. [1912-1918] // Абай.- 1994.-№ 9.-б.58-63
Құдайбердіұлы Шәкерім. Ұлтшылдық туралы [1918] // Абай.-1992.-№ 2.-б. 39
Құдайбердіұлы Шәкерім. Ұлы ұстазы хақында. Шәкерімнің Абай туралы өлеңдері мен сөздерінен.//Абай.- 1994.-№ 9.-б. 1-6
Құдайбердіұлы Шәкерім. Шын бақтың айнасы: (Ескі сөз) [1918] .//Абай.-1992.-№ 3.-б. 44-45
Мусрепов Г. ЦК КП Казахстана. Товарищу Рахманову А.// Абай.-1994.-№ 9
Тоқжігітов Шаймардан, Әлімбетов Имам, Дөнентаев Сәбит. Сөз мазмұны [Пушкиннің Дубровский баяны және Шәкерім аудармасы]// Абай.-1994.-б.9
Шәкерімнің соңғы шығармаларынан. [Өлеңдер] //Абай.-1994.-№ 9.-б. 8-17
Шәкәрім Құдайбердіұлы:өлеңдер. //Бала тәрбиесі .-2007.-№ 4. - б.5.

Ыбырайұлы Мерғали. Шәкерім. Екі бөлімді тарихи таргедия.//Абай.- 1994.-№ 9.-б. 81-92

Бегалинова К.К., Альжанова У.К Несколько слов о философии Шакерима.//Абай.- 2000.-№ 3.-б. 52-57

Құдайбердіұлы Шәкерім. Үш анық дегеніміз не? [Шәкерімдегі тура мағынасындағы емес шартты сөздер] //Абай.-1994.-№. 9.-б. 23-24

Азалы жылдар сырлары [Шәкерім балаларының өлеңдері, 1930 жылдар] //Абай.- 1994.-№ 9.-б.68

Ахат Құдайбердіұлы (1900-1984) //Абай.- 2000.-№ 4.-б. 94

//Казахстанская правда.-2008.-23мая.-с.24.

Досаев Тауфиқ. Құнанбай ауылдары мен ноғай ауылдарының байланысы //Абай.- 2000.-1994.-№ 9.-б.41-42
Есентайұлы Ертұғыр. Әкем айтқан әңгімелерден //Абай.- 2000.-№ 4.-б 89-90
Жақыпұлы Қанаш. "Асыл адам айнымас..." //Абай.- 1999.-№ 4.-б. 7-8

Құдайбердиев Ахат Шәкерімұлы. Аштық азабы [1931] //Абай.-1994.-№ 9.-б. 69-77

[Құдайбердиев]Ахат Шәкерімұлы. Қажылық сапары//Абай.-1994.-№ 9.-б.36-37
[Құдайбердиев]Ахат Шәкерімұлы. Құрдастарға. Кетпеші балалық. Домбыра мен қобыз керек қой. Мағрифа жеңгейдің маған айқаны.Күндей жанам. Өзіме. Семейден қырға қайтқанда. [Өлеңдер] //Абай.- 1992.-№ 4.-б. 83-86

Құдайбердінің ұл-қыздарының балалары / Құрастырған Ибрагимов//Абай.- 1994 .-№ 9.-б.41

Шәкерімұлы Зият туралы.//Абай.-1994.-№ 9.-б.80

Оқырманға........................................................

мен өмірі туралы мақалалар тізімі/ .............................