Финляндиядағы сыбайлас жемқорлық қылмыстары үшін жауапкершілік
жүктеу/скачать 19,94 Kb.
|
Документ Microsoft Office Word-1
|
Финляндиядағы сыбайлас жемқорлық қылмыстары үшін жауапкершілік Еуропа елдері арасындағы Мемлекеттік басқару жүйесіндегі сыбайлас жемқорлыққа ең аз ұшырайтындардың бірі Финляндия болып табылады, ол сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің либералды немесе жұмсақ моделін қолданады. "Transparency International" индексінде Финляндия әлемде 3-ші орын алады, осылайша өзінің Сыбайлас жемқорлыққа қарсы жоғары мәртебесін дәлелдейді. Бұл мәртебе Global Corruption Barometer (әлемдік сыбайлас жемқорлық барометрі) және Global Briber Index (парақорлардың әлемдік индексі) жүзеге асыратын зерттеулермен расталады. В. В. Моисеев фин мемлекетінің сыбайлас жемқорлыққа қарсы келесі негізгі принциптерін анықтайды: - билікті жөнелту процесінің ашықтығы; - мемлекеттік әкімшілікте заңдылықты қамтамасыз ету; - мемлекеттік лауазымды тұлғалар мен қызметкерлердің жауапкершілігі мен парасаттылығы[1]. Финляндиядағы мемлекеттік қызметшілер басқа елдердің мемлекеттік қызметшілерімен салыстырғанда кәсібилік пен сыбайлас жемқорлықты қабылдамаудың жоғары деңгейіне ие. Мемлекеттік қызметшілердің саны тұрақты, ал соңғы 20 жыл ішінде қызметкерлер саны екі есе азайды. Соған қарамастан, шенеуніктер санының азаюы олардың қызметінің тиімділігін арттырады. Фин мемлекеттік қызметшілерінің әлеуметтік қамсыздандыру мен жалақының тұрақты жақсы мөлшері бар. Сонымен қатар, Финляндия заңнамасында лауазымды тұлғалардың сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтарын жасағаны үшін елеулі Санкциялар бар. Адамда сыбайлас жемқорлық теріс қылық жасаудың дәлелденген фактісінің болуы ол үшін мемлекеттік билік және жергілікті өзін-өзі басқару органдарында ғана емес, коммерциялық және коммерциялық емес ұйымдардың басқару органдарында да басшы лауазымдарға қол жеткізуді "жабады". Оларға Финляндия Президенті тағайындайтын және басқа мемлекеттік билік органдарынан тәуелсіз болып табылатын әділет омбудсмені, Парламент омбудсмені (конституциялық және басқа да адам құқықтары жөніндегі уәкіл) кіреді. Өз қызметін жүзеге асыру процесінде аталған лауазымды адамдар тек республикалық заңдардың нормаларына ғана сүйенеді. Әділет омбудсмені Парламент депутаттарын қоспағанда, мемлекеттік биліктің барлық тармақтарының қызметін бақылайды. Парламент омбудсмені өз кезегінде Парламент мүшелерінің өкілеттіктерін орындауын бақылайды. Жоғары лауазымды адамдарға (Президентке, Үкімет мүшелеріне, Парламентке, Жоғары Сот мүшелеріне) қарсы айыптау жөніндегі істерді Жоғарғы соттың Президенті басқаратын және әкімшілік соттың төрағасынан, қадағалау Сотынан және Парламенттің өзі сайлайтын Парламенттің Бес депутатынан тұратын мемлекеттік сот қарайды. Финляндиядағы сыбайлас жемқорлықтың төмен деңгейіне әсер ететін маңызды фактор-халықтың ең кедей және ең бай топтарының кірістері арасындағы өте аз алшақтық. Егер біз әлеуметтік әділетсіздік шарасы ретінде ең бай адамдардың 20% — ы мен ең кедей азаматтардың 20% - ы арасындағы кірістің арақатынасын алсақ, онда дамыған елдерде (АҚШ, Ұлыбритания, Италия) ол орташа есеппен 5,8, ал Финляндияда-3,6 есе. "Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің фин моделінің"маңызды ерекшелігі[2] қоғамда кез келген сыбайлас жемқорлық көріністеріне аса төзбеушілік жағдайларын қалыптастырудың дәйекті және мақсатты мемлекеттік саясаты болып табылады. Бизнес саласындағы сыбайлас жемқорлық Финляндия Қылмыстық кодексінің 30-тарауында (7 және 8-бөлімдер) реттеледі. Жеке ұйым пара алу фактісіне кінәлі деп танылуы мүмкін және сот үкімі күшіне енгеннен кейін мөлшері 850 мың еуроға дейін жететін айыппұл төлеуге міндетті (Финляндия Қылмыстық кодексінің 9-тарауы). Пара беруге немесе пара беруге оқталғаны үшін кінәлі деп танылған адам Финляндияда бизнес жүргізудің ресми мүмкіндігінен айырылуы мүмкін (бизнестегі операцияларға тыйым салу туралы Заң 1059/1985) [2]. Кәсіпкерлік ортадағы сыбайлас жемқорлықпен байланысты істердің саны аз екенін ескере отырып, аталған бағыт бойынша заң практикасының елеулі көлемі әлі жоқ. 2016 жылғы қыркүйекте жарияланған" көлеңкелі экономикаға және Экономикалық қылмысқа қарсы күрестің 2016-2020 жылдарға арналған ұлттық стратегиясында " (сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегия) Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес Финляндиядағы қызметтің қағидатты басымдықтарының бірі ретінде көрсетіледі. Құжат мәтінінде жаңа стратегия көлеңкелі экономикаға және экономикалық қылмыстарға қарсы күрес жөніндегі алдыңғы іс-қимыл жоспарларының жалғасы болып табылатыны, олардың соңғысы (іс-қимыл жоспарлары) 2015 жылы аяқталғаны атап өтілген. Финляндия Парламентінің талаптарына сәйкес елдің аудит жөніндегі комитеті сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегияны пысықтау кезінде мынадай сәттерді (аспектілерді) назарға алды – - стратегияның тұтастай қамтылу фактісі және іс-қимылдың дәйекті болуы, ал сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес процесін ұзақ мерзімді перспективаға жоспарлауға болатындығы; - стратегия халықаралық ақша мен тауарлар ағынына, сондай-ақ азаматтық қызметкерлердің ұтқырлығына қатысты мәселелерге назар аударуға бағытталған [3]. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегияның мақсаты ұлттық және Халықаралық экономикалық қылмысты және Финляндия Республикасындағы көлеңкелі экономикалық қызметті қысқарту болып табылады. Сонымен қатар, бизнестегі сыбайлас жемқорлық әрекеттерінің алдын алу және азайту, сондай-ақ мемлекет пен қоғамға құқыққа қарсы әрекеттердің залалын азайту міндеті қойылады [3]. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегия түрлі өндірістік компаниялардың салауатты бәсекелестік үшін мүмкіндіктерін жақсартатын жобаларды ілгерілетеді, бұл өз кезегінде аталған фирмаларға жария құқықтық қатынастар шеңберінде өз міндеттемелерін орындауды жеңілдетеді. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегия шеңберінде көлеңкелі экономика мен экономикалық қылмыстың алдын алу жөніндегі шараларды қаржыландыруға ерекше назар аударылады. Құжатта көлеңкелі экономикаға және экономикалық қылмыстарға қарсы табысты күрес жүргізу үшін Финляндия билігі кәсіпкерлік құрылымдармен және азаматтық қоғаммен ынтымақтасуы керек делінген. Жеке сектор (шағын, орта және ірі бизнес) жанжалдардың алдын алуда, сыбайлас жемқорлық көріністерін төмендетуде, экономикалық қатынастардың көлеңкелі факторын төмендетуде негізгі рөл атқаруға арналған. Көлеңкелі экономикаға және экономикалық қылмыстарға қарсы тиімді күрес құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғам шеңберінде жұртшылық пен кәсіпкерлік құрылымдардың жолға қойылған өзара іс-қимылын талап етеді. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегия: – сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтің құрылымдарын нақтылауға және нығайтуға; – халықтың сыбайлас жемқорлық туралы хабардар болу дәрежесін арттыруға және оған көзқарасты өзгертуге бағытталған; - секторлар мен жағдайлардың ашықтығын арттыру, сыбайлас жемқорлықты анықтауға жәрдемдесу, сондай-ақ зерттеулер мен жинақтауға жәрдемдесу сыбайлас жемқорлық туралы ақпарат [3]. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл муниципалитеттердегі қоғамдық сатып алу рәсімдерінің заңдылығы мен ашықтығына, атап айтқанда, мемлекеттік сатып алуды қадағалаудың тиімділігін арттыру арқылы көбірек көңіл бөлу арқылы күшейтіледі деп жоспарлануда. Сондай-ақ, сыбайлас жемқорлыққа күдік туралы хабарлаған адамдарды қорғауды күшейту маңызды. Ведомствоаралық өзара іс-қимыл дамуы керек, ол көбінесе ақпарат алмасудың төмен тиімділігімен бірге жүреді. Осылайша, Финляндиядағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылды саяси-құқықтық реттеу былайша берілген: - Елдің заңнамалық, сот және атқарушы деңгейлерінде сыбайлас жемқорлық көріністеріне қарсы нақты күресті саяси шаралардың және құқықтық бекітудің нақты жоспары бар; – Сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі тиімді саясаттың заңды қорытындысы Финляндияның әлемдегі сыбайлас жемқорлықтың ең төмен деңгейлерінің бірі болып табылатын мемлекет беделіне ие болуы болып табылады; - сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жүргізуге мүмкіндік беретін көптеген факторлардың ішінен тиімді басқаруды ("ұтымды басқару"), білім алуға қолжетімділікті, азаматтық қоғамның дамыған институттарын, азаматтық қызмет желісі бойынша негізгі лауазымдық бос орындарға саясаттандырылмаған қолжетімділікті, басқарудың ашық және барынша ашық процесін атап өтуге болады. Бұл ретте фин қоғамында парақорлықты қабылдамау мен одан бас тартудың жоғары деңгейін көздейтін ұстаным бар екенін ескермеуге болмайды; – сыбайлас жемқорлықтың нысандары мен лауазымдық парақорлықты айқындау заңнамалық деңгейде жеткілікті түрде нақты жазылған. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы стратегияның мақсаты ұлттық және Халықаралық экономикалық қылмысты және Финляндия Республикасындағы көлеңкелі экономикалық қызметті қысқарту болып табылады. жүктеу/скачать 19,94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|