Пәні: Молекулалық физика және термодинамика
Лектор: Қозыбай.А.Қ
Орындаған: Анешова Ақерке
Топ: Ғылыми физика 209-топ
Жоспары:
I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
2.1. Нақты газдың физикалық мағынасы
2.2. Идеал газдың физикалық мағынасы
2.3. Нақты газдардың идеал газдан ауытқуы
III.Қорытынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер
Кіріспе
Нақты газ — молекулаларының өлшемдері бар және бір бірімен әсерлесетін газды айтамыз.
Бойл-Мариот және Гей-Люссак заңдарына бағынбайтын газдар. Газдардың мінсіз жағдайдан ауытқу мөлшері олардың тығыздығы артқан сайын өсе түседі, яғни газ тамшылары неғұрлым бір-біріне жақын орналасқан сайын, олардың бір-біріне әсері солғұрлым күшейе түседі.
Идеал газ – бөлшектерінің өзара әсері ескерілмейтін газдың теориялық моделі.
Ол классикалық идеал газ және кванттық идеал газ болып ажыратылады.
Газ заңдары идеал газ үшін ғана жарамды. Нақты көмірсутекті газдарға қатысты техникалық есептеулерде олар тек 0,2-1,0 МПа дейінгі қысым шегінде және 0°С жоғары температурада қолданылады. Жоғары қысымда немесе төмен температурада молекулалар алатын көлемді және олардың арасындағы өзара әрекеттесу күштерін ескеретін теңдеулер пайдаланылады немесе идеал газдың теңдеулеріне эксперименттік түзету коэффициенттері - газдың сығылу коэффициенттері енгізіледі. Нақты газ күйінің теңдеуі :
(P + A/V2) (V–B) = RT
немесе 1 моль газ үшін
(P + A/V2) (V-B) = MRT
м ұндағы А және В әрбір газға тән тұрақтылар; A/V2 шамасы белгілі бір шекке дейін қысымның жоғарылауымен өсетін молекулааралық әрекеттесу күштерін көрсетеді; B мәні - газ молекулалары алатын меншікті көлем.
Газдың сығылу коэффициентінің k берілгенге тәуелділігі
температуралар T және қысым P .
Ван дер Ваальс теңдеуі кең қысым мен температура диапазонында тығыздығы төмен газдар үшін практикалық деректерге сәйкес нәтижелер береді. Ауыр көмірсутектер үшін қысым мен температураға байланысты 2-10% жететін қателер болуы мүмкін.
Қорытынды
Газ заңдары идеал газ үшін ғана жарамды. Нақты көмірсутекті газдарға қатысты техникалық есептеулерде олар тек 0,2-1,0 МПа дейінгі қысым шегінде және 0°С жоғары температурада қолданылады. Жоғары қысымда немесе төмен температурада молекулалар алатын көлемді және олардың арасындағы өзара әрекеттесу күштерін ескеретін теңдеулер пайдаланылады немесе идеал газдың теңдеулеріне эксперименттік түзету коэффициенттері - газдың сығылу коэффициенттері енгізіледі.
Кабашев Р.А. ж. б. Жылу техникасы: Оқулық/ Р.А. Кабашев, А.К. Қадырбаев, A.M. Кекилбаев. -Алматы: «Бастау» баспаханасы, 2008. - 425 б. ISBN 9965-814-30-9
«Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9, IV том
Мұнай және газ геологиясы танымдық және кәсіптік-технологиялық терминдерінің түсіндірме сөздігі. Анықтамалық басылым. — Алматы: 2003 жыл. ISBN 9965-472-27-0