Жоспар: Бірлестіктер мен жүйелердің экологиясы(синэкология)

• Орындаған:Вет.сан,14-топ Мусатова,Нурпеисова,Садыбеков
• Тексерген:Жокушева З.Г
• Қостанай, 2011

• Бірлестіктер экологиясы

Жоспар:

• 1.Бірлестіктер мен жүйелердің экологиясы(синэкология)
• 2.Экожүйелердің негізгі типтеріне сипаттама
• 3.Экожүйенің энергетикасы
• 4.Экожүйелердің ұйымдасу заңдары
• 5.Экожүйелердің өнімділігінің заңдары
• 6.Экожүйелердің динамикасы мен дамуы
• 7.Биологиялық алуантүрлілік-популяциялар,биоценоздар мен экожүйелердің тұрақтылығының шарты

Синэкология(грек тіл.syn – бірге)-әр түрге жататын өсімдіктер, жануарлар мен микроорганизмдердің популяцияларының ассоциацияларын, олардың қалыптасу жолдары мен қоршаған ортамен өзара әсерін зерттейтін экологияның бөлімі.«Синэкология»ұғымын ғылымға енгізген швейцар ботанигі К.Шретер болып есептеледі.Әр түрдің популяцияларының макрожүйеге бірігуінен түзіледі:

• Синэкология(грек тіл.syn – бірге)-әр түрге жататын өсімдіктер, жануарлар мен микроорганизмдердің популяцияларының ассоциацияларын, олардың қалыптасу жолдары мен қоршаған ортамен өзара әсерін зерттейтін экологияның бөлімі.«Синэкология»ұғымын ғылымға енгізген швейцар ботанигі К.Шретер болып есептеледі.Әр түрдің популяцияларының макрожүйеге бірігуінен түзіледі:

• Синэкология

Биоценоз(грек тіл.bios- өмір, koinos- жалпы ортақ)- қоршаған ортаның бірдей жағдайында бірге тіршілік ететін өсімдіктер, жануарлар мен микроорганизмдер популяцияларының жиынтығы.«Биоценоз»ұғымын 1877жылы неміс зоологы К.Мебиус ұсынды.

• Биоценоз(грек тіл.bios- өмір, koinos- жалпы ортақ)- қоршаған ортаның бірдей жағдайында бірге тіршілік ететін өсімдіктер, жануарлар мен микроорганизмдер популяцияларының жиынтығы.«Биоценоз»ұғымын 1877жылы неміс зоологы К.Мебиус ұсынды.

• Биоценоз

Белгілі бір дәрежеде біртекті жағдайлармен сипатталатын, ағзалардың белгілі бір бірлестігімен қоныстандырылған кеңістік биотоп(грек тіл.topos –орын)деп атайды.Бұл ұғымды 1940ж В.Н.Сукачев ұсынған.

• Белгілі бір дәрежеде біртекті жағдайлармен сипатталатын, ағзалардың белгілі бір бірлестігімен қоныстандырылған кеңістік биотоп(грек тіл.topos –орын)деп атайды.Бұл ұғымды 1940ж В.Н.Сукачев ұсынған.

• Биотоп

• Экожүйе

• Экожүйе дегеніміз-зат,энергия және
• ақпараттар алмасу нәтижесінде
• біртұтас ретінде
• тіршілік ететін кез-келген өзара
• әрекеттесуші тірі ағзалар мен
• қоршаған орта
• жағдайларының жиынтығы.
• 1935ж А.Тенсли
• Ұсынған.

Биогеоценоз(экожүйе)

• Су факторлары
• (гидротоп)

• Климаттық факторлары
• (климатоп)

• Топырақ факторлары
• (эдафотоп)

• Биотоп

• Өсімдіктер
• (фитоценоз)

• Жануарлар
• (зооценоз)

• Микроорганизмдер(микробоценоз)

• Биоценоз

Экожүйелердің жіктелінуі

• Функционалдық

• Құрылымдық

• Су экожүйелері

• Құрлық экожүйелері

• Өсімдіктердің табиғи белгілері

• Геологиялық және физикалық белгілері
• Бойынша ерекшеленеді

Кең қолданылып жүрген құрылымдық жіктелу бойынша ғаламшарды төмендегі экожүйелерге бөледі:

• Құрлық экожүйелері-тундра,тайга,орманды дала,дала,шөлейт,шөл,тропиктер,тау
• Тұщы су-ағынсыз су(көл,тоған),ағынды су(өзен,бұлақ,жылға),батпақтар мен батпақты ормандар экожүйелері
• Теңіз экожүйелері-теңіздер мен ашық мұхит

• Тундра

• Негізгі белгісі-орманның болмауы.Өсімдіктер дүниесі
• астық тұқымдастардан,қияр,шағын ағашты өсімдіктер мен
• қыналы-мүкті бірлестіктерден тұрады.Топырағы
• қышқыл,қоректік заттарға кедей.

• Тайга

• Бореалды қылқанжапырақты ормандар тайга деген атпен белгілі.
• Циркумполярлық зона түзе отырып үздіксіз белдеу түрінде
• Евразия,
• Солтүстік Америка арқылы өтеді.

• Дала

• Қоңыржай белдеудің ксерофилді бірлестіктері әр түрлі
• аталады.
• Ксерофилді шөптесін өсімдіктердің таралу
• аймағына әр түрлі
• ұзақтағы қыс,жылы құрғақ жаз,жаздағы жауын шашын
• мөлшерінің максимум болуы тән.

• Еуразия далалары

• Қоңыржай белдеудің астық тұқымдас
• өсімдіктер даласы
• бірнеше жалпы белгілермен сипатталады.

Солтүстік Америка бірлестігі

• Материктің ортасында өте үлкен территорияны алып жатқан далалардың аналогы-прериялар Альберта,Саскачеван,Манитобаның(Канада)Оңтүстік-Батыс бөлігін,Дакортаның шығыс бөлігін,Мексика шығанағы бойынша Техастан Флоридаға(АҚШ)дейінгі жерді алып жатыр.

• Шөлдер

• Шөлді жерлердің бірлестік типі,қоңыржай,субтропиктік және
• торпиктік табиғат белдеулері жағдайында қалыптасады.

Биологиялық өнімділік-экожүйелердегі органикалық заттың жасалу жылдамдығы.

• Биологиялық өнімділік-экожүйелердегі органикалық заттың жасалу жылдамдығы.
• Бірінші реттік өнімділік-бірінші реттік өндірушілердің биомассасының түзілу жылдамдығын айтады.
• Екінші реттік өнім-гетеротрофты ағзалардың органикалық заттарды жинау жылдамдығын айтады.

• Жалпы бірінші
• реттік
• өнім

• Өсімдіктердің энергия жинау
• Жылдамдығы.(ЖБӨ)

• Таза бірінші
• реттік
• өнім

• Тыныс алу мен басқа тіршілік
• процестерінің
• жұмсалатын энергияны
• алып тастағандағы
• органикалық заттың жиналу
• жылдамдығы.(ТБӨ)

• Экожүйе динамикасы

• Тәуліктік

• Көпжылдық

• Маусымдық

• Сукцессия

• Белгілі бір уақытта жердегі бір
• биоценоздың екіншісімен алмасуын айтады
• (лат.successions-бірізділік,тұқым қаулау,кезектесу,ауысу).
• Бұл ұғымды 1898ж.Г.Каулсон енгізген.

• Климакс

• Берілген орта жағдайындағы экожүйенің дамуының
• соңғы тұрақты күйі.(грек.klimax –баспалдақ).
• Бұл ұғымды 1916ж Ф.Клементс ұсынған.

• Гомеостаз

• Экожүйенің өзінің тепе-теңдігін ұстауға
• Қабілеті мен өздігінен реттелуін айтады.

Түрлік алуантүрліліктің жоғарғы болуы осы күрделі жүйелердің төмендегі қасиеттерін қамтамасыз етеді.

• 1.Бөліктерінің өзара бір-бірін толықтыруы
• 2.Түрлердің бір-бірін ауыстыруы
• 3.Реттеушілік қасиеті
• 4.Функцияларды қамтамасыз етудің сенімділігі

жүктеу/скачать 13,38 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: