«ЖҚЗ негіздері» пәнінен Зертханалық жұмыс

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі 

Қарағанды техникалық университеті 

 

 

 

 

                                                 МІ және Г кафедрасы 

 

 

 

 

 

 

«ЖҚЗ негіздері»  

пәнінен 

Зертханалық жұмыс 

№2 

 

Тақырыбы: 

Қашықтықтан зондтау мәліметтерін төтенше жағдайларды 

анықтауда қолдану 

 

 

 

 

                                                                               Орындаған: Ерсін Әсем 

                                             Тексерген: Жумадилова Д.К 

 

 

 

 

 

 

2021 жыл 

Қашықтықтан зондтау деректерін төтенше  

жағдайларды анықтауда қолдану 

      ЖҚЗ қолданудың тағы бір маңызды бағыты - адамның қоршаған ортасын 

бақылау мүмкіндігі, бұл зерттелетін объектінің уақыт бойынша динамикасын 

(үздіксіз  немесе  периодты)  бақылауды  білдіреді.    Мониторинг  экологиялық 

мәселелерді шешуге, зілзала мен техногендік апаттарға байланысты төтенше 

жағдайлар кезінде ерекше маңызды.  Нақты уақыт режимінде қашықтықтан 

зондтаудың  жоғары  тиімділігі  осы  мәселелерді  тиімді  шешуге  ықпал  етеді.  

Сонымен,  ғарыштан  қашықтықтан  зондтау  қоршаған  әлемді  зерттейтін 

заманауи ғылымның ажырамас бөлігі болды. 

      Төтенше  жағдайларға    (орман  өртенуін  бақылау,  су  басу  аймақтарын 

бақылау  және  т.б.)  да  жатқызуға  болады.  Төтенше  жағдайларды  анықтауға 

және  бақылауға    Жерді  ғарыштан  қашықтықтан  зондтау  мүмкіндік  береді. 

Сонымен  бірге  сәйкестендіру  мәселелерін  шешуге  ,  төтенше  жағдайлар 

туралы;  төтенше жағдайларға әкелетін құбылыстар;  сонымен қатар олардың 

салдарын бағалауда ерекше орынға ие.   

      Төтенше  жағдайларды  жедел  картаға  түсіру  қарқынды  дамып  келеді.Су 

тасқынын  ,  жер  сілкінісі  аймақтарын,  вулканизмді  жедел  картаға  түсіру 

табиғи  апаттародың  салдарын  жою  стратегияларын  оңктайландыруға 

көмектеседі.  Сондай-ақ  қоршаған  ортаның  ластануын  бақылауда  ,мысалы  : 

радиолокациялық мәліметтер негізінде теңіздер мен мұхиттардағы мұнайдың 

төгілуі  және  сол  секілді  көптеген  төтенше  жағдайларға  уақытылы  болжам 

жасауға негіз болады. 

      Бұл мәліметтер келесі міндеттерді шешу үшін қолданылады: 

1) ең қауіпті жерлерді анықтау және картаға түсіру; 

2)  табиғи  апаттардың  табиғи  және  техникалық  пайда  болу  ықтималдығын 

болжау; 

3) құбылыстың басталуын және апатты процестердің  мүмкін екенін анықтау 

үшін . 

      Ғарыштық  кескіндер  зардап  шеккен  ауданның  мөлшері,  жергілікті 

халықтың  зияны  мен  қажеттілігі,  деңгейі  туралы  ақпарат  алу  үшін 

қолданылады. Мұндай оқиғалар кезінде уақыт маңызды факторға айналады, 

 деректер аз немесе кешіктірілмей берілуі керек. 

       

 

 

 

      Су  тасқыны  мен  құрғақшылық  кезінде  кеңістіктік  рұқсаты  төмен,  бірақ 

уақытша  ажыратымдылығы  жоғары  кескіндерді  қолдануға  болады.    Жерге 

жарты  сағат  сайын  берілетін  геостационарлық  жерсеріктерден  алынған 

мәліметтер қысқа мерзімді табиғи апаттарды бақылау үшін қолданылады. 

      Жалпы, апаттарды басқару үшін әрқайсысы жоғары кеңістіктік, уақыттық 

немесе  спектрлік  шешімділікпен  сипатталатын  әр  түрлі  мәліметтер 

жиынтығын  қолдану  пайдалы.    Жерді  қашықтықтан  зондтау  деректерін 

өңдеу,  талдау  және  салыстыру  техногендік  және  табиғи  сипаттағы  төтенше 

жағдайларға 

жауаптылықты 

арттырады, 

апаттар 

мен 

апаттардың 

салдарларын (өндіріс кезінде ластану және пайдалы қазбаларды тасымалдау, 

орман өрттері, су тасқыны, су тасқыны және т.б.).