Мал өсірсең, қой өсір Өнімі оның көл көсір. Қой сүйеді баласын: “қоңырым!” деп, Ештеңені білмеген: “момыным!” деп



Дата25.12.2016
өлшемі13,43 Kb.
#4328
  • Төрт - түлік

Мал өсірсең, қой өсір Өнімі оның көл - көсір.

Қой сүйеді баласын: “қоңырым!” - деп, Ештеңені білмеген: “момыным!” - деп

Шөре – шөре лағым, Тентек болма, шырағым, Селтендеме демінді ал Селтендемей құлағын.

Ешкі сүйеді баласын: “лағым!”- деп, Тастан - тасқа секірген: “шұнағым!” - деп

Сиырдың сүті – тілінде.

Сиыр сүйеді баласын: “торпағым!” – деп, Қараңғыға баспаған: “қорқағым!” – деп

Елдің көркі – сәйгүлік, Ердің көркі сәйгүлік. Жүрген қандай жайлауда Жүйрік қуып, тай мініп.

Жылқы сүйеді баласын: “құлыным!” – деп, “Тұлпар болып жүгірер жұрыным!” - деп

  • Түйе
  • Нар

Сурет бойынша әңгіме құрастыр

Кішкене ғана бойы бар,

  • Кішкене ғана бойы бар,
  • Айналдырып киген тоны бар.
  • (Қой)
  • Екі айнасы бар,
  • Екі найзасы бар
  • (Сиыр)
  • Қамыс қүлақ,
  • Тостағаны тұяқ
  • Мінсен қанат,
  • Сүті дәрі, еті тамақ.
  • (Жылқы)
  • Жұмбақтар

Иір – иір денесі,

  • Иір – иір денесі,
  • Сахараның кемесі
  • Ащы шөптер тамағы
  • Шөлге шыдап барады
  • (Түйе)
  • Басында екі таяғы бар,
  • Төрт аяғы бар
  • Екі құлағы бар
  • Иегінде сақалы бар.
  • (Ешкі)
  • Қай мал қалай дыбыстайды?
  • иго-го
  • Жылқы
  • кісінейді
  • Мө - ө-ө
  • Сиыр
  • мөңірейді
  • Мә-ә
  • Қой
  • маңырайды
  • Мә-ә-ә
  • Ешкі
  • маңырайды
  • Бө-ө-ө

Түйе боздайды

  • Тіл дамыту мәтіндері
  • Сиыр
  • Сиыр ірі қараға жатады.
  • Оны көбіне-көп сүті
  • үшін ұстайды.
  • Сиырдың сүтінен қаймақ,ірімшік,
  • май, құрт жасайды.
  • Бұзау
  • Бұзауым бұзық,
  • Мінезі қызық:
  • Маңдайы күйді
  • Қазанды сүзіп.
  • * Бұзау туралы әңгіме жаз.

Ірімшік - қазақтың ұлттық тағамы. Ол, негізінен, сиырдың сүтінен жасалады. Алдымен сүтті ұйытады. Сосын қайнатады. Қайнауы жеткен соң, қызыл күрең ірімшікті сүзіп алып, кептіреді.

  • Ірімшік - қазақтың ұлттық тағамы. Ол, негізінен, сиырдың сүтінен жасалады. Алдымен сүтті ұйытады. Сосын қайнатады. Қайнауы жеткен соң, қызыл күрең ірімшікті сүзіп алып, кептіреді.
  • Ірімшік
  • * Мәтінді мәнерлеп оқып,
  • мазмұнын айтып бер.
  • Түйе – түлік басы. Түйе көштің көлігі. Оған көбінесе жүк артады. Сүтінен шұбат, қымыран дайындайды. Жүнінен жылы киім тоқиды.
  • Түйе

Еркелетіп, соңынан

  • Еркелетіп, соңынан
  • Ақ ботаңды ертесің.
  • Көрінеді жаныңнан,
  • Тау сияқты өркешің.
  • Түйе
  • * Өлеңді мәнерлеп оқып,
  • мазмұнын айтып бер.
  • * Бота сөзіне дыбыстық
  • талдау жаса.
  • Жүресің тек монтиып,
  • Қос өркешің селтиіп.
  • Қарап жүріп қорқамын,
  • Қала ма деп жел тиіп.
  • Ботақан

Бота – екі көзі жәудіреген сүйкімді төл. Оған қызықпайтын, сұқтана қарамайтын адам аз. Сондықтан қазақтар жаңа туған ботаны көлденең көзден жасырып көрсетпеуге тырысады.

  • Бота – екі көзі жәудіреген сүйкімді төл. Оған қызықпайтын, сұқтана қарамайтын адам аз. Сондықтан қазақтар жаңа туған ботаны көлденең көзден жасырып көрсетпеуге тырысады.
  • Бота
  • *Түйе малына байланысты
  • кісі аттарын көшіріп жаз.
  • Бота, Ботакөз, Нартай, Ботагүл.

Түйенің сүтін қазақтар шайға қатады. Шұбат ашытады. Ол - айраннан сұйық, қымыздан қою. Шұбат әрі сусын, әрі тамақ. Оның емдік те қасиеті бар.

  • Түйенің сүтін қазақтар шайға қатады. Шұбат ашытады. Ол - айраннан сұйық, қымыздан қою. Шұбат әрі сусын, әрі тамақ. Оның емдік те қасиеті бар.
  • Шұбат
  • * Мәтінді түсініп оқып, мазмұнын айтып бер.
  • Жылқы - төрт түліктің бірі. Саусаң - қымызы сусын, мінсең - көлік. Суыққа төзімді. Оның майы салқында тоңазымайды. Еті де, қымызы да ем.
  • Жылқы
  • Жылқы
  • * Жылқы шаруашылығына
  • байланысты құрал-саймандар
  • мен ат әбзелдерінің атауларын теріп
  • Құрық алып қолыма,
  • Қамшы салып торыға,
  • Жылқы айдаймын жайлауда,
  • Шаң ілеспей соңыма.
  • Бәйге
  • Шын жүйрікті сүйем мен,
  • Құстай ұшып самғадым.
  • Ауыздыққа сүйеумен,
  • Әсте қамшы салмадым

Қой – төрт түліктің ұсағы. Күзгі терісінен – тон, қысқы терісінен – тұлып тігеді. Жүнінен киіз басады. Жіп иіріп, қолғап, шұлық тоқиды. Қойдың сүті қою, жұғымды болады.

  • Қой – төрт түліктің ұсағы. Күзгі терісінен – тон, қысқы терісінен – тұлып тігеді. Жүнінен киіз басады. Жіп иіріп, қолғап, шұлық тоқиды. Қойдың сүті қою, жұғымды болады.
  • Қой
  • * Мәтінді түсініп
  • оқып, мазмұнын айтып
  • бер.
  • Қошақан
  • Қозы, қозы, қошақан,
  • Көк шөп шықты, жей қойшы.
  • Қой өсірген момақан,
  • Кіп-кішкентай мен қойшы.

Бұзау мөңірейді: Құлын кісінейді:

  • Бұзау мөңірейді: Құлын кісінейді:
  • “Келемін” деп. “Тебемін” деп.
  • Лақ маңырайды: Бота боздайды:
  • “Емемін” деп. “Шөгемін” деп.
  • Төлдердің тілегі
  • Төрт түлікке байланысты ойындар:
  • Бәйге, қыз қуу, теңге алу,
  • көкпар, ақ сүйек, асық
  • алтын сақа
  • Жұмбақтар
  • Иір-иір денесі,
  • Сахараның кемесі,
  • Ащы шөптер тамағы,
  • Шөлге шыдап бағады.
  • Тастан тасқа секіреді,
  • Қалқиып қос құлағы,
  • Ойын болып көкірегі,
  • Аула оның тұрағы
  • Көріп тұрар бар ауыл,
  • Бір тауда қос қарауыл.
  • (Түйе өркеші)
  • Ұқсап тұрған жақшаға,
  • Төбеде өскен жақша ма?
  • (Сиыр мүйізі)
  • Арқасындағы ерімен туған,
  • Аптасында бір ішеді судан.
  • (Түйе)


Достарыңызбен бөлісу:




©engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет