Мезолит Неолит және Энеолит дәуірі Дайындаған: Бинепесова Гүлмира Ги-27
жүктеу/скачать 1,89 Mb.
|
5 СЫНЫП ТАРИХ
- Бұл бет үшін навигация:
- Мезолит-Орта тас б.з.б. 12-5 м.ж
Мезолит Неолит және Энеолит дәуіріДайындаған: Бинепесова Гүлмира Ги-27Тас дәуірі Ежелгі дәуірі тас б.з.б.2,5 млн-12-10 м.ж Ежелгі тас ғасыры Палеолит б.з.б.2.5 млн-12-10 м.ж Ерте палеолит б.з.б.2,5 млн-140 м.ж. Ортағы палеолит б.з.б.140-40 м.ж. Кейінгі палеолит б.з.б.40-12-10 м.ж. Соңғы тас дәуірі б.з.б.12-10-3 м.ж. Орта тас ғасыры –Мезолит б.з.б.12-10 м.ж.-5 м.ж Жаңа тас ғасыры Неолит б.з.б.5-3 м.ж. Мысты тас Энеолит б.з.б.4-3 м.ж. Мезолит (мезо… және грек. lіthos – тас) — орта тас ғасыры, палеолит пен неолит аралығындағы тас дәуіріне жататын кезең. Бұл терминді 19 ғасырдың 70-жылдарының аяқ кезінде швед ғалымы О.М. Торелль енгізді. Еуропа мезолитті шамамен б.з.б. 9 — 5-мыңжылдықтарды, Таяу Шығыста ол б.з.б. 10 — 7-мыңжылдықтарды қамтиды. ұалымдар арасында мезолиттің тарихи-мәдени, хронологиялық шегі жөнінде әртүрлі пікірлер бар. Адамзат тарихындағы ең алғашқы экономикалық дағдарыс палеолит дәуірінің соңында болып өтті. Бұл кезде адамдар саны арта түсті. “Мамонттық фауна” құрамына кіретін жануарлар түрлері жойылды. Бұрынғы аңды қаумалап ұстау, қуалап аулау, тағы басқа аңшылық әдістер маңызын жойды. Осы кезде мезолит дәуірінің ең маңызды өнертабысы — садақ пен жебе пайда болды. Неолит жаңа тас дәуірі (грек. neos – жаңа және lіthos – тас) – шамамен б.з.б. 5500 – 3000 жылдарды қамтитын тас дәуірінің ең соңғы кезеңі. Н-тің қалыптасуы мен аяқталуы жер шарының әр түрлі аудандарында әр қилы уақытта өтті. Еуропа, Азия мен Африканың көптеген табиғи-климаттық аймақтарында негізінен Неолиттің хронологиялық шеңбері б.з.б. 6 – 4-мыңжылдықтардан басталып, б.з.б. 3-мыңжылдықта аяқталды. Неолиттік тұрақтар орналасу сипатына қарай — бұлақтык, өзендік, көлдік, үңгірлік тұрак деп төрт түрге бөлінеді. Әдетте өзендік тұрақтарда, сондай-ақ көлдік үлгідегі тұрақтарда едәуір көп заттар табылады; мұның өзі бұл жерлерде адамның тұрақты немесе ұзак уақыт тұрғанын көрсетеді. Мүндай тұрактардағы негізгі қүрал-саймандар — пышақ тәрізді қалактар және солардан жасалған заттар. Бұлақтардың жанындағы төрақтар — көбінесе кезбе аңшылардың уақытша маусымда тұрған жерлері. Мәдени-шаруашылық белгілері жөнінен Неолит мәдениеттері екі топқа бөлінеді: 1)егіншілік пен малшылық 2) аңшылық пен балық аулау Неолит кезеңін зерттеген ғалымдар Неолит кезеңін зерттеген ғалымдар Қазіргі таңда Қазақстан аумағынан Неолит дәуіріне жататын 800-дей ескерткіш табылған. Оларды зерттеуге Ә.Марғұлан, С.С. Черников, Х.Алпысбаев, А.Г. Медоев зор үлес қосты. Кейінірек В.Ф. Зайберт, В.Логвин, Ж.Таймағамбетов, т.б. ғалымдар айналысып, сол кезеңдегі өндірістің және адам өмірінің көп салаларының қыр-сыры, маңызды өзгерістері пайымдалды. Қазақстандық Неолит Еуразиядағы тас дәуірінде болған тарихи-мәдени үрдістің аясында дамығандығы дәлелденді. Археол. мәдениеттер (атбасар мәдениеті, маханжар мәдениеті, т.б.) бөліп көрсетілді. Неолит тұрақты орналасу сипатына қарай: бұлақ, өзен, көл, үңгір тұрақтары деп төрт түрге бөлінеді. Республиканың табиғи-климаттық жағдайына байланысты көпшілік тұрақтар ашық (жер бетінде) түрде кездеседі. Жергілікті Неолит мәдениеттері мезолиттен бастау алып, қола дәуірінде жалғасын тапты. Адам баласы Орталық және Шығыс аймақты мекендеген От алуды үйренді Діни сенім қалыптасуы Неандертальдық Аналық рудың белгілері байқалды Мұз басты Кейінгі тас Ірі жануарлар жойылды Баспана жасауды білді Ұсақ аңдарды аулау құралдары ойлап табылды Өнер пайда болды Саналы адамдар пайда болды Аналық ру Мұз басу ұлғайды Мезолит-Орта тас б.з.б. 12-5 м.ж
Неолит-Жаңа тас -б.з.б. 5-3 м.ж.
Мысты тас – Энеолит б.з.б.4-3 м.ж.
Ерте тас құралдары Жарып түсіру әдісі Кейінгі құралдары Ретуштық әдіс яғни сығып өңдеу Назарларыңызға рахмет!!! жүктеу/скачать 1,89 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|