Миеломды ауру
Миеломды ауру – плазмалық жасушаның қатерлі пролиферациясымен сипатталады, ауру көбінесе қарт адамдарда жиі кездеседі. Ауру 40 жасқа дейінгі адамдарда сирек кездеседі. Аурудың кездесу жиілігі жылына 100000 тұрғынға шаққанда 3 адам, ер адамдар жиірек ауырады.
Негізгі себептері
Негізгі себептері белгісіз. Дәрігерлер арасында В лимфоцит мутациясын шақыратын нақты себеп белгісіз.
Негізгі қауіп – қатер топтары:
Ер адамдар. Миеломды ауру ер адамдарда жас ұлғая гормон деңгейі төмендеуінен болады. Әйел адамдар сирек ауырады.
50-70 жас аралығы. Қырық жастан жасырақ адамдарда ауру үлесі 1%. Бұл жас ұлғайған сайын иммунитет әлсіреп, қатерлі жасушаларды жою қызметі төмендейді.
Генетикалық тұқым қуалау. 15% науқастардың туысқандары да осы аурумен ауырады. Бұл В – лимфоцит дамуы үшін жауап беретін мутация генімен түсіндіріледі.
Семіздік зат алмасу бұзылысы жүреді, иммунитетті төмендетеді, нәтижесінде қатерлі жасушалар пайда болады.
Радиобелсенді сәулелену немесе ұзақ уақыт токсиндердің әсері (асбест, мышьяк, никотин) плазмоцит дамуы кезінде мутация шақыруы мүмкін. Нәтижесінде ол миеломды жасушаға айналады да ісік туындатады.
Клиникасы:
Сүйектегі ауырсыну.Миеломды жасушалар әсерінен сүйектерде кеңістік пайда болады. Сүйек тіні ауырсыну рецепторларына бай, оларды қоздырған кезде ауырсыну пайда болады.
Жүректегі, буындардағы, бұлшықеттегі ауырсыну оларда патологиялық ақуыздардың шөгуімен байланысты. Бұл заттар мүшелердің қызметін бұзады және сезімтал рецепторларды қоздырады.
Патологиялық сынықтар. Қатерлі жасушалар әсерінен сүйектерде бос кеңістік пайда болады. Остеопороз дамиды, нәтижесінде сүйектер нәзік және сынғыш болады. Жиі мықын сүйектері, қабырға, омыртқа сынуы байқалады.
Иммунитет төмендеуі.Сүйек кемігі қызметі бұзылады: лейкоцит өндірілуі төмен, нәтижесінде ағза қорғаныш қызметі төмендейді. Жиі бактериальды инфекция: отит, баспа, бронхит дамиды. Ауру ұзақ және емге бағынбайды.
Гиперкальциемия. Бұзылған сүйек тінінен кальций қанға өтеді. Ол іш қату, іш ауыру, жүрек айну, зәрдің көптеп бөлінуі, эмоционалды бұзылыстармен, әлсіздік арқылы көрініс береді.
Бүйрек қызметінің бұзылысы – миеломды нефропатия кальций бүйрек түтіктерінде тас ретінде шөгеді. Сонымен қоса, бүйректер ақуызды зат алмасу бұзылысынан да зардап шегеді. Парапротеиндер (қатерлі жасушалар арқылы өндірілетін ақуыз) бүйрек сүзгісі арқылы өтеді де нефрон каналшаларында шөгеді. Әсерінен бүйрек бүріседі (нефросклероз), зәр шығару төмендейді де, сұйықтық бүйек тостағаншалары мен түбекшелерінде толып, атрофияға ұшырайды. Миеломды нефропатия кезінде ісік болмайды, қан қысымы қалыпты болады.
Нормохромды анемия – түсті көрсеткіш қалыпты болады 0,8 -1,05. Сүйек кемігі бұзылған кезде эритроцит өндірілуі бұзылады. Соған байланысты гемоглобин көрсеткіші пропорционалды төмендейді. Гемоглобин оттегі жеткізілуі үшін жауап беретіндіктен анемия кезінде оттегілік ашығу болады. Ол тез шаршағыштық, көңіл – күйдің төмендеуімен байқалады. Күштеме кезінде ентігу, жүрек қағу, бас ауру, тері бозғылттығы байқалады.
Қан ұюының бұзылысы.Қан плазмасының жабысқақтығы байқалады. Нәтижесінде эритроциттердің тиын сияқты жабысуы байқалады, нәтижесінде тромбтар пайда болады. Тромбоцит деңгейінің төмендеуі (тромбоцитопения) спонтанды қан кетуге әкеледі: мұрыннан және қызыл иектен. Ұсақ капиллярлар зақымдалса, қан тері астына шығады да қан кету және көгеру пайда болады.
Достарыңызбен бөлісу: |