Қорытынды Пайдаланылған әдебиеттер
жүктеу/скачать 36,88 Kb.
|
сарып індеттану
| Дерттенуі. Бруцеллездің қоздырушысы ас қорыту жэне тыныс, несеп, жыныс жолдарының кілегейлі қабықтарынан жэне көз конъюнктивасынан тоқтаусыз өтіп, сөл жүйесіне түседі де, одан маңайында орналасқан сел түйіндерінде түрақтайды. Кейіннен басқа да сәл түйіндеріне жэне үлпершек ағзаларға енеді. Бруцеллез инфекциясының өрбуін 3 кезеңге бөледі: бастапқы латенция (регионарлық инфекция), генерализация (бойға жайылу немесе денеге шабу) және екінші латенция. Регионарлық (шектелген) инфекция кезеңінде қоздырушы белгілі бір ұлпаға қалыптаса бастайды да, аурудың клиникалық белгілері біліне қоймайды. Бұл кезеңде сөл түйіндерінің синустарында гиперплазия басталып, үлпершек ағзаларда лимфоциттер мен гистиоциттерден тұратын микрогранулалар түзіліп, лейкоциттік инфильтрация, мононуклеарлық макрофагтардың қордалануы байқалады. Бүл кезең әсіресе жас гөлдерде үзакқа созылады. Жалпы алғанда бұл қүбылыстар инфекцияға қарсы туындайтын иммунитеттің 163 алғы шарттары болып табылады. Сондықтан жас магідың организмі бруцеллезге төзімдірек келеді. Бүл кезең ересек сақа жануарларда қысқа болады жэне бір ерекшелігі ангидене түзу баяу жүреді де, серологиялык көрсеткіштер төменгі дэрежеде болады. Генерализация кезеңі буаздықтың, төзімділіктің төмендеуі, күтімнің нашарлауы нэтижесінде байқалады. Буаздықтың екінші жартысы кезінде жиірек өрбиді. Шаранада болатын эритритол көмірсуы бруцеллалардың өсуін жеделдетеді деп есептейді. Бұл кезең бактериемиямен жэне айқын клиникалық белгілерімен ерекшеленеді. Жануарлардың денесінде әр түрлі мүшелер мен ұлпаларда өліеттенген қабыну процестері өрбіп, оның нэгижесінде орхит, бурсит, тендовагинит, эндометрит сияқты бруцеллездің негізгі белгілері пайда болады. Жатырдың кілегейлі қабығы, қағанақ қабының және ұрықтың зақымдануы салдарынан буаз жануарлар іш тастайды. Генерализация кезінде антидене түзілуінің күшеюіне байланысты серологиялық реакциялар оң нэтиже береді. Бірақ, аборт болғанда қанға көп мөлшерде түскен бруцеллалардың антигендері антиденелерді бейтараптагі, серологиялық реакциялардың нэгижесі теріс болуы мүмкін. Генерализациядан кейін байқалатын екінші латенция кезеңінде аурудың клиникалық белгілері өше бастағанымен денеден үзақ уақыт бойы імикроб бөлініп шығады. Бұл кезеңде организмде осы ауруға тән өзгеше аллергиялық құбылыстар байқалады.Бруцеллез-нағыз зооноз.Жануар популяциясында өтетін эпиоотиялық процестің үздіксіз тізбегіне енуі нәтижесіндеадам мен жануардың немесе жануар тектес тағамдардың өндірістік,тұрмыстық жағдайда әсерлесуі нәтижесінде дамиды.Соңғы кездері,эпизоотикалық жағдайдың күрт нашарлауына байланысты сырұаттанушылық жоғары деңгейде.Бруцеллез кезіндегі эпидемиологиялық процесс 3 негізгі звенодан тұрады:ауру көзі, таралу жолдары мен факторлары,қабылдаушы микроорганизм.Аурудың көзі-жануарлар(қой,ешкі,ірі қара мал,шошқа)Қазіргі бруцеллездің эпидемиологиялық ерекшілігі-бруцелла өзіне тән иесінен тән емес иесіне миграциясы.Соңғы кезерде мал далада,жайылмайды,бірақ қора да ұсталады.Эпидемиологиялық анамнез жинаған кезде ауру сиырдан жұғады. Әр түрлі бруцеллалар өздерінің әдеттегі иелерінен басқа жануарларға көшуі мүмкін екенін ескеру қажет. Атап айтқанда, шетелдік және кеңестік зерттеушілердің көптеген бақылауларымен қойдан немесе ешкіден сиырларға қоныс аудару мүмкіндігі дәлелденді. Бұл жағдайда жұқтырылған сиырлар адам үшін аса қауіпті эпидемиялық бруцеллез көзі болып табылады (мысалы, жұқтырылған сүтті жаппай тұтыну кезінде). Екінші жағынан, АҚШ-та шошқадан жұқтырған сиыр сүті арқылы адамдардың шошқа бруцеллезімен жаппай ауруының бірнеше рет жағдайлары тіркелген. Адам жануарлардан бруцеллезбен түсік арқылы (плацентті, ұрықтың қабығын және ұрық жанындағы сұйықтықты қоса алғанда), зақымданған жануарлардың патологиялық және қалыпты бөлінуін, сүтті, сондай-ақ ет шикізатын жұқтырады. Сұйық, қынаптық бөлінулер, зәр, нәжістер және сүт, сондай-ақ шикі ет. Шошқада сол түсік өнімдерінен басқа зәр, нәжіс және ет шикізаты жұқтыруы мүмкін. Сыртқы ортадағы бруцеллалардың едәуір төзімділігінің салдарынан бруцеллалармен зақымданған топырақпен, қимен, су арқылы және басқа да объектілер арқылы жұғадыАса қауіпті бруцеллезді түсіктер болып табылады, себебі түсік тасталған жеміспен, плацентамен және жеміс жанындағы сұйықтықпен көптеген бруцеллез қоздырғыштары бөлінеді. Адамдар арасында бруцеллездің таралуында сүт пен шикі сүт өнімдерінің маңызы ерекше. Бруцеллалар, әсіресе суықта, сүтте және сүт қышқыл өнімдерінде қышқылдығы 25-50° және тіпті 125— 200° дейін, Тернер бойынша ұзақ сақталады. Көбінесе адамдардың жұқтыруы брынза арқылы өтеді, ол бруцелладан тек 2 айлық сақтаудан кейін тазаланады. Сондай-ақ ауру жануарлардың бөлінуімен ластанған жүн, елтелер (Қаракөл) және тері, ет және ет шикізаттары, әсіресе аборттан кейін көп ұзамай сойылған малдардан қауіп төндіреді.
Бруцеллезге арналған кіру қақпасы ас қорыту трактісі (жоғарғы бөлімі), сыртқы қабаты — шырышты қабығы — зақымдалған тері мен тыныс алу жолдары болуы мүмкін. Жұқтырудың өзі алиментарлы (сүт және сүт өнімдері арқылы), контактілі және аэрогенді (жұқтырылған шаң арқылы) болуы мүмкін. Жұқтырудың қандай да бір тәсілінің басым болуы әрбір жағдайда нақты жағдайлармен анықталады. Н. Н. Степановтың деректері бойынша, қала тұрғындары арасында сүт өнімдері арқылы алиментарлық жұқтыру 80% - ды, ал жануарларды өңдейтін кәсіпорындарда тек 3,8% - ды құрады.Бруцеллез барлық жастағы адамдарды зақымдауы мүмкін, бірақ аурудың басым пайызы жас және орта жасқа келеді. А. А. Уваровтың мәліметі бойынша, шығыс аудандарының қой шаруашылықтарында жасы бойынша бруцеллез аурушаңдығы анықталды. осылайша: 10 жасқа дейін— 1,2%, 11-19 жас -9,3%, 20-29 жас— 20,8%, 30-39 жас—36,1% , 40 жас және одан жоғары— 32,6%. Жас және орта жастағы адамдардың басым ауруы осы жастағы мал шаруашылықтарында осы жастағы қызметкерлердің инфекция көздерімен барынша байланысты.Әр елдің статистикасы бойынша бруцеллез әйелдер арасында жиі кездеседі. Ерлердің аурулары орташа есеппен барлық сырқаттанғандар санының 65-тен 78% - ға дейінгі шегінде есептеледі. Бұл айырмашылық ерлер мал шаруашылығындағы жұмысының сипаты бойынша бұрын инфекция көздерімен жиі байланыса алатынымен түсіндіріледі.Бруцеллез ауруының ауру жануарлармен және мал шаруашылығы өнімдерімен эпидемиологиялық байланысы мал шаруашылығы қызметкерлері арасында Ауылдық жерлерде және бірінші кезекте қой шаруашылығы мен ешкі шаруашылығы аудандарында ауруларды басым шоғырландыра отырып, айқын білінетін кәсіби сипат береді. Малдәрігерлік және зоотехникалық қызметкерлер, бақташы және ауру малдардың табынына қызмет көрсететін барлық қызметкерлер санаты, ет және сүт өнеркәсібінің қызметкерлері, Қаракөл, жүн, тері шикізаттарын дайындаушылар және т.б. — бруцеллезбен ауыратындардың басты контингентін құрайды.Бруцеллезге арналған кіру қақпасы ас қорыту трактісі (жоғарғы бөлімі), сыртқы қабаты — шырышты қабығы — зақымдалған тері мен тыныс алу жолдары болуы мүмкін. Жұқтырудың өзі алиментарлы (сүт және сүт өнімдері арқылы), контактілі және аэрогенді (жұқтырылған шаң арқылы) болуы мүмкін. Жұқтырудың қандай да бір тәсілінің басым болуы әрбір жағдайда нақты жағдайлармен анықталады. Н. Н. Степановтың деректері бойынша, қала тұрғындары арасында сүт өнімдері арқылы алиментарлық жұқтыру 80% - ды, ал жануарларды өңдейтін кәсіпорындарда тек 3,8% - ды құрады.Энзоотиялық аудандарда адамдар бруцеллез ауруы жыл бойы байқалады, алайда олардың көбі көктемгі-жазғы маусымға түседі, себебі көктем өте қауіпті түсік кезеңіне, қойдың арылуы мен сиырлардың төлдері сәйкес келеді, ал көктем, жаз бір мезгілде күшейтілген лактация кезеңіне және сүттің кең қолданылуына сәйкес келеді. жүктеу/скачать 36,88 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|