Сабақтың мақсаты: 1. Мұнайдың физикалық қасиеттері 2. Мұнайдың құрамы және тарихи мәліметтер 3. Мұнайды өңдеу әдістері 4. Мұнай өнімдері және қолданылуы Физикалық қасиеті - Өзіне тән иісі бар, қара қоңыр түсті,май тәріздес , қоймалжың сұйық зат
- Тез жанғыш
- Органикалық еріткіштерде ериді
- Суда ерімейді және одан жеңіл.
- Тығыздығы 0,80-0,95 г/см
Мұнайдың құрамы | | | | | | | | | | | | | | | - Суруханское (Азербайджан)
| | | | | | | | | | | | | | | Қазақстандағы мұнай кендері | | | | - Ембі, Доссор , Мақат мұнайлары.
| | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | | Мұнай - Мұнай – органикалық заттардың күрделі қоспасы.
- Кез келген мұнайдың құрамында үш түрлі : қаныққан , циклопарафин, аромат көмірсутектер кіреді. Олардан басқа органикалық қышқыл, күкіртсутек, күкірт, органикалық қосылыстар бар . Шығарылатын мұнайды шикі мұнай ,судан тазартылған тауарлық мұнай дейді .
Мұнай б.э.б алты мың жыл бұрын пайда болған.Ең алғаш Еврата жағалауында, Керчта,Қытай мемлекетінде Сычуань елінде болған.Мұнай туралы қолжазбалар ежелгі тарихшы ,географтар :Герадот, Плутарха еңбектерінде кездеседі.Тек ХХ ғ бастап шикізат ретінде отынға , органикалық қосылыстарға пайдаланыла бастады. - Мұнай б.э.б алты мың жыл бұрын пайда болған.Ең алғаш Еврата жағалауында, Керчта,Қытай мемлекетінде Сычуань елінде болған.Мұнай туралы қолжазбалар ежелгі тарихшы ,географтар :Герадот, Плутарха еңбектерінде кездеседі.Тек ХХ ғ бастап шикізат ретінде отынға , органикалық қосылыстарға пайдаланыла бастады.
Мұнайдың пайда болуы - Мұнайды ертеректе "тас майы" деп атаған. Оның болашағы зор екенін болжаған орыс ғалымы-
- М.В.Ломаносов. Мұнай көбінесе теңіз түбінде, соның ішінде жағажайлық шөгінділерде көп кездеседі.Сірә, теңіз өсімдіктері мен жануарлары қалдықтары су түбіне жинақтала беруінен болар деген болжам бар .
Мұнайдың химиялық құрамы: - Оттек, азот
- Және т.б элементтер
- Бейорганикалық қосылыстар:
- кремнезём, алюминий, әктас,темір оксидіжәне марганц
- Күкіртті қосылыстары:
- алкил-сульфиді, меркаптан.
- Оттекті қосылыстар: нафтенді,
- қышқылдар,
- фенолдар.
- Көмірсутектер:
- алкан, алкен, алкин, циклоалкан, арендер.
Мұнайдың қоры - Орталық шығыс елдеріне (64%)
- Орталық Шығыс Европа (8%)
Мұнайды өнеркәсіпте өңдеу - Мұнайды өнеркәсіпте өңдеу
- 1859 ж басталады. Э. Дрейком технологиясымен скважиналар қазыла бастады.Әлі күнге шейін пайдалануда.Бірақ мұнайды түгелімен өндіріп алу мүмкін емес тек (65% – ең жоғар мөлшері).
- Мұнай өндірудің негізгі үш әдісі бар:
- Фонтан сияқты атқылату
- Газолифтті – скважинаға жоғары қысыммен ауа жібереді .ол сұйықтықты жоғары айдайды.
- Насосты – Скважинадан насоспен тартып шығару
- Охот теңізіндегі мұнай кеніші
Достарыңызбен бөлісу: |