РЕСПУБЛИКАНСКИЙ НАУЧНО-ПРАКТИЧЕСКИЙ ЦЕНТР
«ДАРЫН»
ВТОРОЙ (РАЙОННЫЙ/ГОРОДСКОЙ) ЭТАП РЕСПУБЛИКАНСКОЙ ОЛИМПИАДЫ ПО ПРЕДМЕТУ БИОЛОГИЯ (2022-2023 УЧЕБНЫЙ ГОД)
9-11 класс, 1 тур
Время работы: 2.5 часа
Общее количество баллов: 79.5б
«ДАРЫН» РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМИ-ПРАКТИКАЛЫҚ ОРТАЛЫҒЫ
БИОЛОГИЯ ПӘНІ БОЙЫНША РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ОЛИМПИАДАНЫҢ ЕКІНШІ (АУДАНДЫҚ/ҚАЛАЛЫҚ) КЕЗЕҢІ (2022- 2023 ОҚУ ЖЫЛЫ)
9-11 сынып, 1тур
Жұмыс уақыты: 2.5 сағат Жалпы балл саны: 79.5б
А бөлімі
Әр сұрақ 1 баллмен бағаланады. -
Барлық тіршілік иелеріне қандай қасиет тән?
-
Тыныс алу
-
Өсу
-
Ұйытау
-
Жүру
-
Суреттерде төрт түрлі жануар бейнеленген. Олардың қайсысы омыртқалы жануарларға жатады?
-
W және X
-
X және Y
-
Y және Z
-
W және Z
-
Суретте өсімдіктін бөлігі бейнеленген.
Бұл өсімдік қай бөлімге жатады?
-
Мүк
-
Қырыққұлақ
-
Жалаңаштұқымды
-
Жабықтұқымды
-
Ксилеманың екі қызметі қандай?
|
Суды сіңіру
|
Заттарды тасымалдау
|
Қысқару
|
Тірек
|
A.
|
+
|
-
|
+
|
-
|
B.
|
+
|
+
|
-
|
-
|
C.
|
-
|
-
|
+
|
+
|
D.
|
-
|
+
|
-
|
+
| -
Суретте жасушаның қандай түрі көрсетілген?
-
эпидермис
-
бұлшықет
-
жүйке
-
мезофилл
-
Қай суретте бауыр жасушасы бейнеленген?
-
Суреттерде жапырақ пен жапырақтың сол бөлігінің кесіндісі көрсетілген. Суреттегі қай әріп мүшені (органды) білдіреді?
-
Бұлшық еттердің негізгі қызметі:
-
суды сіңіру
-
өткізгіштік
-
қозғалу
-
тасымалдау
-
Түбір түтік жасушасы да, эритроцит те қандай екі құрылымнан тұрады?
-
жасуша мембранасы және цитоплазмасы
-
жасуша мембранасы және вакуоль
-
ядро және хлоропласт
-
ядро және цитоплазма
-
Заттардың өсімдік жасушаларына түсуін не реттейді?
-
жасуша мембранасы
-
жасуша қабырғасы
-
хлоропласттар
-
вакуоль
-
Диффузия эксперименті суретте көрсетілгендей орнатылды.
-
амин қышқылдары
-
май қышқылы
-
глюкоза
-
глицерин
-
Ферментті табыңыз
-
өт
-
фибриноген
-
липаза
-
мальтоза
-
Суретте адамның ас қорыту жолы көрсетілген.
Перистальтика қандай бөлімдерде болады?
-
1 және 2
-
2 және 3
-
3 және 4
-
4 және 1
-
Өсімдік сабағының ксилемасынан біраз сұйықтық алынды. Бұл сұйықтықта не бар?
-
амин қышқылдары
-
бейорганикалық иондар
-
крахмал
-
қант
-
Суретте йод ерітіндісімен боялған гүлді өсімдіктің сақтау органының жасушалары көрсетілген.
X құрылымдары қара түске боялған. X құрылымдарының құрамында не бар:
-
хлорофилл
-
май
-
крахмал
-
қант
-
Суретте қан айналым жүйесі көрсетілген.
Қандай екі тамырда қан ең жоғары қысыммен ағады?
-
1 және 2
-
1 және 4
-
2 және 3
-
2 және 4
-
Суретте адамның жүрегі көрсетілген:
Х-пен белгіленген қантамыр қалай аталады?
-
коронарлық артерия
-
бауыр артериясы
-
өкпе артериясы
-
бүйрек артериясы
-
Суретте тәжірибенің басындағы екі өркен көрсетілген.
Көктемгі таразының үш күннен кейінгі көрсеткіші қандай?
|
Өркен X
|
Өркен Y
|
A.
|
30 г
|
30 г
|
B.
|
30 г
|
25 г
|
C.
|
25 г
|
30 г
|
D.
|
25 г
|
25 г
|
-
Нан пісіруде анаэробты тыныс алудың маңызы қандай?
-
нанның дәмін келтіруге арналған спирт өндірісі
-
қамырды көтеруге арналған газ өндіру
-
нан пісіру үшін энергияны бөлу
-
ашытқыны өлтіру үшін сүт қышқылын шығару
-
Сақина тәрізді құрттарда газ алмасу терінің бүкіл беті арқылы жүреді. Анелидтердің тері бетінің ең ықтимал белгілері қандай?
|
Бетінің көлеміне қатынасы
|
Бетінің күйі
|
A.
|
Үлкен
|
Құрғақ
|
B.
|
Үлкен
|
Ылғал
|
C.
|
Кішкентай
|
Құрғақ
|
D.
|
Кішкентай
|
Ылғал
| -
Графикте жүгіру кезінде спортшының аяқ бұлшықеттеріндегі сүт қышқылының концентрациясы қалай өзгеретіні көрсетілген.
Спортшы қанша уақыт жүгірді?
-
2 минут
-
4 минут
-
6 минут
-
10 минут
-
Диаграммада адамның зәр шығару жүйесі және онымен байланысты негізгі қан тамырлары көрсетілген. Зәр қандай құрылымда болуы мүмкін?
-
Жапырақтын сыртқы қабаты
-
Флоэма
-
Ксилем
-
Эпидермис
-
Камбий
-
Трицепс қай санмен көрсетілген?
-
1
-
2
-
3
-
4
-
Фитогормонды көрсетіңіз.
-
Инсулин
-
Ауксин
-
Адреналин
-
Тестостерон
-
Өсімдіктің генеративті мүшесі:
-
Түбір
-
Жапырақ
-
Гүл
-
Сабақ
-
Тұқымның таралуы, ұрықтандыру, тұқымның өнуі және тозаңдануы өсімдіктердің көбею процестері болып табылады. Тозаңданудын оқиғаларының дұрыс реттілігі қандай?
-
тұқымның таралуы → ұрықтандыру → тұқымның өнуі
-
тұқымның таралуы → тұқымның өнуі → ұрықтандыру
-
ұрықтандыру → тұқымның таралуы → тұқымның өнуі
-
тұқымның өнуі → ұрықтандыру → тұқымның таралуы
-
Әдетте тұқымның өнуі үшін не қажет емес?
-
ферменттер
-
жарық
-
оттегі
-
жылу
-
Суретте түйе көп суды ішкенге дейін және кейін бейнеленген.
Қай тұжырым дұрыс?
-
Өсу жануардың мөлшерінің өсуіне байланысты болды.
-
Өсу жануардың массасының өсуіне байланысты болды.
-
Жануардың бойы өзгермегендіктен өсу болмады.
-
Құрғақ заттар көбеймегендіктен өсу болмады
-
Әрбірі өсімдік сабақ жасушасының ядросында 32 хромосома болады. Оның тозаң дәндерінің ядроларында қанша хромосома бар?
-
8
-
16
-
32
-
64
-
Суретте екі қасқырдын шағылыстыру нәтижесінде пайда болған ұрпақ көрсетілген.
Қоңыр түс В доминантты аллельге, ал ақ рецессивті в аллельіне байланысты. W қасқырдың генотипі мен фенотипі қандай?
|
генотип
|
фенотип
|
A.
|
B
|
қоңыр
|
B.
|
Bb
|
қоңыр
|
C.
|
қоңыр
|
B
|
D.
|
қоңыр
|
Bb
|
-
Қысқа қоректік тізбектің артықшылығы неде?
-
Бірнеше өндірушілер тұтынушылардың үлкен санын қолдай алады.
-
Тұтынушыларға азық-түлікті табу оңайырақ.
-
Азық-түлік тізбегінде энергия аз жоғалады.
-
Тұтынушылар азырақ тағамды қажет етеді.
-
Ыдыратушы бола алады?
-
Адамдар
-
Өсімдіктер
-
Жануарлар
-
Саңырауқұлақтар
-
Бір ағаш көптеген құрттарға жем болады. Бірнеше кішкентай құстар құрттарды жейді. Ұсақ құстарды жыртқыш құстар жейді. Бұл қоректік тізбектің биомасса пирамидасы қандай болады?
-
Диаграмма көміртегі айналымының бір бөлігін көрсетеді.
Диаграммада қандай процесс жоқ?
-
жану
-
фотосинтез
-
тыныс алу
-
транспирация
-
Рибозаның ненің құрамына кіреді:
-
ДНҚ
-
РНҚ
-
Ақуыздар
-
Липид
-
Көлдегі төрт организмнің популяциясы 1908-1990 жылдар аралығында өлшенген. 1984 жылы ауру қай ағзаға әсер етті?
-
І қан тобы бар ер адам IV қан тобы бар әйелге үйленді . Бұл некеде II қан тобы бар баланың болу ықтималдығы қандай?
-
0%
B. 25%
C. 50%
D. 75%
-
Бір ген екіншісін басатын тұқым қуалау түрі:
-
Эпистаз
-
Полимерия
-
Кодоминанттылық
-
Плейотропия
-
РНҚ синтезі қалай аталады?
-
репликация
-
дупликация
-
трансляция
-
транскрипция
В бөлімі
-
Жасыл бақа омыртқасының бөлімдерін және осы бөлімдердің құрамын салыстырыңыз. Әрбірі 0,5б
Омыртқа бөлімдері: А) мойын омыртқасы Б) кеуде омыртқасы В) бел омыртқасы
Г) құйымшақ омыртқасы Д) магистральдық омыртқа
Омыртқалардың саны:
-
бір
-
екі
-
жеті
-
бөлім жоқ
-
бірнеше омыртқа уростильге біріктірілген
Омыртқа бөлімдері
|
А
|
Б
|
В
|
Г
|
Д
|
Құрамы
|
|
|
|
|
|
-
Достарыңызбен бөлісу: |