Әр топқа тапсырмалар беріледі.
1-тапсырма. Бес сұрақ, бес жауап әдісі.
Топтағы өз рөліңізге қатысты берілген міндетті орындаңыз.
Баяндаушы-мәтіннің мазмұнын баяндайды, жоспар құрады.
Сұрақ қоюшы-мәтін сюжетінің дамуына қарай сұрақтар қояды.
Тыңдаушылар-баяндаушыларды тыңдайды, сұрақ қоюшылардың сұрақтарына жауап береді.
1-топ.
Таңертегі шайымды ішіп алғаннан кейін аяңдап, мектептің спорт алаңына қарай келе жаттым. Қолытығымда добым бар. Біздің "Спартак" кеше "Қайраттықтардан" жеті де бес болып ұтылған еді. Бүгін оларды қалай да жеңуіміз керек. Команданың капитаны ретінде соған қатты ширығып, іштей дайындықпен келе жатырмын.
Мектептің қасында Жантас ұшыраса кетті. Қолында мөр басылған бір жапырақ жазулы қағазы бар. Соны шертіп-шертіп қойып:
- Қара Көже, мынаның не екенін білесің бе?-деді.
- Ол не?
- Лагерьге жолдама. Біз лагерьге баратын болдық. Ал сен көшедегі иттерді тәртіпке салуға ауылда қалатын болдың.
Тілінің қыршаңқылығы үшін Жантасты мытып алғым келіп бір тұрдым да, әуелі жолдама жайын тиянақтамақшы болдым.
- Оны саған кім берді?
- Кім беруші еді? Майқанова апай берді. Бірақ сен жоқсың тізімде.
"Неге жоқпын?" Жантастан Майқанованың қайда екенін сұрап едім, мектепте деді.
Бұдан былай біреуді келемеждеп сөйлеудің қандай екенін білуі үшін Жантасты мұрынға сырт еткізіп бірді шерттім де, жүгіре жөнелдім. Сол бойда екпіндеген қалпыммен мұғалімдер бөлмесіне алқынып кіріп бардым. Майқанова бірдеме жазып, жалғыз отыр екен, маған басын көтеріп алып, таңырқаған кейіппен қарады:
- Не болды? Не болды, Қадыров?
- Лагерьге жолдама беріңізші маған.
- Саған бұл жолы жолдама берілмейді. Екінші кезекте барасың.
- Неге?
- Неге болушы еді: барлық оқушыға бірден жетіспейді. Ал, екіншіден, ең әуелі біз лагерьге үлгілі, тәртіпті оқушыларды жібереміз.
- Жантас немене... менен артық болғаны ма?
Майқанова екі бүйірінен біреу қысып қалғандай еңсесін кілт көтеріп алды:
- Сен немене? Мені тергегелі тұрсың ба?
Майқанованың көкшіл көзі шатынай бастады. Оның бір ашуланса шапылдап, жуық арада толас бермейтінін білем.
- Бермесеңіз, қойыңыз,- дедім де жалт бұрылып, есікті бар күшіммен тарс жауып,жөнеле бердім.
5 сұрақ қояды. Мысалы:
1. Мектептің қасында Қожа кімді жолықтырды?
2. Қожа не себепті Жантасты мұрынға сырт еткізіп бір шертіп жіберді?
3. Майқанова апай Қожаны қандай кейіпте қарсы алды?
4. Қожаға неліктен лагерьге жолдама берілмеді?
5. Тілегін орындамағаны үшін оның сынып жетекшісін кінәлауы дұрыс па? Сіз қалай ойлайсыз?
5 жауабы:
1. Қожа мектептен Жантасты кездестіреді.
2. Тілінің қыршаңқылығы үшін, бұдан былай біреуді келемеждеп сөйлеудің қандай екенін білу үшін.
3. Майқанова бірдеме жазып, жалғыз отыр екен, басын көтеріп алып, таңырқаған кейіппен қарсы алды.
4. Барлық оқушыға бірден жетіспеді және лагерьге ең әуелі үлгілі, тәртіпті оқушылар жіберіледі.
5. Сынып жетекшіні кінәлауы дұрыс емес еді. Өйткені лагерьге жолдама барлық оқушыға бірдей жетіспеген еді.
2-топ.
Осындай әділетсіздікке қаның қалай ғана қайнамайды? Жантас-біреуді біреуге атыстырып, от тастап жүретін қу, сабақ үстінде сыбырлап-сыпсыңдағыш; өзі тақтаға шыққанда көрінгенге құлақ түргіш Жантас үлгіліоқушы болғаны да, мен үлгісіз болғаным. Менің сабақ үлгеруім одан көш ілгері екені, екпінділігім ешқандай есеп емес.
Сонымен ілесе шықты Майқанова:
- Қадыров! Бері кел.
Мен бұрылып та қарамадым.
- Қадыров!
Есіктен жүгіріп шығып кеттім.
Турникке сүйеніп, жылмия қарап Жантас тұр. Зығырданым одан бетер қайнап кетті.
- Немене, жолдама алдың ба?- деп сиқырланып, жолымды тосқауылдай қалыпты.
- Алдым,- дедім.
-Кәне, көрсетші?
Сарт еткізіп танаудан тағы бірді шерттім.
- Міне.
Түстен кейн төсегімде демалып жатып, ойға қалдым. Бағана Майқановаға істегенім тұрпайылық болды-ау деймін. Әрине, Жантасқа жолдама беріп, маған бермеген онікі де әділдік емес. Ызамды осы келтірді. Дегенмен Майқанова- мұғалім, сынып жетекшісі. Жә, қазір оқу кезі емес қой. Ол маған не істей алады? Үш айға дейн кім бар, кім жоқ. Мүмкін, жаңа оқу жылында біздің сынып жетекшіміз басқа біреу болар. Онда мен Майқанованың шеніне де жолай қоймаспын...
Біздің кикілжіңіміз күзде ол осында мұғалім болып келген бетте-ақ басталды. Былай болды. Жаңа оқулықтар, дәптерлер сатып жатыр дегенді естідім де,әжемнен ақша ала салып, самғап дүкенге келдім. Рас, сатып жатыр екен. Бірақ адам деген лық толы. Кезектің соңы далаға шығып кетіпті.
Қайтсем екен деп біраз ойлап тұрдым да, тәуекел деп, ішке кезексіз кірмекші болдым. Өйткені соңындағыларға жетпей қалатын азабы да болушы еді. Сонан соң көрінгеннің оқулығына мінгесіп, жалынасың да жүресің, бұл-күн емес. Өзге ештеңең болмаса да, әуелі оқулықтарың сай болсын. Мен былай деп мақалдаған болар едім: "Оқулығы сай бала-көңілі жай бала".
3-топ.
Сығылысып есіктен енді кіре берсем, бойы менің бойымдай ғана тықылдаған бейтаныс көк көз келіншек алдымды тосқауылдап жібермейді.
- Қайда кимелеп барасың? Кезекке тұр,- дейді.
Осы арада тілі құрғыр өтірікті менің еркімнен тыс айтып салды:
- Мен оқулық емес, қант аламын,-дедім. Өйткені дүкеннің арғы азық-түлік сататын бөліміне қарай адамдар еркін өтіп жатыр.
Көк көз келіншек мені жіберді. Мен сыр бермейін деген оймен әуелі қант сататын жаққа өтіп кеттім. Бірақ қанттың қазір маған түкке керегі жоқ. Маған қажеті-бесінші сыныптың оқулықтары. Дүкен сөресін жағалап, адамдардың арасымен ептеп, кітап сатып жатқан жаққа қарай сырғи бастадым. Енді бір ұмтылғанда жетіп те қалатын едім. Кенет әлгі көк көз келіншек желкемнен бүріп ұстап:
- Сен адасып барасың. Қант ана жақта сатылады,-дейді.
- Сіздің не шаруаңыз бар, қоя беріңіз,- деп жұлқынып қалдым да, дүкен сөресіне бір-ақ барып жеттім.
Көк көз келіншек сатушыға дауыстап жатыр:
- Анау сұр кепкалы балаға бермеңіз. Ол кезексіз кіріп кетті.
Ол бұл сөзді айтып үлгіргенше Қожекең сұр кепканы қойнына сүңгітіп жіберіп, тақыр бас қара бала болып шыға келді. Балалар ананы-мынаны сұрап, азан-қазан болып жатқанда мен ләм деместен сақ еткізіп, ақшаны сатушының қолына ұстата салдым. Сөйтіп қажетті оқулық-дәптерлерімді бір құшақ етіп алып, шыға бердім.
Есік алдында көк көз келіншек иығымнан қатты ұстап:
-Ой ұятсыз! Қай сыныпта оқисың?- деп бір жұлқып қалды.
Мен оған жөнімді айта жатармын!
Бірнеше күн өткеннен кейін оқу жылы басталды. Мәссаған, керек болса, әнеугі маған дүкенде жекіретін көк көз келіншек тыпың-тыпың етіп, қағаздарын қолтықтап, біздің сыныпқа кіріп келе жатыр. Қожекеңнің сол мезет қандай күйге түскенін көрсеңіз. Бірақ бойымды тез жиып ала қойдым да, сыр бермеуге тырыстым. Мүмкін, ол мені танымас деп ойладым.
Дескриптор:
- шығарма мазмұнын түсінеді, жоспар құрады.
- сюжеттік дамуына байланысты 5 сұрақ дайындайды.
- шығарма мазмұны бойынша сұрақтарға жауап береді.
2-тапсырма. Қос диаграмма әдісін пайдалана отырып кейіпкерлерді салыстырып айту.
 
Дескриптор:
- Әңгіменің мазмұнын біледі.
- Екі кейіпкердің бес негізгі қасиеті мен ортақ үш қасиетіне салыстыру жасай алады.
3-тапсырма. Графикалық органайзерлерді пайдалана отырып, ақпаратты сүзу.
Шығарма мазмұны бойынша Қожаның бойындағы қасиеттерді анықтаңыз. Жаман қасиеттері құбырға ағып кетіп, жақсы қасиеттері сүзгіде қалады.
Тентек, ерке, бұзық, өтірікші, шыдамсыз
Дескриптор:
- Кейіпкердің бойындағы қасиеттерді анықтай алады.
- Сыни ойлана отырып, жақсы және жаман қасиеттерін ажырата алады.
4-тапсырма. Хикая картасы.
Композициялық құрылымын сақтай отырып, жоспар негізінде шығарманың сюжеттік дамуын сипаттаңыз.
оқиғаның мән-жайы және суреті
оқиғаның мән-жайы және суреті
оқиғаның мән-жайы және суреті
оқиғаның мән-жайы және суреті
оқиғаның мән-жайы және суреті
Дескриптор:
- Оқиғаның мән-жайын анықтай алады.
- Жоспар негізінде шығарманың сюжеттік дамуын хикая картасы арқылы сипаттайды.
| 
