Сабақ тақырыбы : $4 Абылайдың хандығы. Сабақ мақсаты

Абылай ханның өзіндік дербес ерекшіліктерін қосымша деректер арқылы талдап , таным қабілеттерін дамыту .

1. 
   Ұйымдастыру кезеңі : Оқушыларды түгендеу , сабаққа дайындығын тексеру , топқа бөлу . – 2 минут .
   
2. 
   Үй тапсырмасын тексеру – 5 минут $ 3 . Қазақстан ХҮІІІ ғасыр ортасында
   
3. 
   Жаңа сабақ түсіндіру – 20 минут $ 4 Абылайдың хандығы .
   
4. 
   Топпен жұмыс -11 минут
   
5. 
   Бекіту сұрақтары – 5 минут
   
6. 
   Қортындылау – 2 минут .
   

Өткен тақырыпты тест арқылы тексеру :

Үй тапсырмасы : $ 3 Қазақстан ХҮІІІ ғасыр ортасында .

Тест тапсырмалары

А. Нұралы Ә. Ералы Б. Батыр В. Барақ

1. 
   Жоңғарияның соңғы қонтайшысы
   

2. 
   Орта Азия көпестері жиі келетін сауда орталығы болған қала
   

3. 
   Аңырақай шайқасы болған жыл
   

4. 
   Бөгенбайдың руы
   

Жауап парақшасы

Тест тапсырмалары

А. 1752 ж Ә. 1758 ж Б. 1789ж В. 1796ж

А. Петропавл Ә.Павлодар Б. Уст – Нарым В. Томск

А. Ертіс пен Сырдария Ә. Жайық пен Ертіс

Б. Еділ мен Жайық Б. Іле мен Талас
4. 1735 жыл патша үкіметіне қарсы көтеріліс болған жер

А. Қазақстан Ә. Татарстан Б. Қоқан В. Башқұртстан

А. Шыңғыс хан Ә. Темір Б. Осман В. Бабыр

Жауап парақшасы

1	2	3	4	5

Тест тапсырмалары

А. Батысында Ә. Шығысында

Б. Оңтүстігінде В. Солтүстігінде
2. 1756 жылы патша үкіметі қазақтарға мал жаюға шек қойған өзен маңы ?

А. Ертіс Ә. Сырдария Б. Жайық В. Іле

А. Петропавл Ә. Кереку Б. Семей В. Өскемен

4. Жоңғарияның соңғы қонтайшысы

А. Қалдан - Церен Ә. Әмірсана Б. Лама – Доржы В . Батур

А. 1726 Ә. 1729ж Б. 1732ж В. 1739ж

Жауап парақшасы

1	2	3	4	5

Жаңа сабақты баяндау :

Жаңа сабақ тақырыбы : Абылайдың хандығы

1. 
   Қазақ елінің ХҮІІІ ғасырдағы саяси жағдайы
   
2. 
   Абылай ханның шежіресі
   
3. 
   Абылай ханның өмірі Абылай ханның ішкі және сыртқы саясаты
   
4. 
   Абылай ханның серігі болған батырлар , билер , хандар , жыраулары
   

Тақтаға Абылай хан туралы айтылған сөздерді іліп қою

«Халықтың ерік – жігерінің тастүйін бірлігі Абылай ханның бір басында бейнеленеді . Батырлармен тізе қосып , қаһармандықтың тамаша үлгілерін көрсеткен , сөйтіп халықтың ұйтқысы болған Абылайханның ерліктері сон-дай қатал заманда қазақ рухында қайта түлеудің алтын діңгегіне айналды . Міне , осылайша екі ғасыр өткен соң Абылайдың қазақ тарихында тиісті орны белгіленді ».

«Қазақстанның дербес ел болуына, әрі –беріден соң қазақтың қазақ болуына,басы қосылып,бір жеңнен қол,бір жағадан бас шығаруына ерен еңбек сіңірген Абылайдан артық адам болмас».

М . Қозыбаев.

( шарты карточкада берілген жырдың кімнің сөзі екенін анықтау)

І топқа

Хан Абылай атандың,

Алтын тақтың үстінде,

Үш жүздің басын құрадың.

Жетім менен жесірге

Ешбір жэаман қылмадың.

Әділдікпен іске кірдіңіз,

Әдепті іске кірдіңіз,

Арманың бар ма, хош ием ...

ІІ топқа

Ей, Абылай ,Абылай.

Абылай ханым, бұл қалай,

Аруағыңа болысқан,

Әділ билік қылысқан.

Қашпаған қандай ұрыстан

Керейде батыр Жәнібек,

Қаз дауысты Қазыбек,

Қаз дауысты Құттыбай,

Қаракерей Қабанбай,

Қанжығалы Бөгенбай –

Абылай,сенің тұсында,

Сол бесеуі толыпты – ай !

Кейі батыр, кейі би,

Тәңірім берген сондай сый !

Ұмыттың ба соны , Абылай !

( Үмбетей жырау)

1. 
   топ : Абылай хан туралы хронологиялық кесте жасатыру .
   

2. 
   топ . Венн диаграммасын беру
   

3. 
   топ . Топтастыру
   

1. 
   Абылай ханның өмір сүрген жылдары – 1711-1781ж
   
2. 
   Абылайдың шын аты - Әбілмансұр
   
3. 
   Төле бидің қойған лақып – Сабалақ
   
4. 
   Абылайдың серігі болған атақты жырау – Бұқар жырау
   
5. 
   Абылайдың серігі болған батырлар – Бөгенбай , Қабанбай , Малайсары т.б
   
6. 
   Абылай ханды паналап қашып келген жоңғардың соңғы қонтайшысы - Әмірсана
   
7. 
   Абылайға қарындасын берген жоңғар қонтайшысы – Қалдан – Церен
   
8. 
   Абылай қай жылы Ресейге , қай жылы Қытайға бағындым деп уәде берді ? 1741ж мен 1757 -1760ж ж
   
9. 
   Абылайдың хандық құрған жылдары -1771-1781ж.ж
   
10. 
    Сүйегі қай жерде жерленді . - Түркістанға
    
11. 
    Абылай қайтыс болғаннан кейін Орта жүзге кім хан болды ? – Уәли
    
12. 
    Шыңғыс ханның үлкен ұлы – Жошы хан
    

7. 
   Ұйымдастыру кезеңі : Оқушыларды түгендеу , сабаққа дайындығын тексеру , топқа бөлу . – 2 минут .
   
8. 
   Үй тапсырмасын тексеру – 5 минут $ 3 . Қазақстан ХҮІІІ ғасыр ортасында
   
9. 
   Жаңа сабақ түсіндіру – 20 минут $ 4 Абылайдың хандығы .
   
10. 
    Топпен жұмыс -11 минут
    
11. 
    Бекіту сұрақтары – 5 минут
    
12. 
    Қортындылау – 2 минут .
    

«Халықтың ерік – жігерінің тастүйін бірлігі Абылай ханның бір басында бейнеленеді . Батырлармен тізе қосып , қаһармандықтың тамаша үлгілерін көрсеткен , сөйтіп халықтың ұйтқысы болған Абылайханның ерліктері сон-дай қатал заманда қазақ рухында қайта түлеудің алтын діңгегіне айналды . Міне , осылайша екі ғасыр өткен соң Абылайдың қазақ тарихында тиісті орны белгіленді ».

«Қазақстанның дербес ел болуына, әрі – беріден

соң қазақтың қазақ болуына,басы қосылып,

бір жеңнен қол,бір жағадан бас шығаруына

ерен еңбек сіңірген Абылайдан артық

адам болмас».

« Абылай қазақ елін бүкіл

Еуразияда қуатты мемлекет

дәрежесіне көтерді».

л

М . Қозыбаев

«Сұлтан Абылай ақыл –ой даналығымен болашағын болжай білген.Жауларының өзара қырқысына әрқашан көмектесіп отырып,өз жерін,халқын соғыстан құтқарып отырды...Абылай хан өзінің парасаттылығын,тапқыр айласын,даналығын,батыл қимылын,еліне де, сыртқа да таныта білген .. . »