Сабақтың мақсаты: М. Әуезовтің «Әнге әуес, күйге құмар бала жаны сұлу, өмірге ғашық болып өседі»

1. М. Әуезовтің «Әнге әуес, күйге құмар бала – жаны сұлу, өмірге ғашық болып өседі» деген ұлағатты сөзін алға ұстап, баланы музыканы сүюге, музыканың ішкі мазмұнын түсінуге, ән салу дағдыларын машықтандыруға, ырғақтық сезімін жетілдіруге үйретуді мақсат етіп қою.

2. Мектепті қадірлеуге, ұстаздарды сыйлауға, мектеп бұйымдарын қастерлеуге, ұқыпты пайдалануға тәрбиелеу. Білімді, дарынды, алғыр, өнерлі, адамгершілікті, өз Отанын, елін сүйетін, сезімтал бала тәрбиелеу.

3. Ұлттық өнерге, салт-дәстүрді сыйлауға, халық музыкасы арқылы ақыл-ойы мен дене жағынан дамуды, адамгершілік, тазалық пен өмірге деген көзқарасын қалыптастыру. Туған жердің табиғатын, құстар мен жан-жануарды қамқорлыққа алуға тәрбиелеу

I. Ұйымдастыру бөлімі.

II. Өткен сабақты еске түсіру.

III. Ән айту бөлімі

IV. Қызығушылығын ояту.

V. Жаңа сабақты меңгерту.

VI. Білімдерін тереңдету

VII.Оқулықпен жұмыс

VIII.Сергіту сәті.

IX. Ой толғаныс. Көріп ал

X. Бекіту.

XI. Үйге тапсырма.

XII. Қорытынды.

XIII.Баға қою.

XIV.Биле, биле

XV. Қоштасу

-Амандасу (би қимылымен)

-Сынып оқушыларын түгендеу.

-Оқушылардың оқу құралдарын реттеу.

-Әнұранды орындау (авторларын сұрау)

-Сынып оқушылардың назарларын сабаққа аудару

-Ұрмалы аспап қалай пайда болған?

-Қазақ халқының ұрмалы аспаптарын ата.

-Қандай ұрмалы аспапты білесің?

-Сыбызғы аспабы қалай пайда болды?

-Сыбызғы тектес қандай аспаптар бар?

-Балаларға арналған музыкадық аспаптарды ата.

III. Ән айту бөлімі

Халық әні «Гүлдерайым»

Халық әні «Қалаулым»

IV. Қызығушылықтарын ояту

Жұмбақ.

Жеті ішектен жеті түрлі үн шығар.

Әуезінен жеті тарау мұң шығар

Ойнап кетсең, түрлі-түрлі жыр шығар.

Бұл қандай аспап?

(жетіген)
V. Жаңа сабақты әңгімелеу арқылы меңгерту.

Жетіген- жеті ішекті шертіп ойналатын музыкалық аспап. Жетіген – қазақ халқының көп ішекті шертпелі аспабы. Жалпы тұрқы ұзынша, жәшік тектес етіп жасалады. Бетіне жұқа тақтайдан қақпақ жабылып, үн беретін ойықтары салынады.

Тарихы Жетіген – жасалуы да, ойналу әдіс – тәсілі де өте күрделі.

Ертеректе ел арасында сақталған көне жетігеннің ішегі аттың қылынан тағылып, тиектің орнына асықтар пайдаланылатын болған. Аспаптың құлақ күйі осы асықтарды әрлі-берлі жылжыту арқылы келтірілген. Ішек сандары жетеу болғандықтан, аспап Жетіген аталған. Жетіген аспабы түркі тілдес халықтардың барлығында да бар және өз тілдік атауларымен аталады. Мысалы, татарлар – «етиген», тувалықтар – «жадықан». Хақастар – «шатқан» деп атап, музыкалық аспаптарымызды да этникалық шығу, пайда болунегізінің ұқсас, тектес екендігін байқатады.

Жетіген сөзінің пайда болуы «Жетіген» деген атау тегіндеекі сөзден құралса керек: жеті және ән. Яғни, мұны әндетуші немесе күй шертуші жеті ішек десе де болғандай.

Жетіген туралы аңыз

Ерте кезде бір қария тұрады. Оның жеті ұлы болған. Бір жылы қатты жұт болып, адамдар тамақсыз қалады, сөйтіп қарияның үйіне қайғы орнайды. Аштықтан үлкен ұлы өлгеннен кейін, қария кепкен ағаштың бөлігін алып, оған ішек салып, тиек қойып, «Қарағым» күйін орындайды, Төралым деген екінші ұлы өлгеннен кейін екінші ішек тартып, «Қанат сыңар» деген күй шығарды, үшінші ұлы Жайкелдіге ол «Құмарым» күйін, төртінші ұлы Бекенге «От сөнер», бесінші ұлы Хауасқа «Бақыт көшті», Жүлзарға «Күн тұтылуы» атты күй шығарады.Ең кіші ұлы Қиястан айырылған қария жетінші ішекті тартып, «Жеті баламнан айырылып құса болдым» атты күй орындайды. Аспаптан қайғыға толы көп дыбысты ала отырып, орындаушы әртүрлі әуен арқылы өзінің далаларының бейнелерін көрсетеді. Бұл шығарылған әуендер мұнан әрі дамытылып, аспапты орындаудағы күй-пьесасы түрінде бізге «Жетігеннің жетеуі» деген жалпы атпен жеткен. «Жетіген деген атау екі сөзден тұрады: жеті және ән» - жетіген деген ұғым береді.

Қазақтың халық әндері-қазақ халқының рухани бай мұрасы. Олай болса сол бізге жеткен мұраларымыздың бірі – халық әні «Балапан қаз»

Аспаптар ойыны:Домбыра

Қай аспаптың дыбысы?

Аспаптың дыбысы ойнайды, оқушылар қай аспап екенін білу керек.

Жетіген аспабының ойнау әдістерін слайд арқылы көрсету

17-слайд (сыбызғы)

18-слайд (қылқобыз)

19-слайд (дауылпаз, шертер, домбыра)

20-слайд (жетіген)

-Жетіген қандай аспап?

-«Жетіген» сөзі қандай екі сөзден шыққан?

- Неден жасалады?

-Басқа аспаптардан айырмашылығы қандай?

-Ертеде ішектері неден жасалған?

Тақырыпты оқып, халық әні «Қалаулым» әнін жаттау.

Сабақты аяқтау. оқушылардан түсінгендерін сұрау

Оқушылардың күнделіктеріне, журналға әділетті бағаларын қою.

21-слайд арқылы оқушылар 3-топқа бөлінген оқушылар

3-түрлі би таңдайды.

Хатуба,Қара жорға,Өзбек биі

-Сау болыңдар балалар! (Әуендете)

-Сау болыңыз мұғалім! ( Әуенменен)
Ашық сабақтың мақсаты:

1.М.Әуезовтің «Әнге әуес,күйге құмар бала – жаны сұлу, өмірге ғашық болып өседі» деген ұлағатты сөзін алға ұстап, баланы музыканы сүюге, музыканың ішкі мазмұнын түсінуге, ән салу дағдыларын машықтандыруға, ырғақтық сезімін жетілдіруге үйретуді мақсат етіп қою.