Сабақтың тақырыбы: «Жарықтың шағылу және сыну заңы»

Жарықтың табиғаты мен таралуы туралы көзқарасты ғылыми тұрғыдан дәлелдей отырып,жарықтың сыну, шағылу құбылыстарымен танысу; Гюйгенс принципі негізінде сыну заңын қорыту; оқушылардың табиғат құбылыстарына деген материалдық көзқарастарын қалыптастыру, ғылыми білімдер мен заңдар негізінде құбылыстарды түсіндіру.

Оқушылардың құрал- жабдықтарын алып,сабақты бастауға дайындық жасау.

1. Оқушыларды 2 топқа бөліп,әр топ өз командаларының аты менэмблемаларын таныстырып өтеді.

ІІ Үй тапсырмасын тексеру.(сұрақ- жауап арқылы)

а)Қоржыннан шыққан құпиялар(қоржындағы нөмірленген асықтарды алу арқылы оқушылар төмендегі сұрақтарға жауап береді)

1. 
   Оптика тарауы нені зерттейді?
   
2. 
   Жарық табиғаты туралы қандай көзқарастар қалыптасты?
   
3. 
   Жарық дегеніміз не?
   
4. 
   Жарық көзі деп нені айтамыз, олар нешеге бөлінеді?
   
5. 
   Ағылшын ғалымы Максвеллдің дәлелдемесі ?
   
6. 
   Жарық жылдамдығы неге тең ?
   

Балалардың өз бетімен үйден орындап келген шығармашылық жұмыстарын тексеру

(2 топтың топ басшылары оқиды.Жақсы, мәнді жазылған жұмысқа қызылмен боялған асық беріледі)

б) Ш.Құдайбердіұлының «Тау басындағы ой» өлеңінен үзінді оқып, «Жарық» тақырыбымен қандай байланысы барын сұрап, өтілген тақырыпты қорытындылау.

Күннен неге түсіп тұр мұнша жарық,

Сегіз минут шерікте жерге барып

Әншейін құр жарқырап тұрып алмай,

Жылылық нұрмен бірге жүр қозғалып.

Бұл дүние жылу жоқ нұрсыз болса,

Әлемнен кім жүре алар пайдаланып?

Дүние атаулы теп-тегіс мөлдір болса,

Көлеңке орнығады қайда барып?...

ІІІ Жаңа білімді меңгерту.

Физикалық құрал-жабдықтар: лазерлік-оптикалық прибор, призма, жартылай цилиндр, айна және т.б ; электронды оқулық пен интерактивті тақтаны пайдалану арқылы «Геометриялық оптика» бөлімін түсіндіру.

Балалар, біз өткен сабақта Оптиканың негізгі 3 бөлімі болатынын атап өттік. Олай болса, бүгінгі сабақта геометриялық оптика бөлімі бойынша

Жарықтың шағылу және сыну заңдарына тоқталамыз.

Геометриялық оптика дегеніміз-жарықтың табиғатын қарастырмай оның тек таралуын ғана зерттейтін оптиканың бөлімі. Геометриялық оптика-тек геометрияның заңдарына ғана сүйенетін абстракты оптика.

Геометриялық оптиканың негізгі түсініктерінің бірі-жарық сәулесі ұғымы.

Жарық сәулесі дегеніміз-бойымен жарық таралатын немесе толқын шебіне перпендикуляр жүргізілген және толқын ұйытқуының таралу бағытын көрсететін сызық. Геометриялық оптикада жарықтың таралуын түсіндіретін негізгі төрт заң бар.

1. 
   Жарықтың түзу сызықты таралу заңы: жарық сәулесі біртекті ортада түзу сызық бойымен таралады.( тақтаға сызып көрсету)
   
2. 
   Жарықтың тәуелсіз таралу заңы; жарық сәулелері бір-бірімен кездескенде әрқайсысының әрі қарай таралуына әсер етпейді.
   
3. 
   Жарықтың шағылу заңы: 1)түскен сәуле, шағылған сәуле және екі ортаның шекарасындағы сәуленің түсу нүктесіне жүргізілген перпендикуляр бір жазықтықта жатады. 2)  түсу бұрышы  шағылу бұрышына тең.(слайд, сызба нұсқалар)
   
4. 
   Жарықтың сыну заңы: 1) түскен сәуле, сынған сәуле, орталарды бөлетін шекарада сәуленің түсу нүктесіне тұрғызылған перпендикуляр бір жазықтықта жатады; 2) түсу бұрышының синусының сыну бұрышының синусына өқатынасы берілген екі орта үшін тұрақты шама болады да, бірінші ортаның екінші ортаға қатысты сыну көрсеткіші деп аталады,
   

Сыну заңы: Түскен сәуле, сынған сәуле және түсу нүктесіне тұрғызылған перпендикуляр бір жазықтықта жатады. Түсу бұрышының синусының қатынасы екі орта үшін де тұрақты шама болады.Жарықтың сыну заңына енетін тұрақты шама сынудың салыстырмалы көрсеткіші деп аталады. (слайдтар көрсетіледі)

Жарықтың сыну құбылысына бірнеше тәжірибе жасалып, түсіндіріледі. (дұрыс түсіндіріп берген топ оқушыларына асықтар таратылып беріп отырады)

1.Суы бар стаканға қасық салайық.Қырынан қарағанда суы бар стакандағы қасық сынған сияқты болып көрінеді.Неге?

2. Бос стаканға тиын салып үстінен сыздықтатып су құямыз. Қандай өзгерістер байқалды?

Есеп №1

Есеп №2

Есеп №3

Сабақта оқытушы жарықтың шағылу және сыну заңдарын оқушыларға қорытындылай келе, Венн диаграммасын толтыртады.