Сабақтың тақырыбы: орманды дала және дала зоналары сынып 8 сынып

ОРМАНДЫ ДАЛА ЖӘНЕ ДАЛА ЗОНАЛАРЫ

География пәнінің мұғалімі

Туралиева Гафура Досбулатқызы

Орал қаласы, 2016жыл.

Сабақтың тақырыбы: ОРМАНДЫ ДАЛА ЖӘНЕ ДАЛА ЗОНАЛАРЫ

Сынып 8 СЫНЫП

Мақсаты: а) Қазақстанның орманды дала және дала зоналары тақырыбы

бойынша оқушыларға осы екі зонаның жер бедері мен климаты

табиғат зоналарының қалыптасуына қалай әсер ететінін түсіндіру.

Табиғат компоненттерінің өзара байланысы табиғат зоналарының

дамуына қалай ықпал ететіні жөнінде мағлұмат беру;

б) Оқушылардың жаңа технологиямен жұмыс жасау дағдыларын

одан әрі қалыптастыру, өз бетінше жұмыс жасай білуге

дағдыландыру;

в) Орманды дала және дала зоналарының табиғатын ұқыптылықпен

сақтап, тиімді пайдалану жолындағы көзқарастарын қалыптастыру;

Сабақтың түрі: Жаңа білімді меңгеру,Өзін-өзі оқыту сабағы

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, салыстыру, жинақтау, анықтау,топпен жұмыс.

Көрнекілігі:Қазақстанның физикалық картасы, атлас, электронды оқулық, зоналар бойынша кеппешөптер, өсімдік және жануарлар әлемі (суретті энциклопедиялар), буклеттер

Пәнаралық байланыс: биология,әдебиет, өлкетану, жаратылыстану

Күтілетін нәтиже: Оқушылардың орманды дала және дала зоналарының айыра алуы, картадан табиғат зоналарының шекарасын нақты анықтай білуі

Не арқылы: салыстыру, карта бойынша анықтау, сәйкестендіру, жинақтау

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру бөлімі Оқушылармен амандасу, оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру, назарларын сабаққа аудару.

Сабақтың ұраны:

“Айтсаң – ұмытамын, көрсетсең есімде қалады,

1) Сұрақ-жауап

1.Жердегі ең ірі табиғат кешені (Географиялық қабық)

2.Географиялық қабықтағы ірі табиғат кешендері ( мұхиттар мен материктер)

3.Географиялық қабықтың ырғақтылық заңдылығы (Күн мен түннің ауысуы).

4.Табиғат кешені дегеніміз не? (бір-бірімен өзара байланысты табиғат компоненттерінің біртұтас жүйесі)

5.Табиғат компоненттері дегеніміз не? (латынша компонент-құраушы,географиялық кабықтың құрамдас бөліктері:тау жыныстары,ауа,су,топырақ,өсімдік,жануарлар дүрниесі)

6.Табиғат зонасы деген не? (температура жағдайы,ылғалдылығы,топырағы,өсімдіктер мен жануарлары бір бірімен байланысқан ірі табиғат кешені.)

7.Орман зонасы дегеніміз не? (табиғи күйінде ағаш өсімдігі негізгі орын алатын табиғат зонасы)

8.Дала зонасы дегеніміз не?(шөп басқан,ормансыз,батпақсыз,жазық жер)

9.Орманды дала зоналары деп нені айтады?(орман мен дала алқаптары алмасып келетін табиғат зоналары.Қоңыржай және субтропиктік белдеуде таралған.)

10. Топырақ дегеніміз не? ( Жердің бетіндегі құнарлы қабаты)

11. Қазақстанда қандай табиғат зоналары бар? ( орманды дала, дала, шөлейт, шөл)

12. Адам әрекеті нәтижесінде өзгеріске ұшыраған табиғат кешендері не деп аталады? (антропогендік)

Сабақ интербелсенді тақтада жазылған эпиграфтан басталады

« Жұмбағы мол жаратылыс – табиғат...»

(халық даналығы)
1.Қызығушылығын ояту. (Слайд №3)

Ой қозғау негізінде «орман» сөзіне топтастыру жүргізіледі.

«Орманды дала және дала зонасы» деген тақырыпты шығарып, бүгінгі сабақтын барысы мен мақсатын хабарлау. Қазақстанның физикалық картасынан орманды дала зонасынын аумағын көрсету. Интербелсенді тақтадан орманды дала зонасы қатысты слайдтар шығару.

Бүгінгі сабақта оқушылар топпен жұмыс істейді. Жаңа тақырыпты өту мақсатында сыныптағы оқушыларды IІ топқа бөлу. Оқушыларды топтарға бөлу әдісі (төрке бөлінген суреттер арқылы). Оқулықтағы мәтінді оқып шығуға уақыт беріледі.

Жаңа сабақты меңгеру алгоритмі
Жоспары
1. Географиялық орны

2. Климаты

3. Топырағы

І-топ Орманды дала зонасы

ІІ-топ Дала зонасы

Әр топ өзінің тапсырмаларын түсіндіреді (тақтада толтырады). Тақырып мазмұны тақтадан көрсетіліп, оқушылар мәліметтерді дәптерге жазып отырады.

(Қазақстан территориясының 0,4%-ын алып жатыр) Жалпы жер көлемі 1 млн га. Қазақстанның солтүстігінде орналасқан. Батыс Сібір жазығы мен Жалпы Сырт қыратының азғана бөлігін қамтиды.

Жазғы шілде +18⁰-+20⁰ қаңтардың орташа температурасы -17⁰-19⁰ кейде -51⁰-53⁰. Жауын- 300-350 мм мөлшерінде

Орманның сұр топырағы, қара топырақ (қалыңдығы 75 см). Солтүстікте 9% шірінді, оңтүстікте 6% шірінді.

Бетеге, боз, бидайық, арпабас, қайың, қоңырбас, құлпынай, қарағай, қияқ, ебелек, жоңышқа, қояншөптер. 10 млн га ауданды алып жатқан ормандарында қайың, емен, жөке, қандыағаш, көктерек және қарағайлар бар. Дуброва, Мамлют қорықшасындағы ормандар қорғауға алынған.

Саршұнақ, сұртышқандар, егеуқұйрық, қосаяқтар, тышқандар, түлкі, елік, қасқыр, сусар, бұлан, тоқылдақ, көкек, күйкентай, қараторғай. Ормандарында тиін, құр, сұңқар. Көлдерінде тырна, үйрек, қаз, шағала, ондатр.

(республиканың жер көлемінің 29%-ын алып жатыр). Жалпы жер көлемі 77 млн. га. Зонаға Батыс Сібір жазығының оңтүстік шеті, Торғай үстіртінің солтүстігі, Мұғалжар тауы түгелдей дерлік, Жалпы Сырт сілемдері, Каспий маңы ойпатының солтүстік жартысы, Орал етегі, Жем үстірті, Сарыарқаның солтүстігі мен орталық аудандары жатады.

Климаты континентті. Шілдеде +18⁰+23⁰ кейде +20⁰+24⁰, қаңтарда -16⁰-тан -18⁰-қа дейін. Жауын-шашын – 300мм. (220-310мм)

Қара және қызыл қоңыр; қою қызғылт кейде сортаң топырақты жерлер кездеседі. Топырағында 6 шірінді бар. Бұл зонаның басқалардан ерекшелігі, 28 млн га жер 1954-59ж. Тың және тыңайған жерлерді игеру мақсатында жыртылған.

Боз, бетеге, атқонақ, еркекшөп, жайшөп, жусан; Емдік қасиетті итмұрын, меңдуана, жанаргүл, бидайық, қияқ, құрақ, шайшөп, дәрілік валериандар. Наурызым және Қорғалжын қорығы бар.

Саршұнақ, қосаяқ, алақоржын, қасқыр, борсық, суыр, қарсақ, ақбөкен. Безгелдек, тырна, бозторғай, бүркіт, батпақ құстары, қаз, шағала, үйрек, аққұтан, қызыл үйрек, сары ала қаз, аққу, торғай. 16 кг салмақ беретін дуадақ құсы бар.

1. 
   Сан және әріптерді пайдаланып, әр табиғат зонасына тән белгілерін көрсету.
   

2) Орманды дала және дала зоналарын салыстырыңыз.

2) 77 млн. га

3) -51С-53С.

4) 500 млн. жыл

5) 16 кг

6) 300-350 мм

7) 1 млн. га

8) 6000 түрі

9) 28 млнга

10) 75 см

11) 9%

12) 2200 км

1).§ 38 Орманды дала және дала зоналары

2). Кескін картаға орманды дала және дала зоналарын түсіру.

3). Орманды дала және дала зоналарындағы Қызыл кітапқа енген өсімдіктер мен жануарлар дүниесінің тізімін жасау.