Самолет: оңтүстікке қарай, солтүстікке қарай

М ҒХЛ Н И К Л Н Ы Ң Ф И ЗЙ К Л Л Ы Қ Н Е Г ІЗ І
! І
ғаңда самолет қандай жылдамдықпеш қозғалады және 
самолет: 1) оңтүстікке қарай, 2) солтүстікке қарай, 
3) батысқа қарай және 4) шығыска қарай ауысу үшін 
меридиаиға бағытты қандай бұрышта ұстап отыру ке- 
рек?
1.6. Самолет 
А пуиктінен шыгысқа қарай 300 км қа- 
шықтықта орналасқап 
В пунктіне ұшып келеді. Егер: 
1) жел жоқ болса, 2) жел оцтүстіктеи солтүстікке қараіі 
соғып тұрса жоне 3) жел батыстан шығысқа қарай соғып 
тұрса, оида ұшу уакытының ұзақтығы қалай болады? 
Желдің жылдамдығы о і= 2 0
м/сек, ауамеи салыстырған- 
дағы самолеттіц жылдамдығы u2=600 
км/сағ.
1.7. Қайық 7,2 
км/сағ жылдамдықпен өзен жағасына 
ііерпендикуляр бағытта қозғалып келе жатыр. Өзен ағы- 
сы оны төмен қарай 150 
м жерге алып кетеді. Мыналар- 
ды: 1) өзен ағысының жылдамдығын, 2) қайықтың 
өзеннен етіп шығуға кеткен уақытын табу керек. Өзеннің 
ені,0,5 
км-те. тең.
1.8. Вертикаль жоғары лақтырылған дене қайтадан 
жерге 3 
сек-тан кейін түседі. 1) дененің бастапқы жыл- 
дамдығы қандай? 2) дене қандай биіктікке көтерілді? 
Ауаның кедергісі есепке алынбайды.
1.9. Тас жогары қарай 10 
м биіктікке лақтырылды.
1) Тас жерге қанша уақыттан кейін қайтып түседі?
2) Егерде тастың бастапкы жылдамдығын екі есе өсір- 
сок, опда тас қапдай биіктікке көтеріледі? Ауапыц ксдср- 
riga есепке алыіібайды.
1.10. 300 
м биіктікте тұргаи аэростаттан тас құлап 
түсті. Мыналарды: 1) аэростат 5 
м/сек жылдамдықпен 
көтеріледі, 2) аэростат 5 
м/сек жылдамдықпен төмен тү- 
седі, 3) аэростат қозғалмайды деп алып, тастыц жерге 
қанша уақыттан кейіи жететінін табу керек. Ауаның 
кедедпсі есепке алынбайды.
.11у9,8 
м/сек бастапкы жылдамдықпеи вертикаль жо- 
ғарй~7Іақтырылған дене үшін 
һ биіктік пен v жылдамды- 
гының /уақытқа тәуелділігінің графигін сызу керек. Гра- 
фикті 0-ден 2 се/с-ка дейінгі уақыт интервалы үшін, яғни 
әрбір 0,2 
сек сайын 0 <
2 
рек үшін құру керек. Ауаның
кедер£ісі есепке аілынбайды.
1л^)Бастапқы жылдамдыгы нольге тең дене 
һ —19,6 м 
биійтГктен вертикаль төмен түседі. Дене: I) өзінің қозға-

20
ЕСП ПТПР
лысыныц бірінші 0,1 секундында, 2) өзініц қозғалысының 
соңғы 0,1 секундында қанша жол жүреді? Ауаның кедер- 
гісі-ееацке алынбайды.
І .І з ГВастапқы жылдамдығы нольге тең деңе 
һ =  19,6 м' 
бшктіктен вертикаль төмен түседі. Денег 1) өзінің жолы- 
ның бірінші 1 метрін және 2) өзінің жолының акырғы 
1 метрін қанша уақытта жүріп өтеді? Ауаның кедергісі 
есепке алынбайды.
1.14. Еркін түсіп келе жаткан дене өзінің төмен түсуі- 
нің сонғы секундында барлық жолының жартысынан өте- 
ді. Мыналарды: 1) дененің қандай 
һ биіктіктен төмен тү- 
сетінін, 2) түсу уақытының қаншаға созылатындығын та- 
бу керек.
тГЩ) 
А денесі і»і бастапқы жылдамдықпен вертикаль 
жоғары лақтырылған, t>
2=0
бастапкы жылдамдықпен 
В 
денесі 
һ биіктіктен төмен түседі. Денелер алғашында бір- 
дей қозғалды деп алып, 
А және В денелердін х ара қа- 
шықтығынын, 
t уақытқа байланысын табу керек.
1.16. Метрополитениің екі станциясының ара қашық- 
тығы 1,5 
км. Осы ара қашықтықтың бірінші жартысында 
поезд бір қалыпты үдемелі қозғалыспен, ал екіншісін- 
де — бір қалыпты баяу қозғалыспен өтеді. Поездың ец 
жоғары жылдамдығы 50 
км/сағ. Мыналарды: 1) сан мәні 
баяулауға тец деп алыпған үдеудіц шамасын, 2) пое(здыц 
бір станциядаіі екіпшісіне дспіп жүругс кеткеп уакытын 
табу-^керек.
17)Поезд 36 
км/сағ жылдамдыкпеп қозғалады. Егер 
будың берілуіи тоқтатсақ, онда поезд бір қалыпты баяу 
козғала отырып, 20 
сек өткенпен кейін тоқтайды. Мына­
ларды: 1) поездың теріс үдеуін, 2) аялдамаға дейін бу- 
дың бсрілуін қандай қашықтықта тоқтату керектігін табу 
керек-.
1.18. Бір қалыпты баяу қозғалып келе жатқап поезды 
тежегенде оныц жылдамдығы 1 
мин ішінде 40 км/сағ-тан 
28 
кмісағ-ка дейін кемиді. Мыналарды: 1) поездың теріс 
үдеуіп, 2) тежеу кезіпдегі жүрілген ара қащықтықты табу 
керек.
1.19. Вагон теріс үдеумен — 0,5 
м/сек2 бір қалыпты 
баяу 
қозғалады. 
Вагонның бастапқы жылдамдығы 
54 
км/сағ. Вагон өзінің козғалған жерінен бастап қанша 
уақыттан кенін және қандай қашықтықта тоқтайды?