Мемлекеттік билікті қолға алуға немесе билік жүргізуге қатынасуға бағытталған, ортақ мүдде, бір идеология негізінде құрылған адамдардың ерікті одағы; қандай да бір таптың немесе оның қабатының мүдделерін көрсететін, белсенді және ұйымдастырылған бөлігі.
Саяси партиялардың қалыптасу тарихы.
Қазақ хандығы дәуірінде саяси күрес негізінен беделді түлғалар болып саналатын хандар мен сұлтандардың төңірегіне жинақталған ірі ру-тайпалық топтардың арасында жүрді. Мұндай бейресми ұйымдар бір жүздің немесе ру-тайпаның өкілдерін ғана қамтитын. Әртүрлі ру-тайпалардың өкілдері билеушінің (ханның) орнына күрес басталған кезде ғана өткір бәсекелестіктер пайда болатын. Қазақстан Ресейге қосылып жатқан кезеңде осы одақты жақтаушылар мен қарсыластар топтары қалыптасты. Ал, Батыс Еуропада феодалдық кезеңдегі осы тәріздес бірлестіктер қазіргі күндегі саяси партиялардың бастауына айналды. Әртүрлі мүдделердің төңірегінде уақыт өте келе тұрақты топтарға айналған саяси бағыттағы уақытша одақтар мен каолициялар көрініс таба бастады. Осы орайда, XVIII ғасыр мен XIX ғасырдың басында Англия мен АҚШ-та заманауи түрдегі саяси партиялар пайда бола бастады деп айтуға болады.
Саяси өмірде мемлекет пен қатыр партиялар да үлкен орын алады, олар саясаттың негізгі субъектісі болып табылады. Саяси партиялар қандай ба бір класстық, ұлттық, әлеуметтік топтың қажеттіліктерін қарастыратын ұйым болып есептеледі. Саяси партиялар 19-20 ғ. дами бастады, бұл бірнеше дәлелдермен түсіндіріледі:
19-20 ғ. аралған көптеген елдер дамыған капиталистік елдер қатарына қосылды. Бұл мемлекеттердің негізгі таптары болып буржуазия мен пролетариат таптары есептеледі, және олар достаспас таптар болғандықтан, араларында әрқашан күрес жүреді. Осы таптардың қажеттіліктері мен тәптәушылықтарын қорғау үшін, күресті басқыру үшін саяси партиялар құрылады.
I
Халықтар мен ұлттардың ұлттық сана - сезімі оянып, дамиды, сондықтан олар өз қажеттіліктерін ақамдау үшін партиялар құрады.
II
Биліктің танымдық және сайлаулық жүйесі құрылады. Биліктік құрылымға кіру партияның өзіне байланысты. Қоғамның белгілі бір табылың қолдауымен партия биліктің құрылымына енгісі келеді.
