Семинар сабақ Тақырыбы: «Аналитикалық карталар»
жүктеу/скачать 72,11 Kb.
|
Титул (2)
- Бұл бет үшін навигация:
- Кафедрасы
|
Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігі әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті Факультеті: «География және табиғатты пайдалану» Кафедрасы: «Картография және геоинформатика» Семинар сабақ Тақырыбы: «Аналитикалық карталар» Орындаған: Балтабай Д. Тексерген: Туманжанова С. Аналитикалық карталарда бір құбылысты немесе оның белгілі бір көрсеткішін бейнелейді. Бұл құбылыс өзінің көрсеткіштер жүйесінде ғана көрсетіледі. Мысалы, жер бедерінің еңкіс бұрыштары картасы, мұнда тек беткейлердің еңкісі, бір ғана морфометриялық көрсеткіш берілген. Басқа аналитикалық картада жер бедерінің тілімденуін көрсетеді, үшіншісінде – беткейлердің экспозициясы, төртіншіде – сай-жыралы торының тығыздығы. Аналиткалық картаның негізгі мақсаты бейнеленетін объекттің белгілі бір қасиеттін ғана көрсету, бұл карта объект туралы тұтас толық түсінік бермейді. «Аналитикалық карталар» деген түсінік белгілі бір мағнада салыстырмалы түсінік болып келеді. Айталық, күндізгі температуралар картасы орташа айлық температуралар картасына, оған қоса орташа жылдық темпе… Аналитикалық карталар Аз қамтылған объектінің тек қана бөлек жақтарын немесе қандай да бір жаратылысты көрсететін карта. Ауа температурасының, желдің, жауын-шашын мөлшерінің, биіктік белдеудің, климат және т.б. карталар жатады. Аналитикалық карталар Аналитикалық карталар бір құбылысты немесе оның кез-келген сипаттамасын (бір қасиет) көрсетеді. Сонымен қатар, бұл құбылыс басқа құбылыстардан алшақтап, олармен байланыссыз өзінің көрсеткіштер жүйесінде көрсетіледі. Мысал ретінде рельефтің көлбеу бұрыштарының картасы болады, онда тек бір морфометриялық көрсеткіш — беткейлердің көлбеуі ұсынылған. Басқа аналитикалық картада рельефтің бөліну тереңдігін, үшіншісінде — беткейлердің экспозициясын, төртіншісінде — шатқал-Арқалық желісінің тығыздығын көрсетуге болады. Аналитикалық картографиялау объектіні құрамдас бөліктерге "бөлуге", оларды бөлек қарастыруға және тіпті осы бөліктердің элементтерін бөлуге мүмкіндік береді. Мұндай "бөлшектеу" кез-келген егжей-тегжейлі болуы мүмкін, бәрі талдаудың тереңдігіне байланысты. Нысанды аналитикалық зерттеудің бастапқы кезеңдерінде карталарда оның құрылымының негізгі элементтері, материалдық құрамы, ерекше белгілері мен қасиеттері көрсетілген. Бірақ білім жинақталып, әдістеме жетілдірілген сайын аналитикалық карталар ұсақ ерекшеліктер мен детальдарды көрсетеді. Сонымен, рельефті зерттей отырып, математикалық модельдеудің "нәзік" әдістері көбірек қолданылады, олар егжей-тегжейлі аналитикалық карталарды алады, мысалы, бетінің көлденең және тік қисықтық карталары, көлбеу өзгеру жылдамдығын сипаттайтын екінші туындылар, биіктіктердің дисперсиясы және т.б. талдау мүмкіндіктері шексіз. Жеке немесе салалық карталар деп аталатын аналитикалық карталарға жақын. Олардың тар тақырыптары бар, кез-келген жеке саланы егжей-тегжейлі көрсетеді. Көбінесе, салалық карталар туралы айтқанда, олар өнеркәсіптік немесе ауылшаруашылық өндірісінің жекелеген салаларына қатысты әлеуметтік-экономикалық тақырыпты білдіреді. Машина жасау, тоқыма, химия, тамақ және басқа салалардың карталары немесе қызылша, мақта шаруашылығы, қой шаруашылығы, құс шаруашылығы және т. б. салалық карталар болып саналады. жүктеу/скачать 72,11 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|