Шәкәрім Құдайбердіұлы

Шәкәрім Құдайбердіұлы қазіргі Шығыс Қазақстан облысы, Абай ауданындағы, Шыңғыстау бөктерінде 1858 жылы, 11 шілде күні дүниеге келеді.

• Шәкәрім Құдайбердіұлы қазіргі Семей облысында 1858 жылы, 11 июль күні дүниеге келеді. Шәкәрімнің әкесі Құдайберді ерте қайтыс болады. Бұл кезде Шәкәрім Құдайбердіұлы жеті жаста еді. Алпауыт атасы Құнанбайдың тәрбиесіне алынған Шәкәрім жетімдік тауқыметін тартпаса да, әке қазасы жаны нәзік, көкірегі сезімді балаға оңай соқпағанға ұқсайды. Сол түста тебіренген балауса жүректен алғаш жоқтау, жыр өлең де көздің жасымен бірге кұйылады.

• Әкесі – Құдайберді
• Анасы - Төлебике (Дәметкен)
• Жұбайы - Мәуен , Айғанша
• Балалары - Мәуеннен: Әбусуфиян және Ахметтауфиқ

Айғаншадан: Ғабдулғафур (Ғафур), Ғабдулла (Қабыш), Жебірейіл, Ғабдулаха (Ахат), Зият, Жәкім, Кәми, Гүллар

• Шығармашылығы
• Қалқаман-Мамыр»
• «Еңлік-Кебек»
• «Нартайлақ-Айсұлу» 
• «Әділ-Мәрия»
• «Түрік, қырғыз, қазақ Һәм хандар шежіресі»
• «Жәрдем»
• «Қазақ айнасы»
• «Қалқаман-Мамыр»,
• «Жолсыз жаза яки кез болған іс»
• «Еңлік-Кебек»
• «Үшанық»,
• «Мұсылмандық шарты»,
• «Ләйлі-Мәжнүн»
• «Поэты Казахстана»
• «Жалын» 

• Құдайбердіұлының философ, тарихшы, ойшыл ретінде танылуына себепкер болған «Үш анық», «Мұсылмандық шарты», «Түрік, қырғыз, қазақ һәм хандар шежіресі» атты еңбектері.
• Құдайбердіұлы өз өлеңдеріне арнап ән жазған компoзитор да. Оның сөзімді жүрегінен жиырмаға тарта әсем әуөзді әндер туды. Әсіресе оның «Бұл ән бұрынғы әннен өзгерек», «Жастық туралы», «Анадан алғаш туғанымда» атты әндері.
• Ақын әрдайым халықтан қол үзбейді. Оның әшкерелейтіні де халық басындағы кемшілік, мақтан тұтары да халықтық қазына. Әр кезеңде жазылған «Бай мен қонақ», «Партия адамы», «Ей, көп халық, көп халық», «Өкінішті өмір», «Қазақ», «Насихат», «Тағы сорлы қазақ», «Қош!», «Қош, жұртым» тәрізді өлеңдерінде ұлтының басындағы халді шыншылдықпен бейнелеп береді.

Шығармашылығы

• Поэзия саласында: «Кәрілік туралы» «Насихат»

«Дума»

«Жастарға»

«Жайлаудың баласымен айтысы»

«Жасымнан жетік білдім түрік тілін»

«Еңлік – Кебек»

«Адамдық борышың»

2. Проза саласында: Шын бақтың айнасы

Бәйшешек бақшасы

ӘДіл - мария

Қолшатыр бұйрығы

Аударма саласында:

«Ләйлі-Мәжнүн» - Физули Бағдади « Дубровский » - Пушкин

«Ассири патшасы Ассарходан Лаэли» - Толстой

«Крез патша » - Толстой

• Философия саласында:

 «Мәнді сөздер»

«Жан мен тіршілік туралы»

«Мұсылмандық шарты»