Сөж орындаған: Әділбай Ардақ Серікқызы Тобы: хтов 23-11 Қабылдаған: Кожайсакова Мадина Амановна Тақырыбы: Қазақстандағы мұнай мен газдың болжамды қоры немесе потенциалы
СӨЖ Орындаған: Әділбай Ардақ Серікқызы Тобы: ХТОВ 23-11 Қабылдаған: Кожайсакова Мадина Амановна Тақырыбы: Қазақстандағы мұнай мен газдың болжамды қоры немесе потенциалы. 2023-2024 оқу жылы Мұнай өндірудегі әлемдегі 55 елдің ішінде Қазақстан әлемде дәлелдеген қоры бойынша 12-ші орынға ие. Өндірілетін мұнай көлемі ТМД-да өндірілетін барлық мұнайдың 17 бөлігін қамтиды. ҚР көмірсутектің стратегиялық қоры бар мемлекеттер қатарына кіреді, сонымен қатар әлемдік энергоресурс нарығының қалыптасуына айтарлықтай ықпал етеді. Қазақстандық эксперттердің болжамы бойынша жалпы көмірсутек шиказатының барланған қорын келесідей сипаттайды:
Өндірістік категориядағы мұнайдың бастапқы және қалдықты қоры 2 млрд. т аса, оның ішінде 70 мұнай кен орны пайдалану үстінде. Мұнай қорының шамамен 90%–ы 12 кен орнындағы тұз асты шөгінділерінде анықталған, ал олардың үшеуінде(«Теңіз», «Карашығанақ», «Жаңажол») қор мөлшері 100 млн т аса.
Өндірістік категориядағы еркін газ қоры шамамен 2 млрд м3 жететін газды, газ конденсатты, мұнай газды кен орындары 70 тен аса тебылған. Қолданыста шамамен 30 кен орны, ал оларға 86% бастапқы 85% қалдықты өндірістік категориядағы газ қорлары байланысты.
Өндірістік категория бойынша кондесат қорларын өндіру 694,8 млн т құрайды және 30 кен орнында шоғырланған. Бірақ тек 15 кен орнында ғана өндіріледі. Негізгі конденсат қорлары мен өндіру көлемі республикадағы барлық конденсат қорының 91%-ы шоғырланған «Карашығанақ» кен орнында тіркелген(866,9 млн т). Қалған кен орындарында, «Оңтүстік Жетіба», «Теңге» және «Ракушечникті» ескермегенде, Маңғыстау облысында конденсат қоры 0,2-0,3 млн т-дан аспайды.
Мұнайдың барланған қорлары 6 млрд т-дан (құрлықта) аса бағаланған, оның ішінде мемлекет қорланың жартысынан астам бөлігі елдің Батыс бөлігінде шоғырланған (24 таблица). Мұнайдың айтарлықтай перспикитивті ресурсымен қамтылған Каспий теңізі секторы саналады. «Теңіз», «Астрахан», Бұзащы түбегі және т.б. айтарлықтай ірі кен орындары дәлел бола алады. «Қашаған» кен орынынң ашылуын ескере отырып, қазақстандық зерттеушілердің бағалауы бойынша мұнайдың барланған қоры шамамен 7 млрд т құрайды, 13 млрд т бағаланған мұнайдың барлық қоры Қазақстанды үлкен ондықтағы мұнай державаларының қатарына қосуы мүмкін.
Республкадағы табиғи газдың барланған қоры 5,9 млрд м3. Ресурстардың айтарлықтай қоры Батыс қазақстанда орналасқан, соның ішінде Ақтөбе (шамамен табиғи газдың 40%-ы), Батыс Қазқстан (шамамен 16%), Атырау (шамамен 14%) және Қызылорда (шамамен 10%) облыстарында шшоғырланған. Елдің қалған территорияларында немесе аумағында газдың барланған ресурсы шамамен 20%-ы орналасқан, оның ішінде жеке облыс үлесі 3%-дан аспайды.
Республикадағы конденсаттың барланған қоры 1 438 млн т. бағаланған. Конденсат ресурсының айтарлықтай бөлігі Каспий теңізі секторында шоғырланған, негізінен Батыс Қазақстан(46%) және Ақтөбе(45%) облыстарында. ҚР перспективті мұнай-газды орындарының ауданы 1 млн 700 мың км2-қа тең, ал бұл Қазақстан барлық территориясының 62%-ын құрайды. Қазіргі уақытта 150-ден аса мұнай және газ кен орындары ашылған.
